ကရင်နွယ်ဘာသာစကားများ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာမျက်နှာအသစ်: ==စတင်ခဲ့သောခုနှစ်နှင့်တွေ့ရှိပုံ== ကရင်ဘာသာစကားကို မြန်...
 
No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
==စတင်ခဲ့သောခုနှစ်နှင့်တွေ့ရှိပုံ==
ကရင်ဘာသာစကားကို မြန်မာကက္ကရာဇ် (၁၁၆၀) ပြည့် ခန့်မှစတင်ကာ ပေထက်အက္ခရာတင်ခဲ့ပြီး ကရင်စာပေ ကျမ်းပေါင်း (၁၂၀)နှင့်ကရင်ကျမ်းစာများသည် နှင့် ကရင်ကျမ်းစာများသည် ပိဋိကတ်တော်များနှင့် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအပေါ် အခြေခံရေး သားခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
 
စာပေများကို အနှစ်သာရနှင့် လင်္ကာသဘောရေးနည်းမှ စကားပြောသဘောရေးနည်း သို့အဆင့်ဆင့် ပြောင်းလဲအသုံးပြု လာခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
ကရင်စာပေကျမ်းကို ၁၈၅၁ခုနှစ်မှ၁၈၅၁ ခုနှစ်မှ စတင်ကာရေးသားခဲ့ပြီး သိဒ္ဓတ္ထဝတ္ထုဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ အစော ပိုင်းတွင် ကရင်စာပေကို သာသနာရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ရေးသားခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
အဓိပ္ပာယ်စပ် အလင်္ကာရေးနည်း တစ်မျိုးကို အသုံးပြု သုံးစွဲခဲ့ကြပြီး ၁၈၇၀ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် သာသနာရေး၊အမျိုးသားရေးနှင့်စာပေတည်ဆောက်ရေးဟူသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ကရင်စာပေကို ခမ်းနား ကြီးကျယ်စွာ ရေးသားခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
 
အဓိပ္ပာယ်စပ် အလင်္ကာရေးနည်း တစ်မျိုးကို အသုံးပြု သုံးစွဲခဲ့ကြပြီး ၁၈၇၀ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် သာသနာရေး၊အမျိုးသားရေးနှင့်စာပေတည်ဆောက်ရေးဟူသောသာသနာရေး၊ အမျိုးသားရေးနှင့် စာပေ တည်ဆောက်ရေး ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ကရင်စာပေကို ခမ်းနား ကြီးကျယ်စွာ ရေးသားခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။
 
==ကရင်စာပေများအကြောင်း==
စနစ်တကျဖွဲ့ဆိုထားသောစနစ်တကျ ဖွဲ့ဆိုထားသော အလင်္ကာစပ်နည်းကို အသုံးပြုသည့် ကရင်စာပေကို ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် စတင်ကာ စက်တင်ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ကရင်စကားပြော အရေးအသားကို ၁၉၆၅ခုနှစ်တွင် စတင်သုံးစွဲခဲ့ပြီး ကရင်ဆောင်းပါးအရေးအသားကို ၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင် စတင်တွေ့ရှိရကြောင်း သိရသည်။
 
ကရင်စကားပြော အရေးအသားကို ၁၉၆၅ခုနှစ်တွင် စတင်သုံးစွဲခဲ့ပြီး ကရင်ဆောင်းပါးအရေးအသား ကို၁၉၆၈ခုနှစ်တွင် စတင်တွေ့ရှိရကြောင်း သိရသည်။
ကရင် လူမျိုးတွင် စာပေသုံးမျိုးရှိပြီး စကောကရင်စာ၊အရှေ့ပိုင်းကရင်စာနှင့်အနောက်ပိုင်းကရင်စာစကောကရင်စာ၊ တို့အရှေ့ပိုင်းကရင်စာနှင့် အနောက်ပိုင်းကရင်စာတို့ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ထိုစာပေးသုံးမျိုးကိုထိုစာပေသုံးမျိုးကို မြန်မာနိုင်ငံနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြု လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
 
ကရင်စကား သုံးမျိုးတွင် စကောကရင် စကားကို ပိုးကရင်၊ ကယား၊ ပဒေါင်း၊ ပကူး၊ ဘွဲ၊ မိုးပွား၊ ပေလေခီး၊ ဂေခို၊ ဂေဘါး၊ ပရဲအစရှိသော အခြားကရင်မျိုးနွယ်များလည်း အများသုံးစာပေအဖြစ်အများသုံး စာပေအဖြစ် အသုံးပြုကြ ကြောင်း သိရသည်။
 
ကရင်လူမျိုးတို့တွင် မူလရှေဟောင်းကရင် ရေးထုံးဖြစ်သော လီဆောဝဲ (လိတ်ဆမ်ဝှေ့) ဟု ခေါ်ဝေါ် သည့်ခေါ်ဝေါ်သည့် ကြက်ယက်စာပေရှိကြောင်း လည်းသိရသည်။ ကြက်ယက်စာပေဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းမှာကြက်ယက်စာပေဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမှာ မြေကြီးပေါ်တွင် စတင်ရေးသားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကြက်များ အစာစာသောအခါအစာစားသောအခါ ခြေဖြင့်ယက်သော သင်္ကေတကို အမှီ ပြုပြီးတီထွင်ပြုပြီး တီထွင် အသုံးပြုသောကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ကရင်စကား သုံးမျိုးတွင် စကောကရင် စကားကို ပိုးကရင်၊ ကယား၊ ပဒေါင်း၊ ပကူး၊ ဘွဲ၊ မိုးပွား၊ ပေလေခီး၊ ဂေခို၊ ဂေဘါး၊ ပရဲအစရှိသော အခြားကရင်မျိုးနွယ်များလည်း အများသုံးစာပေအဖြစ် အသုံးပြုကြ ကြောင်း သိရသည်။
ကရင်လူမျိုးတို့တွင် မူလရှေဟောင်းကရင် ရေးထုံးဖြစ်သော လီဆောဝဲ(လိတ်ဆမ်ဝှေ့)ဟု ခေါ်ဝေါ် သည့် ကြက်ယက်စာပေရှိကြောင်း လည်းသိရသည်။ ကြက်ယက်စာပေဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းမှာ မြေကြီးပေါ်တွင် စတင်ရေးသားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ကြက်များ အစာစာသောအခါ ခြေဖြင့်ယက်သော သင်္ကေတကို အမှီ ပြုပြီးတီထွင် အသုံးပြုသောကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
 
 
==စကောကရင်နှင့် ပတ်သတ်သည့်အဘိဓာန်==
==စကောကရင်နှင့်ပတ်သတ်သည့်အဘိဓာန်==
စကောကရင် ၊ အင်္ဂလိပ်၊ မြန်မာ သုံးဘာသာ အဘိဓာန်စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ရန်ကုန်မြို့ တူဒေးစာအုပ်တိုက်က ၂၀၀၅ ခုနှစ် တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ စာအုပ်အမည်မှာ Trilingual Illustrated Dictionary (English-Myanmar-Karen) ဟူ၍ဖြစ်ပြီး ပြုစုသူများမှာ အင်္ဂလိပ်စာ ပါမောက္ခ ဦးသီဟနှင့် ဒေါ်သီတာမိုးတို့ ဖြစ်သည်။