|
ယနေ့ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြို့တော်ကို ကရုင်''ထေပ် မဟာနေခါန်'' (กรุงเทพมหานคร) သို့မဟုတ် ''ကရုင်ထေပ်'' (simply) ဟုလူသိများ၍ အမည်ပေးအခမ်းအနားကိုမောင်းကွတ်ဘုရင်အုပ်ချုပ်ချိန်အတွင်းစတင်ပြုလပ်အသုံးပြုခဲ့သည်။ နာမည်အပြည့်အစုံကိုအောက်ပါအတိုင်းဖတ်ရသည် - {{Efn|While this ceremonial name is generally believed, based on writings by the Somdet Phra Wannarat (Kaeo), to have originally been given by King Rama I and later modified by King Mongkut, it did not come into use until the latter reign.<ref name="Chanchai"/>}} <ref name="200 years">{{Template:Cite book|title=จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์|publisher=Department of Fine Arts}} Reproduced in {{Template:Cite web|title=กว่าจะมาเป็นกรุงเทพฯ|url=http://203.155.220.230/info/passbkk/frame.asp|publisher=BMA Data Center|accessdate=1 August 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141219220002/http://203.155.220.230/info/passbkk/frame.asp|archivedate=19 December 2014}}</ref> {{listen|filename=Th-Bangkok ceremonial name.ogg|title=Full ceremonial name}}{{Template:Quote|Krungthepmahanakhon Amonrattanakosin Mahintharayutthaya Mahadilokphop Noppharatratchathaniburirom Udomratchaniwetmahasathan Amonphimanawatansathit Sakkathattiyawitsanukamprasit{{efn|This ceremonial name uses two ancient Indian languages, [[Pāli]] and [[Sanskrit]], prefaced with the only one Thai word, ''Krung'', which means 'capital'. According to the romanisation of these languages, it can actually be written as ''[[wikt:กรุง#Thai|Krung]]-[[wikt:देव#Sanskrit|dēva]][[wikt:महा#Sanskrit|mahā]][[wikt:नगर#Sanskrit|nagara]] [[wikt:अमर#Sanskrit|amara]][[wikt:रत्न#Sanskrit|ratana]]kosindra [[wikt:महा#Sanskrit|mah]][[wikt:इन्द्र#Sanskrit|indr]][[wikt:अयोध्या#Sanskrit|āyudhyā]] [[wikt:महा#Sanskrit|mahā]][[wikt:तिलक#Sanskrit|tilaka]][[wikt:भाव#Sanskrit|bhava]] [[wikt:नव#Numeral 2|nava]][[wikt:रत्न#Sanskrit|ratana]][[wikt:राजा#Sanskrit|rāja]][[wikt:धानी#Sanskrit|dhānī]] [[wikt:पुरी#Sanskrit|purī]][[wikt:रम्य#Sanskrit|ramya]] [[wikt:उत्तम#Sanskrit|uttama]][[wikt:राजा#Sanskrit|rāja]]nivēsana [[wikt:महा#Sanskrit|mah]][[wikt:आस्थान#Sanskrit|āsthāna]] [[wikt:अमर#Sanskrit|amara]][[wikt:विमान#Sanskrit|vimāna]] [[wikt:अवतार#Sanskrit|avatāra]][[wikt:स्थिति#Sanskrit|sthitya]] shakrasdattiya [[wikt:विष्णु#Sanskrit|viṣṇu]][[wikt:कर्मन्#Sanskrit|karma]][[wikt:प्रसिद्धि#Sanskrit|prasiddhi]]''{{Audio|Bangkok ceremonial name in Sanskrit.ogg|(listen)}}.}}<br/>{{Lang|th|กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์}}}} [[ပါဠိ]] နှင့် [[သင်္သကရိုက်ဘာသာစကား|သက္ကတ]] စကားလုံးများကိုအသုံုြု
{{Infobox settlement
| name = ဘန်ကောက်မြို့
| other_name = Krung Thep Maha Nakhon
| native_name = กรุงเทพมหานคร
ကရုထေဗ်မဟာနခေါရ်
| native_name_lang = th
| settlement_type = အထူးအုပ်ချုပ်ရေး ဧရိယာ
| image_skyline = Bangkok Montage.png
| image_alt =
| image_caption = ဘန်ကောက်မြို့မြင်ကွင်း
| image_flag = Flag of Bangkok.svg
| flag_alt = A green rectangular flag with the seal of Bangkok in the centre
| image_seal = Seal of Bangkok Metro Authority.png
| seal_alt = A round seal bearing the image of Indra riding Airavata among clouds, with the words "Krung Thep Maha Nakhon" (in Thai) across the top
| nickname =
| image_map = Thailand Bangkok locator map.svg
| mapsize = 142px
| map_alt = Map of Thailand, with a small highlighted area near the centre of the country, near the coast of the Gulf of Thailand
| map_caption = ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း ဘန်ကောက်မြို့တည်နေရာ
| latd = 13
| latm = 45
| lats =
| latNS = N
| longd = ၁၀၀
| longm = ၂၈
| longs =
| longEW = E
| coordinates_type =
| coordinates_display =
| coordinates_region = TH-10
| coordinates_footnotes = <ref name="BMA geo"/>
| subdivision_type = နိုင်ငံ
| subdivision_name = {{THA}}
| subdivision_type2 = [[ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒေသများ|ဒေသ]]
| subdivision_name2 = ဗဟိုထိုင်းနိုင်ငံ
| established_title = တည်ထောင်
| established_date = c ၁၅ ရာစု
| established_title2 = မြို့တော်အဆင့်
| established_date2 = ၂၁ ဧပြီ ၁၇၈၂
| established_title3 = Re-incorporated
| established_date3 = ၁၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၇၂
| founder = ဘုရင် ရာမ I
| seat_type = အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့
| seat = ဘန်ကောက်မြို့ပြစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့
| government_footnotes =
| government_type = အထူးအုပ်ချုပ်ရေး ဧရိယာ
| leader_party = ဒီမိုကရက်ပါတီ
| leader_title = အုပ်ချုပ်ရေးမှူး
| leader_name = သုခုမ်ဘန်ဒ် ပရိဘတရာ
<!-- display settings --------->| total_type = မြို့တော်
| unit_pref = Metric
<!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion -->
<!-- for references: use <ref> tags -->| area_footnotes = <ref name="BMA geo"/>
| area_urban_footnotes = <!--<ref></ref> -->
| area_rural_footnotes = <!--<ref></ref> -->
| area_metro_footnotes = <ref name="Tangchonlatip"/>
| area_magnitude = <!--<ref></ref> -->
| area_note =
| area_water_percent =
| area_rank =
| area_blank1_title =
| area_blank2_title = <!-- square kilometers -->
| area_total_km2 = 1568.737
| area_land_km2 =
| area_water_km2 =
| area_urban_km2 =
| area_rural_km2 =
| area_metro_km2 = 7761.6
| area_blank1_km2 =
| area_blank2_km2 =
| length_km =
| width_km =
| dimensions_footnotes =
| elevation_footnotes = <ref name="Sinsakul"/>
| elevation_m = 1.5
| population_footnotes = <ref name="2010 census 1">{{cite web|title=Table 1 Population by sex, household type and household by type, average size of private household by region and area: 2010 |url=http://service.nso.go.th/nso/nso_center/project/table/files/C-pop/2553/000/00_C-pop_2553_000_010000_00100.xls |publisher=National Statistics Office|work=Statistic tables, NSO website|accessdate=18 September 2012}}</ref>
| population_total = 8280925
| population_metro = 14565547
| population_as_of = ၂၀၁၀ သန်းခေါင်စာရင်း
| population_density_km2 = auto
| population_density_metro_km2 = auto
| population_demonym = Bangkokian
| population_note =
| timezone1 = [[အင်ဒိုချိုင်းနားစံတော်ချိန်|ICT]]
| utc_offset1 = +7
| postal_code_type = စာပို့သင်္ကေတ
| postal_code = 10###
| area_code_type =
| area_code = ၀၂
| demographics_type1 =
| demographics1_footnotes =
| demographics1_title1 =
| demographics1_info1 =
| iso_code = TH-10
| website = {{url|www.bangkok.go.th}}
| footnotes =
}}
'''ဘန်ကောက်မြို့'''သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ အကြီးဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့ မြို့တော်လည်းဖြစ်သည်။ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့ထဲသို့ စီးဝင်သော မဲနမ်မြစ်([[:en:Chao_Phraya_River|ကျော့ဗြးယာ]]) ၏ မြစ်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ ပင်လယ်ကွေ့မှ ၁၅မိုင်ခန့် ကွာဝေးသည်။ မဲနမ်မြစ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်စီးပွားရေးအတွက် ပင်မသွေးကြောသဖွယ် ဖြစ်ပေရာ နိုင်ငံ၏အလယ်ပိုင်းဒေသများနှင့် ထိုမြစ်ကြောင်းတလျှောက်မှ ရောက်လာကြသော ဆန်စပါး၊ ကျွန်းသစ်၊ ကြက်ပေါင်စေး၊ သစ်စေ့၊ ငြုပ်ကောင်းစသည့် နိုင်ငံ၏ ထွက်ကုန်များကို ဘန်ကောက်မြို့၏ တဖက်ကမ်းရှိ ပင်လယ်သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းမှတဆင့် နိုင်ငံခြားသို့ ပို့ရသည်။ ပိုး၊ ခြည်ထည်၊ စက်ကိရိယာ၊ ကုန်မာပစ္စည်းစသော သွင်းကုန်များကိုလည်း ဘန်ကောက်မြို့မှတဆင့် နိုင်ငံအရပ်ရပ်သို့ ဖြန့်ဖြူးရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှု ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်အတွက် ဘန်ကောက်မြို့မှတဆင့် ဆောင်ရွက်ပေးရလေသည်။
စာလုံးများဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့်အမည်၊ {{Template:Quote|City of angels,<!-- {{efn|Although "city of angels" is a common translation, ''krung'' more precisely translates as "capital".<ref>{{cite web|url=http://www.thai2english.com/dictionary/1264888.html|title=กรุง - Thai / English dictionary meaning - กรุง ภาษาอังกฤษ แปล ความหมาย - thai2english.com|work=thai2english.com}}</ref>}} --> great city of immortals, magnificent city of the [[Navaratna|nine gems]], seat of the king, city of royal palaces, home of gods incarnate, erected by [[Vishvakarman]] at [[Indra]]'s behest.<ref>{{cite journal|journal=Royal Institute Newsletter|volume=3|issue=31|date=December 1993|title=กรุงเทพมหานคร}} Reproduced in {{cite web|script-title=th:กรุงเทพมหานคร|trans-title=Krung Thep Mahanakhon|language=Thai|url=http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=639|accessdate=12 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20141206140602/http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=639|archive-date=2016-12-10}}</ref>}}
ဘန်ကောက်မြို့ကို အနောက်ဖက်မှ ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသွားသော မဲနမ်မြစ်၏ တဖက်တချက်မှနေ၍ သွယ်တန်းဖောက်လုပ်ထားသော တူးမြောင်းများစွာတို့သည် မြို့ကိုဖြတ်သန်း စီးဆင်းလျက် ရှိကြရာ၊ ထိုတူးမြောင်းများကို မြို့တွင်း ကူးသန်းသွားလာရေးအတွက်လည်း အသုံးပြုကြသည်။ မြို့တွင်း၌ ယင်းသို့သော တူးမြောင်းများ ရှိကြသဖြင့်လည်း ဘန်ကောက်မြို့ကို “အရှေ့တိုင်း၏ဗင်းနစ်မြို့” ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုတူးမြောင်းများထဲတွင် ဆင်းရဲသားများ နေထိုင်ကြသော လှေအိမ်များနှင့် ရေပေါ်ဆိုင်များလည်း ရှိကြသည်။
[[ကဏ္ဍ:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
[[ကဏ္ဍ:အာရှတိုက်ရှိ မြို့တော်များ]]
== ဘန်ကောက်မြို့တော်၏ အမည်နာမ အပြည့်အစုံ ==
[[ကဏ္ဍ:ဝီကီဒေတာရှိ ကိုဩဒိနိတ်များ]]
အင်္ဂလိပ်ဘာသာအရ
" Krungthepmahanakhon Amonratanakosin Mahintharayutthaya Mahadilokphop Noppharayratchathaniburirom Udomratchaniwetmahasathan Amonphimanawatanasathit Sakkathattiyawitsanukamprasit" [[ဘန်ကောက်|ဘန်ကောက်]]
ဖြစ်ပါသည်။
== ရာသီဥတု ==
ဘန်ကောက်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် အပူပိုင်းဇုန် ရာသီဥတုမျိုးဖြစ်၍ ပူပြင်းစိုစွတ် ထိုင်းမှိုင်းသည်။ မိုးရာသီသည် [[ဇူလိုင်|ဇူလိုင်လ]]မှ [[အောက်တိုဘာ|အောက်တိုဘာလ]]အထိ ဖြစ်၍ [[ဆောင်းရာသီ]]သည် [[နိုဝင်ဘာ|နိုဝင်ဘာလ]]မှ [[ဖေဖော်ဝါရီ|ဖေဖော်ဝါရီလ]]အထိ ဖြစ်ပြီးလျှင် [[နွေရာသီ]]သည် [[မတ်|မတ်လ]]မှ [[ဇွန်|ဇွန်လ]]အထိ ဖြစ်သည်။ ဆောင်းရာသီအခါ၌ပင် ချမ်းအေးလွန်းလှသည်ဟူ၍ မရှိပေ။
== လူဦးရေနှင့် လူမျိုးများ ==
ဘန်ကောက်မြို့သည် ၁၀ စတုရန်းမိုင်ကျယ်ဝန်း၍ [[လူဦးရေ]]( ၁၉၅၈ ခုနှစ် ခန့်မှန်းချက်အရ) ၁.၇ သန်းခန့် ရှိသည်။ ထိုင်း[[ဘုရင်]]မင်းမြတ် စံမြန်းရာ နန်းတော်ကြီးရှိသော နန်းမြို့သည် စတုရန်း ၁ မိုင်ခန့် ကျယ်ဝန်း၍ မြို့ရိုးပတ်လည် ဝိုင်းရံထားသည်။ ဘန်ကောက်မြို့သည် မူလက ခံတပ်မြို့ဟောင်းနေရာဖြစ်၍ ၁၇၈၂ ခုတွင်မှ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အဖြစ် ထားရှိပြီးလျှင် တိုးချဲ့ဆောက်လုပ် စည်ကားလာလေသည်။ ၁၇၉၂ ခုနှစ်မတိုင်မီက နန်းမြို့နေရာတွင် တရုတ်ကုန်သည်များ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ပထမရာမဘုရင်မင်းမြတ် လက်ထက်တွင် ထိုနေရာ၌ နန်းတော်ဆောင်များ ဆောက်လုပ်ခဲ့ရာ နန်းတော် ၂ ဆောင်သာ ရှိတော့သည်။ နန်းမြို့အတွင်း မြောက်ဖက်၌ ယိုးဒယားမင်း အဆက်ဆက်တို့ ကိုးကွယ်သော ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် မြသားဆင်းတုတော် တည်ရှိရာ [[မြဘုရား]]တန်ဆောင်း ရှိသည်။ မြဘုရား၏ တန်ဆောင်းနံရံတို့တွင် နိပါတ်တော်လာ [[ပန်းချီ]]များနှင့် ရာမဇာတ်တော်လာ ပန်းချီခန်းများကို ယိုးဒယား အနုပညာဖြင့် ရှုမငြီးစရာ သရုပ်ဖော်ထားသည်။ ထိုနန်းမြို့တွင်း၌ပင် [[အမျိုးသားပြတိုက်]]၊ အမျိုးသားပိဋကတ်တိုက်၊ နန်းတွင်းသူ နန်းတွင်းသားတို့ နေထိုင်ရာအဆောက်အဦးများ ရှိလေသည်။
== မြို့၏ဖွဲ့စည်းပုံ ==
ဘန်ကောက်မြို့ပေါ်တွင် ဘုရားတန်ဆောင်းနှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းပေါင်း (၄၀၀) ကျော် ရှိပေရာ၊ ယင်းတို့မှ ပြောင်လက်သော စဉ့်အုတ်ကြွပ်မိုးများနှင့် သေးသွယ်ရှည်လျားပြီးလျှင် ဝင်းဝင်းလက်လက် ရှိနေသော စုလစ်မွန်းချွန်တို့ကို လေယာဉ်ပေါ်မှ မြင်ရလျှင် လှံကိုင်တပ်တတပ် ရပ်တည်နေသကဲ့သို့ ထင်ရသည်။ ယိုးဒယား ဗိသုကာလက်ရာတို့ဖြင့်ပြီးသော ဘုရားတန်ဆောင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် နန်တော်အဆောက်အအုံများကား တမျိုးတဖုံ တင်တယ်လှပေကြသည်။ မြန်မာဘုရား၊ ကျောင်းတန်ဆောင်းတို့တွင် ခြင်္သေ့ရုပ်နှင့် မကင်းသကဲ့သို့ ဘန်ကောက်မြို့မှ ဘုရားကျောင်း တန်ဆောင်းတို့၌ ခန့်ညားသော [[ဘီလူး]]ရုပ်ကြီးများကို တွေ့ရတတ်သည်။
နန်းမြို့ရိုး၏ အပြင်ဖက်တွင်ကား ခေတ်မီတိုက်တာ အဆောက်အအုံများ၊ လမ်းကျယ်ကြီးများ၊ ပန်းဥယျာဉ်များနှင့် ခန်းနားသိုက်မြိုက် သပ်ရပ်လှပေသည်။ မြို့၏ အစည်ကားဆုံးနေရာမှာ နယူးရုဒ်လမ်းမကြီး ဖြစ်သည်။ နယူးရုဒ်လမ်းမကြီးအပြင် ယောဝရတ် လမ်းမကြီးနှင့် တရုတ်လူမျိုးများ အများအပြားနေထိုင်ရာ တရုတ်ရပ်ကွက် ဖြစ်သော ဆမ်ပင်းရပ်ကွက်တို့သည် အရောင်းအဝယ် အစည်ကားဆုံးဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားထွက်ပစ္စည်း၊ နိုင်ငံခြားပစ္စည်းမျိုးစုံကို ရရှိနိုင်သည်။ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဥရောပ၊ အမေရိကန် စသော နိုင်ငံခြားဆိုင်ကြီး ကန္နားကြီးများလည်း ရှိသည်။ ဘန်ကောက်မြို့၏ ခေတ်အမှီဆုံး အလှအပ အသပ်အရပ်ဆုံး လမ်းမကြီးမှာ ရာဇဒမ္မာန်ရိပ်သာဖြစ်၍ [[ပါရီမြို့]]မှ လမ်းမကြီး တစ်ခုသဖွယ် ပြုပြင်ဖန်တီးထားသည်။ ထိုလမ်းမကြီး၏ အဆုံးတဖက်တွင် မြဘုရားတန်ဆောင်းရှိ၍ အခြားတဖက်ဆုံးတွင် သမကုန်း နန်းတော်ကြီး ရှိသည်။ ထိုနန်းတော်ကြီးကို ချူလာလောင်ကွန်းဘုရင် စတင်ခဲ့၍ ဝဇီရာ ဝုဓ(ဆဌရာမ) မင်းမြတ်က ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် အပြီးသတ်သည်။ ကျောက်ဖြူသားဖြင့် အီတာလျံနေဆွန်း ပုံစံအတိုင်း ဆောက်လုပ်ထား၍ ခန့်ညားလှပသည်။ ယခုအခါ ပါလီမန် လွှတ်တော်အဖြစ် ပြုလုပ်ထားသည်။ ရာဇဒမ္မာန် ရိပ်သာကို မျက်နှာပြုလျက်ရှိသော အဆောက်အအုံများမှာ အစိုးရရုံးကြီးများ၊ ပထမတန်းစား ဟိုတယ်များနှင့် ရုပ်ရှင်ရုံများသာ ဖြစ်လေသည်။
===ခရိုင်များ===
ဘန်ကောက်မြို့တွင် ခရိုင်အပေါင်း ၅၀ ခု ပါဝင်သည်။
[[File:Khet_Bangkok.svg|thumb|upright=1.8|alt=A map of Bangkok|Map showing the 50 districts of Bangkok]]
{{columns-list|3|
#ဘန်ဗွန်း
#ဘန်ကပိ
#ဘန်ခဲ
#ဘန်ခိန်
#ဘန်ခော်လိမ်
#ဘန်ခွန်တိယမ်
#ဘန်နား
#ဘန်ဖလတ်
#ဘန်ရတ်
#ဘန်ဆူး
#ဘန်ေကာက်နွိုင်း
#ဘန်ေကာက်ယိုင်
#ဗင်ကွမ်
#စတုစကြ
#ကျောင်ထောင်
#ဒင်ဒိုင်း
#ဒွန်မောင်း
#တုသိတ
#ဟွိုင်းခွေါင်း
#ခန်နာရောင်း
#ခလောင်းစမ်ဝါး
#ခလောင်စန်
#ခလောင်သွဲ
#လတ်စီ
#လတ်ကရာဗန်း
#လတ်ဖရောင်း
#မီနပုရီ
#နောင်ချောက်
#နောင်းခိမ်
#ပဒုမဝန
#ဖာစီချရုန်း
#ဗညားထိုင်း
#ဖုရားခနောင်း
#ဖုရားနဂရ
#ပုမ်ပရပ်သတ္တုဖိုင်း
#ပြဝေသ
#ရဋ္ဌပူရဏ
#ရာဇဒေဝီ
#စိုင်းမိုင်
#စမ်ဖန်းထဝန်း
#စဖန်စွန်း
#သာဒရ
#စွန်လောင်း
#ထလင်းချန်း
#ဒွီဝဎနာ
#ဓနပုရီ
#ထွန်းဂုရု
#ဝန်ထောင်းလောင်
#ဝဎနာ
#ယာန္နာဝါ
}}
==သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ==
ဘန်ကောက်မြို့ရှိ မြစ်ချောင်းများကို ရှေးယခင်က အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအခါ ကားလမ်းများကို အသုံးပြုလာကြခြင်းကြောင့် တံတားများတည်ဆောက်လာခဲ့ကြသည်။ ချာရွမ်ခရမ်လမ်းရှိ တံတားသည် အနောက်တိုင်းနည်းပညာကို ပထမဆုံးအသုံးပြုပြီးတည်ဆောက်ခဲ့သော တံတားဖြစ်ပြီး ၁၈၆၄ ခုနှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထို့နောက် လမ်းကွန်ယက်ကို တဖြေးဖြေးချဲ့ထွင်လာခဲ့သည်။ အမြန်လမ်းများကြီးများမှ မြို့လည်ခေါင်မှ မြို့ပြင်သို့ ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှုကို ကျော်လွှားပြီး အလွယ်တကူရောက်ရှိနိုင်သည်။ မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်အတူ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၃ခုနှစ်တွင် မြို့ပတ်ရထားလမ်းများ စတင်ခဲ့သော်လည်း ၁၈၉၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၈ ခုနှစ်ထိ လမ်းအလယ်ခေါင်သွား ဓာတ်ရထားများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှသာ ခေတ်မှီ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ် စတင်နိုင်ခဲ့သည်။ ကျောက်ဖယားမြစ်နှင့် ချောင်း ၂ ခုမှ စက်လှေများဖြင့်လည်းကောင်း၊ အငှားကားများ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များနှင့် တုတ်-တုတ်ဟုခေါ်သော သုံးဘီးဆိုင်ကယ်များမှာ အသုံးပြုသူများပြားသည်။
ဘန်ကောက်မြို့ကို အခြားသောမြို့များနှင့် အဝေးပြေးလမ်းများ၊ မီးရထားလမ်းများနှင့်သာမက လေကြောင်းများနှင့် သွားလာနိုင်သည်။ ဘန်ကောက်တွင် နိုင်ငံတကာလေဆိပ် ၂ ခု တည်ရှိသည်။ ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ခွန်လုံထုံ ဆိပ်ကမ်းမှာ အရေးပါသည်။
ဘန်ကောက်မြို့ပြစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့သည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် လမ်းများတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ခြင်းများအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန် တာဝန်ရှိသည်။ အချို့သော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်များအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန်အတွက် သီးခြားအဖွဲ့အစည်းများ ဖွဲ့စည်းထားရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုအစိုးအရအဖွဲ့ကသာ ရန်ပုံငွေချထားခြင်းနှင့် မူဝါဒချမှတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်သည်။
=== ကားလမ်းများ===
ကားလမ်းသည် ဘန်ကောက်မြို့၏ အသုံးအများဆုံး ဆက်သွယ်ရေးဖြစ်သည်။ မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုကြောင့် မြို့မှာ သမရိုးကျလေးထောင့်စပ် မြို့တည်ဆောက်ပုံမဟုတ်တော့ပေ။ အဓိကလမ်းမကြီး ၄၈ လမ်းက မြို့၏ မတူညီသော နေရာများကို ချိတ်ဆက်ပေးထားသည်။ ကျောက်ဖယားမြစ်ကို တံတားများထိုး၍ မြို့ ၂ ဖက်ကို ချိတ်ဆက်မှုများ ပြုလုပ်ထားသည်။ ကားလမ်းကျပ်မှုများကြောင့် အမြန်လမ်းများ တည်ဆောက်ထားပြီး မြို့လယ်ခေါင်နှင့် မြို့ပြင် သွားလာရာတွင် ကားကျပ်တည်းမှုပြဿနာကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် ပြုလုပ်ပေးထားသည်။
၁၉၈၀ပြည့်နှစ်များတွင် ဘန်ကောက်မြို့ အလျှင်အမြန်တိုးတက်လာပြီး မော်တော်ကားပိုင်ဆိုင်မှု တိုးတက်လာကာ ၂၀၀၆ ခုနှစ်ထိ ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှု ပိုမိုများပြားခဲ့သည်။ ဘန်ကောက်မြို့တွင် ယာဉ်အစီးရေ ၄ သန်းနီးပါး ရှိသည်။ အဆိုပါ ယာဉ်ကျော်ကျပ်တည်းမှု ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် ဂုံးကျော်တံတားများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မိုးပျံ အမြန်လမ်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ အများပြည်သူသုံး ပို့ဆောင်ရေးစနစ် စတင်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ယာဉ်ကျောကျပ်တည်းမှု ပြဿနာသည် အခုတိုင် တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။
ယာဉ်ကျောကျပ်တည်းမှုကြောင့် ဘန်ကောက်မြို့၏ လေထုညစ်ညမ်းမှု မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၀ပြည့်နှစ်များတွင် စိုးရိမ်ရသောအခြေအနေထိ ရောက်ခဲ့သည်။ သို့သော် လောင်စာဆီအရည်အသွေး မြှင့်တင်ခြင်း၊ ကားမီးခိုးထုတ်လွှင့်မှု ထိန်းချုပ်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ၂၀၀၀ခုနှစ်များတွင် လေထုညစ်ညမ်းမှုပြဿနာ အတော်အတန် ပြေလည်ခဲ့ရသည်။
==== ဘတ်စ်ကားများနှင့် အငှားကားများ====
အောင်နိုင်မှုအထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင် (Victory Monument)သည် ဘန်ကောက်မြို့၏ အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အခြေစိုက်ရာဖြစ်သည်။ အဆိုပါနေရာတွင် ဘတ်စ်ကားများ၊ အငှားကားများ အများအပြားကိုတွေ့မြင်နိုင်သည်။
ဘန်ကောက်မြို့တွင် တစ်မြို့လုံးကိုလွှမ်းခြုံနိုင်သော ဘတ်စ်ကားကွန်ယက်ရှိသည်။ ဘန်ကောက်အများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအာဏာပိုင် (BMTA) သည် ဘတ်စ်ကားဝန်ဆောင်မှုကို တစ်ဦးတည်းလုပ်ကိုင်သည်။ ဘတ်စ်ကားလမ်းကြောင်းပေါင်း ၄၇၀ ရှိသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် ဘန်ကောက်မြို့ပြစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့ (BMA) သည် သီးသန့်ဘတ်စ်ကားလိုင်းကို စတင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါလိုင်းသည် စီးပွားရေးအချက်အချာကျရာ စတွန် မှ မြို့အနောက်ဘက် ရာချာဖရက် အထိ ပြေးဆွဲသည်။
အငှားယာဉ်များကို ဘန်ကောက်မြို့၏ နေရာတိုင်းတွင် တွေ့ရသည်။ ၂၀၁၂ခုနှစ် ဩဂုတ်လထိ အငှားကား ၁သိန်းကျော်၊ အငှားမော်တော်ဆိုင်ကယ် ၆သောင်းနီးပါးနှင့် တုတ်-တုတ် (ခေါ်) သုံးဘီးဆိုင်ကယ် ၉ ထောင်နီးပါး ရှိသည်။ အငှားကားများကို မီတာဖြင့်လည်းကောင်း ညှိနှိုင်းဈေးဖြင့်လည်းကောင်း ငှားရမ်းနိုင်သည်။ သို့သော် လမ်းကြောင်းမသင့်လျှင် ကားဆရာမှ ငှားရန်ငြင်းဆန်မှုကြောင့် ရှိနိုင်သည်။ အငှားမော်တော်ဆိုင်ကယ်များကို ခရီးအကွာအဝေးအလိုက် ဆိုင်ကယ်သမားနှင့် ညှိနှိုင်းဈေးဖြင့် ငှားနိုင်သည်။ သို့သော် အုပ်စုဖွဲ့ရမ်းကားမှုများကြောင့် အငှားမော်တော်ဆိုင်ကယ်များကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်မှ အငှားမော်တော်ဆိုင်ကယ်များကို မှတ်ပုံတင်ခြင်းဖြင့် ပြန်လည်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
===မီးရထားလမ်း===
ဘန်ကောက်မြို့သည် မီးရထားလမ်းဆုံမြို့လည်း ဖြစ်သည်။
===ရေလမ်း===
===လေကြောင်းလမ်း===
ဘန်ကောက်မြို့သည် အာရှတိုက်၏ လေကြောင်းဆက်သွယ်ရေးအများဆုံး တည်ရှိနေရာ မြို့လည်း ဖြစ်သည်။ ဘန်ကောက်မြို့တွင် လေဆိပ် ၂ ခုရှိသည်။ [[ဒွန်မောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]] နှင့် [[သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်|သုဝဏ္ဏဘူမိ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်]]တို့ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၆ခုနှစ် သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ် စတင်ဖွင့်လှစ်စဉ်က ဒွန်မောင်းလေဆိပ်ဟောင်းကို ပိတ်ခဲ့သော်လည်း လေဆိပ်ခရီးသည် များပြားမှုများကြောင့် ဒွန်မောင်းလေဆိပ်ကို ၂၀၀၇ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းခရီးစဉ်များအတွက် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာလတွင် တန်ဖိုးနည်းလေကြောင်းလိုင်းများအတွက် နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်များကို သုဝဏ္ဏဘူမိမှ ဒွန်မောင်းသို့ပြန်လည်ပြောင်းရွေ့ခဲ့သည်။ သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ခရီးသည် သန်း၆၀ ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်ရန်နှင့် ၂၀၂၁ခုနှစ်တွင် ခရီးသည် သန်း၉၀ ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်ရန် တိုးချဲ့လျက်ရှိသည်။
== ကိုးကား ==
{{reflist|2}}
{{ဒေသအလိုက် အာရှတိုက်ရှိ မြို့တော်များ}}
{{Authority control}}
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ]]
[[Category:ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
[[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ မြို့များ]]
[[Category:အာရှတိုက်ရှိ မြို့တော်များ]]
| 