မဟာစည်ဆရာတော်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
{{cleanup}}
==မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ထေရုပ္ပတ္တိ==
{{Infobox religious biography
|name = မဟာစည်ဆရာတော် ဦးသောဘန
|image= Mahasi Sayadaw.jpg
|caption = မဟာစည်ဆရာတော်
|birth_name = မောင်သွင်
|alias =
|dharma name = သောဘန
|birth_date = {{Birth date|1904|07|29|df=y}}
|birth_place = [[ဆိပ်ခွန်]]၊ [[ရွှေဘိုခရိုင်]]၊ [[ဗြိတိသျှဘားမား]]
|death_date = {{Death date and age|1982|08|14|1904|07|29|df=y}}
|death_place = [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ [[မြန်မာနိုင်ငံ]]
|nationality = ဗမာ
|religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
|school = [[ထေရဝါဒ]]
|lineage = မဟာစည်
|title = ဆရာတော်
|location = မဟာစည်ကျောင်းတိုက်၊ ရန်ကုန်
|education = Dhammācariya (1941)
|occupation = [[ရဟန်း]]
|teacher =
|predecessor = [[မင်းကွန်းဆရာတော်|ဦးနာရဒ]]
|successor = [[ပဏ္ဍိတာရာမ ရွှေတောင်ကုန်းသာသနာ့ရိပ်သာ ဆရာတော်|ဦးပဏ္ဍိတ]]၊ [[:en:Dipa Ma|Dipa Ma]]
|students =
|website = {{url|www.mahasi.org.mm}}
|}}
 
'''မဟာစည်ဆရာတော် ဦးသောဘန''' (၂၉ ဇူလိုင် ၁၉၀၄ – ၁၄ ဩဂုတ် ၁၉၈၂) သည် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတစ်ပါးဖြစ်ပြီး [[ဝိပဿနာ]]တရားကို သင်ကြားပြသရာတွင် ထင်ရှားခဲ့သော ဆရာတော်ကြီး ဖြစ်သည်။
===ရှင်သာမဏေဘဝ===
 
== ငယ်ဘဝ ==
မဟာစည်ဆရာတော် အလောင်းအလျာဖြစ်သူသည် ၁၂၆၆-ခုနှစ်၊ ဒုတိယ ဝါဆိုလပြည့်ကျော် (၃)ရက် ၂၉-၇-၁၉၀၄-ခု သောကြာ နေ့နံနက် (၃)နာရီခန့်အချိန်၌ [[ရွှေဘိုမြို့]] အနောက်ဘက် ခုနစ်မိုင်ကွာ [[ဆိပ်ခွန်]]ရွာ ခမည်းတော် ဦးကံတော်+ မယ်တော်ဒေါ်အုပ် တို့မှ ဖွားမြင်တော်မူပါသည်။
ဟာစည်ဆရာတော် ဦးသောဘနကို [[ရွှေဘိုမြို့]] အနောက်ဘက် ခုနစ်မိုင်ကွာ [[ဆိပ်ခွန်]]ရွာနေ ဦးကံထော်၊ ဒေါ်ရွှေအုပ် တို့မှ ၁၂၆၆-ခုနှစ်၊ ဒုတိယ ဝါဆိုလပြည့်ကျော် (၃)ရက် ၂၉-၇-၁၉၀၄-ခု သောကြာ နေ့နံနက် (၃)နာရီခန့် အချိန်တွင် ဖွားမြင်တော်မူသည်။ ငယ်နာမည်မှာ မောင်သွင်ဖြစ်သည်။
 
===ရှင်သာမဏေဘဝ===
ခြောက်နှစ်သားအရွယ်တွင် ဆိပ်ခွန်ရွာတောင်ဘက် ပျဉ်းမနားကျောင်း ဘုန်းတော်ကြီး အရှင်အာဒိစ္စ မထေရ်မြတ်အထံ၌ တပည့်ခံလျက် မြန်မာစာရေး စာဖတ်ပညာကို ဆည်းပူးခဲ့ပါသည်။ ၁၂-သားအရွယ်တွင် မိဘနှစ်ပါးတို့က ရပ်ရွာထုံးစံအရ ရှင်ပြုမင်္ဂလာအခမ်းအနားပြု၍ အရှင်အာဒိစ္စမထေရ်ထံ၌ပင် ရှင်သာမဏေပြုလျက် ချီးမြောက်ခဲ့ပါသည်။ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် အရှင်အာဒိစ္စမထေရ်မြတ်က သာမဏေငယ်၏ ဉာဏ်ပညာအရည်အချင်းကို ချင့်ချိန်၍ ရှင်သောဘန ဟု ဘွဲ့အမည်ပေးတော်မူခဲ့ပါသည်။
ခြောက်နှစ်သားအရွယ်တွင် ဆိပ်ခွန်ရွာတောင်ဘက် ပျဉ်းမနားကျောင်း ဘုန်းတော်ကြီး အရှင်အာဒိစ္စ မထေရ်မြတ်အထံ၌ တပည့်ခံလျက် မြန်မာစာရေး စာဖတ်ပညာကို ဆည်းပူးခဲ့သည်။ အသက်(၁၂)နှစ်သားအရွယ်တွင် ၎င်းကျောင်း ဘုန်းတော်ကြီးထံ၌ပင် ရှင်သာမဏေပြု၍ ပိဋကတ်အခြေခံပညာရပ်တို့ကို သင်ကြားသည်။ သာမဏေဘွဲ့မှာ အရှင်သောဘန ဖြစ်သည်။
 
===ရဟန်းဘဝ===
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် အရှင်အာဒိစ္စမထေရ်သည် ပါဠိစာပေအခြေခံဖြစ်စေရန် ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ကို သင်စေရာတွင် ဉာဏ်ပညာထက်မြက်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ မဟော်သဓာဇာတ်ပါဌ်အနက်ကို အထူးမကျက်ရတော့ဘဲ ဆရာ့အထံ၌ သင်ယူစဉ်၌ပင် နှုတ်တက်အာဂုံရလျက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ဝိနည်းပါဠိတော်ကို အနက်ဖော်သင်ယူရာ၌လည်း သင်ယူစဉ်အတွင်းပင် ထိုပါဠိတော်ကို အာဂုံနှုတ်တက်ရခဲ့ပါသည်။
 
၁၆-နှစ်အရွယ်တွင် ရှင်သောဘနသည် ဆရာမရှိဘဲ ဂဏန်းသင်္ချာစာအုပ်များကိုသာ ကြည့်ရှု၍ ဂဏန်းသင်္ချာကို တတ်မြောက်အောင် လေ့လာခဲ့ပါသည်။ ယင်းဂဏန်းသင်္ချာကို တတ်မြောက်ခဲ့သောကြောင့် နောင်ကာလ ဆန်းကျမ်းကိုသင်ယူစဉ် ပတ္ထရာဖြန့်နည်း (အတန့်ပျောက်ရှာနည်း) စသည်တို့ကို လွယ်ကူစွာဖြင့် သဘောပေါက်ခဲ့ပါသည်။
 
၁၉-နှစ်အရွယ်တွင် ဆိပ်ခွန်ရွာ သူကြီးကျောင်းဆရာတော် အရှင်ပရမမထေရ်မြတ်ထံ၌ နျာသကျမ်း မူလဋီကာကျမ်းစသော ကျမ်းကြီးများကို ဆိုဝါဖြင့် သင်ယူခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ရှင်သောဘနသည် သာမဏေဘဝကပင် အခြားသာမဏေများအား သဒ္ဒါသင်္ဂြိုဟ်စသော ကျမ်းများကို ပို့ချပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။
 
===ရဟန်းဘဝ===
 
၁၂၈၅-ခုနှစ် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် (၄)ရက် (၁၉၂၃ခုနှစ်) ဗုဒ္ဓဟူးနေ့နံနက် (၈)နာရီခွဲ အချိန်တွင် ဦးလေးဖြစ်သူ ဦးအောင်ဘော် ဒေါ်သစ် တို့၏ ပစ္စယာနုဂ္ဂဟနှင့် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် ထန်းစဉ်ရွာ သုမေဓာကျောင်း အရှင်နိမလမထေရ် အနုသာသကနှင့် ပထမကမ္မဝါဆရာတော် သူကြီးကျောင်း အရှင်ပရမ မထေရ်စသော ဥပသမ္ပဒကံဆောင် သံဃာတော်တို့၏ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟတို့ကို ခံယူလျက် မြင့်မြတ်သော ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခဲ့ပါသည်။
Line ၄၃ ⟶ ၆၄:
မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရား၏ စနစ်ကျသော ဝိပဿနာရှုနည်းကို နှစ်ခြိုက်သဘောကျသူများ တစ်နေ့တစ်ခြား များပြားလာခဲ့ပါသည်။ စစ်ဖက်နယ်ဖက် အရာရှိများ ပညာပိုင်းဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များ ကုန်သည်ပွဲ စားများမှစ၍ လူတန်းစားမရွေး သာသနာ့ရိပ်သာသို့ လာရောက်၍ သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာတရားကို အားထုတ်ခဲ့ရာ၌ ထိုသူတို့တွင် တရား၏အရသာကို ကိုင်တွယ်တွေ့ရှိသွားသူများ အမြောက်အမြား ပါဝင်ပါသည်။ ယခုအခါ အထက်အောက် မြန်မာနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံးမှာပင် မဟာစည်ဩဝါဒခံ ရိပ်သာပေါင်း ၂၀၀-ကျော်ရှိနေ သဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးမှ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် နီးစပ်ရာ မြို့ရွာတို့၌ရှိသော သာသနာ့ရိပ်သာများ၌ တရားအားထုတ် ခွင့် ရခဲ့ပါသည်။ မဟာစည်ဆရာတော်၏နည်းအတိုင်း တရားအားထုတ်ဖူးသူ မရှိသောမြို့ဟူ၍ မြန်မာပြည်၌ မရှိသေးပါ။ ဤမျှအတိုင်း မဟာစည်ဆရာတော်၏ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်း ပြန့်နှံ့ခဲ့ပါသည်။ ယခုအချိန်အထိ ရန်ကုန်မြို့သာသနာ့ရိပ်သာ၌ တရားအားထုတ်ပြီးသူပေါင်း (သုံးသောင်းလေးထောင်ကျော်ရှိ၍) တစ်နိုင်ငံလုံး၌ တရားအားထုတ်ပြီးသူပေါင်း လေးသိန်းကျော်ရှိပါသည်။ သီဟိုဠ် , ထိုင်း, ကမ္ဘောဒီးယား, လော, အိန္ဒိယ အင်္ဂလန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့၌လည်း မဟာစည်ဩဝါဒခံ ရိပ်သာပေါင်းများစွာနှင့် ယောဂီပေါင်းများစွာ ရှိနေပါသည်။ ထို့ကြောင့် မဟာစည်ဆရာတော်သည် သိန်းပေါင်းများစွာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဗုဒ္ဓတရားတော် ၏ တရားအရသာကို တိုက်ကျွေးဝေငှနေသော ကျေးဇူးရှင်ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ရမည် ဆရာတော် ဖြစ်ပါသည်။
 
==မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ သာသနာပြုလုပ်ဆောင်ချက်များ==
 
၁၃၁၃-ခုနှစ်တွင် ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရက မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ပရိယတ္တိဂုဏ်၊ ပဋိပတ္တိဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အသိအမှတ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ဆရာတော်အား အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ ဘွဲ့တံဆိပ်တော် ကို ဆက်ကပ်ပူဇော်ခဲ့ပါသည်။
Line ၅၉ ⟶ ၈၀:
ဆရာတော်ဘုရားကြီး ဟောကြားပြသတော်မူခဲ့သော သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာ ရှုမှတ်နည်းသည် အလွန်ပင် လွယ်ကူရှင်းလင်းခြင်း လျှင်မြန်စွာ တရားထူး ရရှိခြင်းတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသို့ ပြန့်နှံ့ကျော်ကြား လျက်ရှိပါသည်။ ထေရဝါဒနိုင်ငံများဖြစ်သော သီဟိုဠ်(သီရိလင်္ကာ)၊ ထိုင်း၊ က‌မ္ဘောဒီးယား၊ လောနိုင်ငံနှင့် ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ တရုတ်နိုင်ငံများ၊ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံများသို့လည်း ပြန့်ပွားလျက် ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ဝိပဿနာရှုမှတ်နည်းဖြင့် တရားရိပ်သာအမြောက်အများ ရှိနေပြီဖြစ်ပါသည်။ မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးသည် သိန်းပေါင်းများစွာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဗုဒ္ဓ၏တရားအရသာများကို တိုက်ကျွေးတော်မူခဲ့သော ကျေးဇူးရှင်မထေရ်မြတ်ကြီးအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဆရာတော်ကြီး ဖြစ်ပါသည်။
 
ဤသို့လျှင် ကျမ်းဂန်အမျိုးမျိုးတို့ကို ရေးသားထားတော်မူခြင်း၊ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာ၌ တစ်ရာကျော်ကျော်သော ပါဠိတော်၊ အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာကျမ်းစာတို့ကို အဆုံးသတ်သုတ်သင် ပြင်ဆင်တော်မူခြင်း ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာ၌ ပုစ္ဆက(အမေး)ဆရာတော်၊ အဋ္ဌကထာစိစစ်ခဏ်း ဆရာတော်အဖြစ် ဆောင်ရွက်တော်မူခြင်း သာသနာတော် သန့်ရှင်းပြန့်ပွားရေးအတွက် နိုင်ငံတော်ဩဝါဒါစရိယအဖြစ် ဆောင်ရွက်တော်မူခြင်းတို့ဖြင့် သာသနာ့တာဝန်ကို ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်တော်မူခဲ့သော ကမ္ဘာအနှံ့ သတိပဋ္ဌာန်ဝိပဿနာ ပဋိပတ္တိ သာသနာပြု မထေရ်မြတ်ဖြစ်တော်မူသည့် ကျေးဇူးတော်ရှင် အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ မဟာစည်ဆရာတော် အရှင် သောဘနမထေရ်မြတ်သည် သက်တော်(၇၈)နှစ်၊ သိက္ခာတော် (၅၈)ဝါအရ (၁၃-၈-၁၉၈၂)ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ မဟာစည်သာသနာ့ရိပ်သာ၌ စံလွန်တော်မူခဲ့ပါသည်။
{| border="0" cellpadding="2" style="margin:7px;width: 20em; font-size: 90%; text-align: left; float:right; border:1px solid #5BBFF4; background-color:#D8F3FE;"
|-
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 130%; font-weight: bold;" | မဟာစည်ဆရာတော်
 
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[File:Der ehrwuerdige sayadaw.jpg|160px|မဟာစည်ဆရာတော်]]
 
|-valign="top"
| '''မွေးသက္ကရာဇ်'''
| ၁၂၆၆-ခုနှစ်၊ ဒုတိယဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၃-ရက်၊
 
|-valign="top"
| '''နိုင်ငံ'''
| [[File:Flag of Myanmar.svg|25px ]] မြန်မာ
 
|-valign="top"
| '''အမည်ရင်း'''
| မောင်သွင်
 
|-valign="top"
|'''မိဘအမည်'''
| ဦးကံတော်၊ ဒေါ်ရွှေအုပ်
 
|-valign="top"
|'''မွေးဖွားရာ ဒေသ'''
| ရွှေဘိုမြို့၊ ဆိပ်ခွန်ရွာ
 
|-valign="top"
|'''ထင်ရှားကျော်ကြားမှု'''
| ဩဝါဒါစရိယဆရာတော်ကြီး
 
|}
== မဟာစည်ဆရာတော် (ဦးသောဘန) ==
[၁၉၀၄-၁၉၈၂]
Line ၁၂၉ ⟶ ၁၁၉:
<references/>
{{DEFAULTSORT:မ}}
 
{{Lifetime|၁၉၀၄|၁၉၈၂}}
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းများ]]