အာရပ်ဘာသာစကား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ် အန်းဒရွိုက် app တည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၂ -
 
 
အာရပ် ဘာသာစကား သည် သံခေတ် အနောက်မြောက် အာရေးဘီးယား ကျွန်းစွယ်မှ ဦးစွာ ပေါ်ထွက်လာသော ဗဟို ဆီမိုက်တစ် (Semitic) ဘာသာစကား တစ်ခု ဖြစ်ပြီး၊ အာရပ် ကမ်ဘာ၏ အများသုံး ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ အရှေ့ဘက်တွင် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား (Mesopotamia) မှ အနောက်ဘက်တွင် လက်ဘနွန် ကျောခိုင်း (Anti-Lebanon) တောင်တန်း များ၊ အာရေးဘီးယား အနောက်မြောက် နှင့် ဆိုင်းနိုင်း (Sinai) ကျွန်းစွယ် တို့တွင် နေထိုင်သော အာရပ်လူမျိုးများကို အစွဲပြု၍ အာရပ် ဘာသာစကား ဟု ခေါ်ကြသည်။ အာရပ် ဘာသာစကား သည် ယနေ့ခေတ် မျိုးကွဲ ဘာသာစကားပေါင်း ၃၀ ပါဝင်သော ဘာသာစကား အုပ်စုကြီး (macrolanguage) ဖြစ်သည်။ ၎င်း ၃၀ အထဲတွင် ဂနၴဝင်ဂန္တဝင် အာရပ် (Classical Arabic) ဘာသာစကားမှ ဆင်းသက်လာသော ခေတ်သစ် စံပြု အာရပ် (Modern Standard Arabic) စကား လည်း ပါဝင်သည်။
 
ခေတ်သစ် စံပြု အာရပ် စကားကို ကျောင်းများ နှင့် တက္ကသို်လ်များတွင်တက္ကသိုလ်များတွင် သင်ကြားလျက် ရှိပြီး၊ လုပ်ငန်းခွင် အတွင်း၊ အစိုးရ ကိစ္စရပ်များ နှင့် မီဒီယာတို့တွင် အသုံးပြုလျက် ရှိသည်။ ခေတ်သစ် စံပြု အာရပ် စကားနှင့် ဂနၴဝင် အာရပ် စကား တို့ နှစ်မျိုးကို စာပေ အာရပ် (Literary Arabic) စကားဟု သတ်မှတ်ပြီး၊ ၎င်းတို့ကို နိုင်ငံ ၂၆ နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံး စကား အဖြစ် သတ်မှတ် ထားကာ အစ္စလာမ် ၏ ဘာသာရေး စာပေ အနေဖြင့်လည်း အသုံးပြုသည်။ ခေတ်သစ် စံပြု အာရပ် စကားသည် ဂနၴဝင်ဂန္တဝင် အာရပ် စကား၏ သဒ္ဒါ ရေးထုံးအတိုင်း ဖြစ်ပြီး၊ တူညီသော ဝေါဟာရ များစွာကို သုံးထားသည်။ သို့သော် ယနေ့ခေတ်တွင် မည်သည့်နည်း နှင့်မျှ မသုံးတော့သော သဒ္ဒါရေးထုံးနှင့် ဝေါဟာရများကိုမူ စွန့်ပယ်ထားပြီး၊ လျော်ညီသော ရေးထုံး၊ အသုံးအနှုန်းများကို ပြန်လည် ထည့်သွင်း ထားသည်။ ဝေါဟာရ အသစ်များကို ဂနၴဝင်ဂန္တဝင် ခေတ်လွန်၊ အထူးသဖြင့် ခေတ်သစ်တွင် ပေါ်ပေါက်လာသော အယူအဆများကို ဖော်ညွှန်းရာတွင် သုံးသည်။
 
အလယ်ခေတ်တွင် စာပေ အာရပ် စကားသည် ဥရောပ ယဉ်ကျေးမှု ၏ အဓိက မောင်းနှင်အား တစ်ရပ် ဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် သိပ္ပံ၊ သချၤာနှင့်သင်္ချာနှင့် ဒဿနိကဗေဒ တို့တွင် ဖြစ်သည်။ ထို့သို့ဖြင့် ဥရောပ ဘာသာစကား များစွာသည် အာရပ် စကားလုံး များကို မွေးစား သုံးစွဲလာကြသည်။ ပထမအားဖြင့် စပိန် စကားနှင့် ဒုတိယ အားဖြင့် ပေါ်တူဂီ၊ ဗလန်ရှန် (Valencian) နှင့် ကာတလန် (Catalan) စကားတို့တွင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ထို ဘာသာစကားများ ပြောဆိုရာ ဒေသ အိုင်ဘေးရီးယန်း (Iberian) ကျွန်းစွယ် သည် ခရစ်ယာန် ဥရောပနှင့် မူစလင် အာရပ် ယဉ်ကျေးမှုတို့၏ ပေါင်းဆုံရာ၌ တည်ရှိပြီး၊ အာရပ် ယဉ်ကျေးမှု နှင့် ဘာသာစကား တို့၏ လွှမ်းမိုးမှု အောက်တွင် နှစ် ၈၀၀ ကျော် တည်ရှိခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဆီစီလီ (Sicily) ကျွန်းတွင်လည်း ၉ ရာစု အလယ်မှ ၁၀ ရာစု အလယ်ထိ မြောက် အာဖရိကမှ အာရပ်တို့ သိမ်းပိုက် လွှမ်းမိုးခဲ့သောကြောင့် ဆီစီလီယန် (Sicilian) စကားတွင်လည်း အာရပ် မွေးစား စကားလုံး ၅၀၀ ခန့် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ မွေးစား စကားလုံး အများစုသည် လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေသော စကားလုံးများ ဖြစ်သည်။ ဂရိ နှင့် ဘူလ်ဂေးရီးယန်း (Bulgarian) တို့ အပါအဝင် ဘော်လ်ကန် (Balkan) စကားများသည်လည်း အော်တိုမန် တူရကီ (Ottoman Turkish) စကားမှ တစ်ဆင့် အာရပ် စကားလုံး အမြောက်အများကို မွေးစား အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
 
အာရပ် စကားသည် ၎င်း၏ သမိုင်း တစ်လျှောက်တွင် ကမ်ဘာကမ္ဘာ အနှံ့မှ ဘာသာစကား များ အပေါ်တွငိ လွှမ်းမိုးမှု ရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ပါရှန် (Persian)၊ တူရကီ (Turkish)၊ စပိန်၊ အူရဒူ (Urdu)၊ ကတ်ရှ်မီးယား (Kashmiri)၊ ကာဒ် (Kurdish)၊ ဘော့စနီးယား (Bosnian)၊ ကာဇက် (Kazakh)၊ ဘင်္ဂါလီ၊ ဟိန္ဒီ၊ မလေး၊ မော်လ်ဒိုက် (Maldivian)၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ပထန် (Pashto)၊ ပန်ချာပီ၊ ဖိလစ်ပိုင် (Tagalog)၊ ဆင်ဒီ(Sindhi)၊ ဟော်စာ (Hausa) နှင့် အာဖရိက ဘာသာစကား အချို့တို့ အပေါ်တွင် ဖြစ်သည်။ အပြန်အလှန် အားဖြင့် အာရပ် စကားသည် အခြား ဘာသာစကားများမှ စကားလုံးများကိုလည်း မွေးစား သုံးစွဲ ခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် အလယ်ခေတ်တွင် ဂရိနှင့် ပါရှန် စကားလုံးများ၊ ယနေ့ခေတ်တွင် အင်္ဂလိပ်နှင့် ပြင်သစ် စကားလုံးများမှ ဖြစ်သည်။
 
ဂနၴဝင် အာရပ် စကားသည် မူစလင် သန်း ၁၈၀၀ တို့၏ ဘာသာရေး စာပေ ဖြစ်ပြီး၊ ခေတ်သစ် စံပြု အာရပ် စကားသည် ကုလ သမဂ္ဂ၏ ရုံးသုံး ဘာသာစကား ၆ခု ထဲတွင် ပါဝင်သည်။ မျိုးကွဲ အာရပ်စကားများ စုပေါင်း၍ ပြောဆိုသုံးစွဲသူ အရေအတွက် သည် အာရပ် ကမ်ဘာတွင်ကမ္ဘာတွင် ၄၂၂သန်း ရှိပြီး၊ ကမ်ဘာ့ကမ္ဘာ့ ပဉ္စမမြောက် လူသုံးအများဆုံး ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ အာရပ် စကားကို ယာမှ ဝဲသို့ အတ်ဘ်ဂျတ်ဒ် (abjad) ရေးထုံး (script) တစ်ခုဖြစ်သော အာရပ် အက္ခရာ (alphabet) ဖြင့် ရေးသားသည်။ မျိုးကွဲ စကားများကိုတော့ စံသတ်မှတ်ထားခြင်း မရှိပဲ ယာမှ ဝဲသို့ လက်တင် (Latin) အက္ခရာဖြင့် ရေးသည်။
 
== အမျိုးအစား ခွဲခြားခြင်း ==