မဟာစည်ဆရာတော်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

၁၂၈၅-ခုနှစ် တန်ဆောင်းမုန်းလပြည့်ကျော်တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် (၄)ရက် (၂၆-၁၁-၂၀၀၉ )ခုနှစ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့နံနက် (၈)နာရီခွဲ အချိန်တွင် ဦးလေးဖြစ်သူ ဦးအောင်ဘော် ဒေါ်သစ် တို့၏ ပစ္စယာနုဂ္ဂဟနှင့် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် ထန်းစဉ်ရွာ သုမေဓာကျောင်း အရှင်နိမလမထေရ် အနုသာသကနှင့် ပထမကမ္မဝါဆရာတော် သူကြီးကျောင်း အရှင်ပရမ မထေရ်စသော ဥပသမ္ပဒကံဆောင် သံဃာတော်တို့၏ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟတို့ကို ခံယူလျက် မြင့်မြတ်သော ရဟန်းအဖြစ် သို့ ရောက်တော်မူခဲ့ပါသည်။

ရဟန်းဖြစ်ပြီးနောက် အရှင်သောဘနသည် ပရိယတ်စာပေများကို သင်ယူပို့ချနေရင်းပင် ပဋိပတ်ကို လိုလားသဖြင့် ရုက္ခမူဓုတင် နိသဇ်ဓုတင် ပဏ္ဍိပါတ်ဓုတင် များကိုပဏ္ဍိပါတ်ဓုတင်များကို လေးလပတ်လုံး ဆောက်တည်ကျင့်သုံးနေခဲ့ပါသည်။

၁၂၈၆-ခုနှစ်တွင် အစိုးရပထမပြန်စာမေးပွဲ ပထမငယ်တန်း၌ ဝင်ရောက်ဖြေဆိုရာ အလွယ်တကူပင် အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၂၈၂-ခုနှစ်တွင် ခရီးထွက်နေရသဖြင့် စာမေးပွဲ မဝင်ခဲ့ရပါ။ ၁၂၈၈-ခုနှစ်၌ ပထမလတ်တန်းကိုလည်းကောင်း၊ ၁၂၈၉-ခုနှစ် ပထမကြီးတန်း ကိုလည်းကောင်း ဝင်ရောက်ဖြေဆို၍ ချောမောစွာ အောင်မြင်တော်မူခဲ့ပါသည်။ ထိုနှစ်က ဆိပ်ခွန်ရွာ၌ ကျင်းပသော ဝိနည်းအာဂုမ်ပြန်ပွဲ၌လည်းဝိနည်းအာဂုံပြန်ပွဲ၌လည်း ဝိနည်းငယ်လေးစောင်ကို ပြန်ဆို၍ အမြင့်ဆုံးအောင်မြင်တော်မူခဲ့ပါသည်။

၁၂၉၀-ပြည့်နှစ်၌ မန္တလေးမြို့ အနောက်ပြင် ခင်မကန်တိုက် ဖွားတော်ကျောင်းတွင် သီတင်းသုံး တော်မူလျှက် ထိုခေတ်က ပရိယတ်စာပေအရာ၌ အကျော်အမော်ချည်း ဖြစ်တော်ဖြစ်တော်မူကြသော မူကြသော ချမ်းသာကြီး ဆရာတော်ဦးလက္ခဏ၊ချမ်းသာကြီးဆရာတော်ဦးလက္ခဏ၊ ခင်မကန်တိုက် တိုက်သစ်ဆရာတော် ဦးဣန္ဒါဘိဝံသစသော ဆရာတော်များထံ၌ စာပေကျမ်းဂန် ဗဟုသုတများကို ဆက်လက်ဆည်းပူး လေ့လာခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ ဆည်းပူးလေ့လာနေစဉ် မော်လမြိုင်မြို့ တောင်ဝိုင်းကလေးတိုက်ကျောင်း မှ ဆရာတော်ဘုရားကြီး အရှင်အာဒိစ္စမထေရ်မြတ်က ဖိတ်ခေါ်တော်မူသောကြောင့် ၁၂၉၁-ခုနှစ် ဝါဆိုလ၌ ထိုကျောင်းသို့ သွားရောက်ပြီးလျှင် ထိုဆရာတော် ဘုရားကြီး၏ထိုဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ အမိန့်အရ ထိုကျောင်း တိုက်ရှိထိုကျောင်းတိုက်ရှိ ရဟန်းသာမဏေတို့အား စာပေကျမ်းဂန်များကို ပို့ချသင်ပြပေး နေခဲ့ပါသည်။

ထိုသို့ပို့ချပေး၍ ပရိယတ္တိသာသနာကို ပြုနေစဉ်မှာပင် သမထဝိပဿနာ ပဋိပတ္တိ အလုပ်များကိုပဋိပတ္တိအလုပ်များကို အားထုတ်ကျင့်သုံးလိုသောကြောင့် ၁၂၉၃-ခုနှစ် ပြာသိုလထဲတွင် အဖော်ဖြစ်သူ အရှင်တေဇ္တိနှင့်အတူအရှင်တေဇဝန္တနှင့်အတူ မော်လမြိုင်တောင်ဝိုင်းတိုက်ကျောင်းမှထွက်ခဲ့၍ ဇင်းကျိုက်၊ သထုံ၊ ကေလာသမြသပိတ်တောင်၊ ကျိုက်ထီးရိုး တောင်၊ကျိုက်ထီးရိုးတောင်၊ ရွှေရောင်ပြတောင်၊ ဦးအုန်းခိုင်ဦးအုန်းခိုင်တောကျောင်း တောကျောင်းစသည်တို့၌နေရင်း စသည်တို့၌ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းများကို နေရင်းကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းများကိုစုံစမ်းလေ့လာပြီးနောက် စုံစမ်း လေ့လာပြီးနောက် သထုံမြို့မင်းကွန်းဇေတဝန် ဆရာတော်ဘုရားကြီးထံတော်၌သထုံမြို့မင်းကွန်းဇေတဝန်ဆရာတော်ဘုရားကြီးထံတော်၌ သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာရှုပုံကို နည်းခံကျင့်သုံး လျက်နေခဲ့ပါသည်။နည်းခံကျင့်သုံးလျက်နေခဲ့ပါသည်။ နေရောညဉ့်ပါမအိပ်ဘဲ တင်းတင်းကြပ်ကြပ်လည်း အားထုတ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုစဉ်က တစ်ရက်လုံး စကားမပြောဘဲ ကျင့်ခဲ့ရသော ရက်တွေသာကျင့်ခဲ့ရသောရက်တွေသာ များခဲ့ပါသည်။

ထိုသို့အားထုတ်နေစဉ် လေးလရှိသောအခါ မော်လမြိုင်မော်လမြိုင်တောင်ဝိုင်းတိုက်ကျောင်းမှ တောင်ဝိုင်းတိုက်ကျောင်းမှ ကျေးဇူးရှင် ဆရာတော်ဘုရားကြီးကျေးဇူးရှင်ဆရာတော်ဘုရားကြီး အသည်းအသန်ရောဂါဖြစ်နေကြောင်း ကြားသိရသဖြင့် ၁၂၉၄-ခုနှစ် ဝါဆိုလဆန်း ခုနစ်ရက်မှ သထုံမှ မော်လမြိုင်သို့ ပြန်ခဲ့ရပါသည်။ ဝါဆိုလဆန်း ၁၄-ရက်နေ့ ညဉ့်၌ တိုက်ကျောင်း ဆရာတော်ဘုန်းကြီးတိုက်ကျောင်းဆရာတော်ဘုန်းကြီး ပြန်တော်မူသဖြင့် အရှင်သောဘနသည် တောင်ဝိုင်း တိုက်ကျောင်းကို ထိမ်းသိန်းတောင်ဝိုင်းတိုက်ကျောင်းကို စောင့်ရှောက်နေခဲ့ရပါသည်။ထိမ်းသိန်းစောင့်ရှောက်နေခဲ့ရပါသည်။

ဇေတဝန်ဆရာတော်ဘုရားကြီးထံမှ သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာရှုနည်းကို ပေါက်ရောက် ပိုင်နိုင်ခဲ့သော အရှင်သောဘနသည် ထိုစဉ်က ၉-ဝါမျှသာ ရှိသေးသည်ဖြစ်၍ အရွယ်ငယ်သေးအရွယ်ငယ်သေးသောကြောင့် သောကြောင့် ကမ္မဋ္ဌာန်း တရားကိုကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို သူတစ်ပါးတို့အား မဟောကြားသေးဘဲ မိမိကိုယ်တိုင်သာ စွမ်းနိုင်သမျှ အားထုတ်နေ ထိုင်ခဲ့ပါသည်။အားထုတ်နေထိုင်ခဲ့ပါသည်။

ထိုအတောအတွင်း ဆိပ်ခွန်ရွာ၌ ညီဖြစ်သူတစ်ယောက် သေဆုံးသွားသဖြင့် သံဝေဂ ပွားကာသံဝေဂပွားကာ ၁၃၀၀-ပြည့်နှစ်၌ ဇာတိရပ်သို့ ခေတ္တကြွသွားရာ ခုနစ်လအထိ သီတင်းသုံးလျက် သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာ အလုပ် တရားကိုသတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာအလုပ်တရားကို စတင်ဟောပြောခဲ့ပါသည်။ ထိုစဉ်က ဆွေးမျိုးဖြစ်သူသုံးဦး စတင်တရားအားထုတ်၍ အောင်မြင်ကြ သဖြင့်အောင်မြင်ကြသဖြင့် အခြားလူများစွာလည်း အားထုတ်ကြ၍ ဉာဏ်ထူးတရားထူးများကို ကိုယ်တွေ့ဖြစ်ကြသဖြင့် မဟာစည် သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာ တရားတော်လုပ်ငန်းသည် စတင်၍ ထင်ရှားပေါ်လာခဲ့ပါသည်။