ကလေးသူငယ်အပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရားပြုမူခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ကလေးသူငယ်အပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရား ကျူးလွန်မှုသည် အချိန်တိုကာလတွင် ထိခိုက်သည် သာမက ရေရှည်တွင်လည်း နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် [[စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း]] အပါအဝင် ဆိုးကျိုးများကို ခံစားရစေနိုင်သည်။ <ref name="dinw">{{Cite journal |vauthors=Dinwiddie S, Heath AC, Dunne MP, etal |title=Early sexual abuse and lifetime psychopathology: a co-twin-control study|journal=Psychological Medicine|volume=30 |issue=1 |pages=41–52|date=January 2000|pmid=10722174 |doi=10.1017/S0033291799001373}}</ref><ref name="twin">{{Cite journal |vauthors=Nelson EC, Heath AC, Madden PA, etal |title=Association between self-reported childhood sexual abuse and adverse psychosocial outcomes: results from a twin study|journal=Archives of General Psychiatry|volume=59 |issue=2 |pages=139–145|date=February 2002|pmid=11825135 |doi=10.1001/archpsyc.59.2.139}}</ref>သက်ရောက်မှုများတွင် [[အဓိက စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းခြင်း |စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းခြင်း]]၊<ref name="Roosa">{{Cite journal|vauthors=Roosa MW, Reinholtz C, Angelini PJ|title=The relation of child sexual abuse and depression in young women: comparisons across four ethnic groups|journal=Journal of Abnormal Child Psychology|volume=27 |issue=1 |pages=65–76|date=February 1999|pmid=10197407}}</ref><ref name=Widom2007>{{Cite journal|vauthors=Widom CS, DuMont K, Czaja SJ|title=A prospective investigation of major depressive disorder and comorbidity in abused and neglected children grown up|journal=Archives of General Psychiatry|volume=64 |issue=1 |pages=49–56|date=January 2007|pmid=17199054 |doi=10.1001/archpsyc.64.1.49 |lay-url=https://www.sciencedaily.com/releases/2007/01/070102092229.htm |laysource=[[ScienceDaily]]|laydate=January 3, 2007}}</ref><ref name=Arnow/> [[စိတ်ပူပင်သောကဖိစီးခြင်း]]၊<ref name="levitan">{{Cite journal|vauthors=Levitan RD, Rector NA, Sheldon T, Goering P|title=Childhood adversities associated with major depression and/or anxiety disorders in a community sample of Ontario: issues of co-morbidity and specificity|journal=Depression and Anxiety|volume=17 |issue=1 |pages=34–42|year=2003|pmid=12577276 |doi=10.1002/da.10077}}</ref> [[အစားအသောက်စားသုံးသည့် ပုံစံမမှန်ခြင်း]],<ref name=Walsh2011/>[[မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှု]] အားနည်းခြင်း၊<ref name=Walsh2011>{{Cite book|last1=Walsh|first1=K.|last2=DiLillo|first2=D.|editor1-last=Paludi|editor1-first=Michael A.|chapter=Child sexual abuse and adolescent sexual assault and revictimization|title=The psychology of teen violence and victimization|volume=1 |publisher=Praeger|location=Santa Barbara, CA|year=2011|pages=203–216|isbn=978-0-313-39375-4}}</ref>[[စိတ် နှင့် ကိုယ် မကပ်ခြင်း]]၊<ref name=Arnow>{{Cite journal|author=Arnow BA|title=Relationships between childhood maltreatment, adult health and psychiatric outcomes, and medical utilization|journal=The Journal of Clinical Psychiatry|volume=65 Suppl 12 |issue= |pages=10–15|year=2004|pmid=15315472 |url=http://article.psychiatrist.com/?ContentType=START&ID=10000983}}</ref>[[အိပ်စက်မှု မမှန်ကန်ခြင်း| အိပ်စက်ရာတွင် အနှောင့်အယှက်ကြုံခြင်း]]၊<ref>{{Cite journal|authors=Noll, J. G., Trickett, P. K., Susman, E. J., & Putnam, F. W.|title=Sleep disturbances and childhood sexual abuse|journal=Journal of Pediatric Psychology|volume=31 |issue=5 |pages=469–480|year=2006|doi=10.1093/jpepsy/jsj040|pmid=15958722}}</ref><ref>{{Cite journal|authors=Steine, I. M., Krystal |title=Insomnia, nightmare frequency, and nightmare distress in victims of sexual abuse: The role of perceived social support and abuse characteristics|journal=Journal of Interpersonal Violence|volume=27|issue=9 |pages=51827–51843|year=2012|doi=10.1177/0886260511430385|pmid=22204947|display-authors=etal}}</ref>နှင့် [[ပုဂ္ဂိုလ် မခွဲခြားနိုင်ခြင်း| ပုံမှန် ဝေဖန် ပိုင်းခြားနိုင်မှု မရှိခြင်း]] (dissociative identity disorder)နှင့် [[စိတ်ဖိစီးမှု]] (anxiety disorder) တို့ ပါဝင်သည်။ <ref name="widom">{{Cite journal|author=Widom CS|title=Posttraumatic stress disorder in abused and neglected children grown up|journal=The American Journal of Psychiatry|volume=156 |issue=8 |pages=1223–1229|date=August 1999|pmid=10450264 |url=http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=10450264 |doi=10.1176/ajp.156.8.1223|doi-broken-date=2019-03-10}}</ref><ref name=Treichel>{{Cite journal|url=http://pn.psychiatryonline.org/cgi/content/full/40/15/34-a|archive-url=https://web.archive.org/web/20060303063148/http://pn.psychiatryonline.org/cgi/content/full/40/15/34-a|dead-url=yes|archive-date=2006-03-03|title=Dissociation Often Precedes PTSD In Sexually Abused Children|first1=Joan|last1=Arehart-Treichel|journal=Psychiatric News|date=2005-08-05|volume=40|page=34|publisher=American Psychiatric Association|issue=15|doi=10.1176/pn.40.15.00400034a}}</ref>ကလေးသူငယ်များ အနေဖြင့် ၎င်းတို့ အရွယ်တွင် မပြုတော့သည့် အပြုအမူများဖြစ်သော [[လက်မစုပ်ခြင်း]] သို့မဟုတ် [[Nocturnal enuresis|အိပ်ယာတွင် သေးပါခြင်း]] တို့ကို ပြုလုပ်နေမိမည် ဖြစ်သော်လည်း လိင်မှု ဆိုင်ရာ မတော်မတရားပြုမှု၏ အသိသာဆုံး နိမိတ်မှာ လိင်မှုဆိုင်ရာ [[ပြန်လည်သရုပ်ဖော်ကြည့်ခြင်း]] နှင့် မလျော်ကန်သည့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဗဟုသုတနှင့် စိတ်ဝင်စားမှု ရှိလာခြင်း တို့ဖြစ်လေသည်။<ref name=APA2012>[https://web.archive.org/web/20141231094025/http://apa.org/pi/families/resources/understanding-child-abuse.aspx Understanding child sexual abuse: education, prevention, and recovery.] ''[[American Psychological Association]]'' Retrieved 30 October 2012</ref><ref name=Faller>{{Cite book|last=Faller |first=Kathleen Coulborn |title=Child Sexual Abuse: Intervention and Treatment Issues |publisher=Diane Publishing |location= |year=1993 |page=6 |isbn=978-0-7881-1669-8}}</ref> သူ/သူမသည် ကျောင်းနှင့် လူမှုအသိုင်းအဝန်း လှုပ်ရှားမှု များမှ စွန့်ခွါခြင်း ပြုကောင်းပြုပေလိမ့်မည်။<ref name=APA2012/> ထို့ပြင် များပြားသော သင်ကြားရေးနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ( [[တိရစ္ဆာန်များ အပေါ် ကြမ်းကြုတ်စွာ ပြုမူခြင်း]]၊<ref>{{cite journal |doi=10.2752/089279303786992116 |title=Cruelty to animals in normative, sexually abused, and outpatient psychiatric samples of 6- to 12-year-old children: Relations to maltreatment and exposure to domestic violence |year=2003 |last1=Ascione |first1=Frank R. |last2=Friedrich |first2=William N. |last3=Heath |first3=John |last4=Hayashi |first4=Kentaro |journal=Anthrozoös: A Multidisciplinary Journal of the Interactions of People and Animals |volume=16 |issue=3 |pages=194–212}}</ref><ref>{{cite book |last=Ascione |first=Frank R. |year=2005 |chapter=Child sexual abuse |chapterurl=https://books.google.com/books?id=DPyAML4cGxcC&pg=PA46 |page=46 |title=Children and Animals: Exploring the Roots of Kindness and Cruelty |publisher=Purdue University Press |isbn=978-1-55753-383-8}}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1016/0145-2134(95)00087-O |title=Clinical characteristics related to severity of sexual abuse: A study of seriously mentally ill youth |year=1995 |last1=McClellan |first1=Jon |last2=Adams |first2=Julie |last3=Douglas |first3=Donna |last4=McCurry |first4=Chris |last5=Storck |first5=Mick |journal=Child Abuse & Neglect |volume=19 |issue=10 |pages=1245–1254}}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1093/jpepsy/11.1.47 |title=Behavior Problems in Sexually Abused Young Children |year=1986 |last1=Friedrich |first1=William N. |last2=Urquiza |first2=Anthony J. |last3=Beilke |first3=Robert L. |journal=Journal of Pediatric Psychology |volume=11 |pages=47–57 |pmid=3958867 |issue=1}}</ref>၊ [[စိတ်အာရုံ စူစိုက်မှု လျော့ကျခြင်း| အာရုံစူးစိုက်နိုင်မှု လျော့ကျခြင်း]](Attention deficit hyperactivity disorder,ADHD)၊[[ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ပြုမူနိုင်မှု မရှိတော့ခြင်း]] (conduct disorder) နှင့် [[တစ်ပါးသူ အပေါ် ရန်လိုခြင်း]](oppositional defiant disorder,ODD)) စသော ပြဿနာများကို ကြုံတွေ့လာနိုင်လေသည်။<ref name=Walsh2011/> [[ဆယ်ကျော်သက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း]]နှင့် အခြားသော အန္တရာယ်ရှိသည့် လိင်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူများသည်လည်း အရွယ်ရောက်သောအခါ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်သည်။<ref name=Tyler2002>{{Cite journal|author=Tyler, K.A. |title=Social and emotional outcomes of childhood sexual abuse: A review of recent research |journal=Aggression and Violent Behavior |volume=7|issue=6 |pages=567–589 |year=2002 |doi=10.1016/S1359-1789(01)00047-7}}</ref> ကလေးသူငယ်အပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရား ကျူးလွန်ခံရသည့် ကိစ္စတိုင်းတွင် တင်ပြချက်အရ ၎င်းတို့အပေါ် ရာဇဝတ်ကျူးလွန်မှုသည် [[မိမိကိုယ်ကို ထိခိုက်အောင် ရည်ရွယ်၍ ပြုခြင်း|မိမိကိုယ်ကို အနာတရဖြစ်စေသည့် ထိခိုက်မှု]] အဖြစ်များထက် ၄ဆနီးနီး ရှိသည်။<ref name=SelfHarm2003>{{Cite journal|authors=J. G. Noll |title=Revictimization and self-harm in females who experienced childhood sexual abuse: Results from a prospective study|journal=Journal of Interpersonal Violence|volume=18|issue=12|pages=1452–1471|year=2003|doi=10.1177/0886260503258035|pmid=14678616|display-authors=etal}}</ref>