ရဲတိုက်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရဲတိုက်ဆိုသည်မှာ [[ဥရောပ]]နှင့် [[အရှေ့အလယ်ပိုင်း]] တို့တွင် [[အလယ်ခေတ်]]က ဆောက်လုပ်လေ့ ရှိကြသော ခံတပ် အဆောက်အအုံ တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ရဲတိုက်ဆိုသည်မှာ ခံတပ်အနေနှင့် ဆောက်လုပ်ထားသော လော့ဒ် သို့မဟုတ် အထက်တန်းလွှာတို့၏ နေအိမ်ကို ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ထို အသုံးအနှုန်းမှာ [[ခံတပ်]] (fortress) ဆိုသော အသုံးအနှုန်း နှင့် အများအတွက် ကာကွယ်ရေးအတွက် တည်ဆောက်ထားသော [[ခံတပ်မြို့]] (fortified town) ဆိုသော အသုံးအနှုန်းတို့မှ ကွဲပြားခြားနားသွားသည်။ ထိုအဆောက်အအုံများမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် တူညီသော ပုံသဏ္ဌန်များ ရှိတတ်ကြသည်။ ရဲတိုက်များကို တည်ဆောက်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၉၀၀ ခန့်အတွင်းတွင် ၎င်းတို့သည် ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြပြီး ၎င်းတို့တွင် တူညီသော ပုံသဏ္ဍာန်များလည်းပုံသဏ္ဌာန်များလည်း ပါဝင်လေ့ ရှိကြသည်။

ရဲတိုက်အများစုမှာ အစကနဦးတွင် မြေကြီးများ သစ်လုံးများဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့ကြသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် သူတို့၏ ကာကွယ်ရေး အတွက် ကျောက်တုံးများဖြင့် ပြောင်းလဲတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ အစောပိုင်း ရဲတိုက်များမှာ သဘာဝအလျောက် ကာကွယ်ရန် ကောင်းသော နေရာများကို မှီ၍ တည်ဆောက်ခဲ့ကြပြီး မျှော်စင်များ နှင့် မြှားပစ်စစ်များ မပါရှိကြပေ။ အလယ်ဗဟို ခံတပ်နေရာကိုသာ အဓိက ထားကြသည်။ ၁၂ ရာစုနှောင်းပိုင်း နှင့် ၁၃ ရာစု အစောပိုင်းတွင် ရဲတိုက်တို့၏ ခံစစ်နည်းပညာကို သိပ္ပံနည်းကျ တီထွင် လာခဲ့ကြသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် မျှော်စင်များကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ အသစ်ဆောက်လုပ်သော ရဲတိုက်များမှာ ထောင့်ပုံသဏ္ဍာန်များထောင့်ပုံသဏ္ဌာန်များ ဖြစ်ကြပြီး အလယ်ဗဟိုမှ ကာကွယ်ရေးကို အဓိက ထားကြသည်။ ကာကွယ်ရေး အဆင့်ဆင့်ကို တစ်ခုနှင့် တစ်ခု ဆက်လျှက် တည်ဆောက်ထားကြပြီး ပစ်ခတ်နိုင်မှုကို မြှင့်တင်ရန် အဓိက ထားသည်။ ထိုသို့ ကာကွယ်ရေးတွင် ပြောင်းလဲလာကြခြင်းဖြင့် အလယ်ဗဟို အဓိကထားသည့် ခံတပ်များ အစရှိသည့် ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲမှ ရသည့် နည်းပညာများနှင့် ရောမတို့၏ ခံတပ်များ စသည့် အစောပိုင်း ခုခံမှု နည်းပညာများကို ရောစပ်သုံးစွဲ လာကြသည်။ ရဲတိုက် ဗိသုကာပညာ၏ အစိတ်အပိုင်း အားလုံးမှာ စစ်ရေး သက်သက် မဟုတ်တော့ဘဲ ကျုံး စသည့် တန်ခိုးအာဏာ၏ ပြယုဂ်များကို ပါ ထည့်သွင်း တည်ဆောက်လာကြလေသည်။ အချို့သော ရဲတိုက်များမှာ အခြားသူတို့ နှစ်သက်အားကျ စေရန်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အထင်အရှား ရှိစေရန် ရည်ရွယ် ဆောက်လုပ်ကြသည်။