ဝူဟန်မြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး →ဝူချန် ပုန်ကန်မှူ: typo |
|||
စာကြောင်း ၁၄၆ -
၁၉၀၀ ပြည်နှစ်တွင် ကော်လီယာ မဂ္ဂဇင်းမှ ယန်ဇီမြစ်၏ တိုးတက်သောမြို့ဖြစ်သော ဟန်ကောမြို့အား "တရုတ်ပြည်၏ စိန့်လူးဝစ် နှင့် ရှီကာဂို" ဟု တင်စားဖော်ပြခဲ့သည်။ <ref name="Chicago is all over the place" /> ၁၉၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်တွင် [[ဆွန်ယက်ဆင်]] နှင့် သူ၏ နောက်လိုက်များသည် ဝူချန်ပုန်ကန်မှုကို စတင်ခဲ့ပြီး <ref name="tonsi86">{{cite book |last1=Dai |first1=Yi (戴逸) |last2=Gong |first2=Shuduo (龔書鐸) |year=2003 |script-title=zh:中國通史. 清 |publisher=Intelligence press |ISBN=962-8792-89-X |pages=86-89}}</ref> နောက်ဆက်တွဲ အဖြစ် ချင်မင်းဆက် ပြိုလဲသွားခဲ့ကာ<ref name="fenby">Fenby, Jonathan. [2008] (2008). The History of Modern China: The Fall and Rise of a Great Power. {{ISBN|978-0-7139-9832-0}}. pg 107, pg 116, pg 119.</ref> တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။ <ref name="Welland, Sasah Su-ling 2007 pg 87">Welland, Sasah Su-ling. [2007] (2007). A Thousand Miles of Dreams: The Journeys of Two Chinese Sisters. Rowman Littlefield Publishing. {{ISBN|0-7425-5314-0}}, {{ISBN|978-0-7425-5314-9}}. pg 87.</ref> ဝူဟန်သည် ဝမ်ကျင်းဝေ ဦးဆောင်သော လက်ဝဲယိမ်း ကူမင်တန် အစိုးရ၏ မြို့တော် ဖြစ်ခဲ့ပြီး လက်ယာယိမ်း [[ချန်ကေရှိတ်]] အစိုးရအား ၁၉၂၀ နှစ်များအတွင်း ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။
ချင်မင်းဆက်ကို ဖြုတ်ချခဲ့သော ၁၉၁၁ အောက်တိုဘာလ၏ ဝူချန်ပုန်ကန်မှုသည် ဝူဟန်တွင် အစပျိုးခဲ့သည်။<ref name="tonsi86"/> ပုန်ကန်မှု မတိုင်ခင်က ချင်မင်းဆက်ကိုဆန့်ကျင်သော မြေအောက်အဖွဲ့အစည်းများမှာ ဝူဟန်တွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားနေခဲ့သည်။ ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် ဇီချွမ်၌ ဆန္ဒပြမှုများ ပြန့်ပွားခဲ့သဖြင့် ချင်မင်းဆက် အာဏာပိုင်းများကို
အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်နေ့ညတွင် တော်လှန်ရေးသမားများသည် ဟူဘေး စစ်တပ်သစ်၏ အင်ဂျင်နီယာတပ် တန်းလျားများမှ စတင်ပစ်ခတ်ခြင်းဖြင့် ပုန်ကန်မှုကို စတင်ကြောင်း အချက်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် သူတို့သည် စစ်တပ်သစ်၏ တပ်အကုန်လုံးအား တော်လှန်ရေးတွင် ပူးပေါင်းရန် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။<ref name="spence">Spence, Jonathan D. [1990] (1990). The Search for Modern China. W. W. Norton & Company. {{ISBN|0-393-30780-8}}, {{ISBN|978-0-393-30780-1}}. pp 250-256.</ref> ဝူကျောင်လင်း၊ ခိုင်ကျီမင်း နှင့် အခြားသူတို့၏ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် တော်လှန်ရေးတပ်သည် ဘုရင်ခံ၏ အိမ်တော် နှင့် အစိုးရရုံးများကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။<ref name="Wangke"/> ရွေးချန်သည် ချူးယုသင်္ဘောဆီသို့ ကြောက်လန့်တကြား ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ ချင်စစ်တပ်၏ တပ်မှူးဖြစ်သော ကျန်းဗျောင်သည်လည်း မြို့တော်မှ ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ ၁၁ ရက်နေ့ မနက်တွင် တော်လှန်ရေးတပ်သည် ဝူချန်မြို့ တစ်မြို့လုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သော်လည်း ခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်သော ကျန်းယီဝူး နှင့် ဆွန်ဝူး စသူတို့မှာ ပျောက်ဆုံး နေခဲ့သည်။<ref name="tonsi86"/> ထို့အတွက်ကြောင် ခေါင်းဆောင်မရှိသော တော်လှန်ရေးတပ်သည် ချင်စစ်တပ်၏ လက်ထောက်တပ်မှူး လီယွမ်ဟောင်းအား စစ်သေနာပတိ အဖြစ် တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ <ref name="Harrison">Harrison Henrietta. [2000] (2000). The Making of the Republican Citizen: Political Ceremonies and Symbols in China, 1911-1929. Oxford University Press. {{ISBN|0-19-829519-7}}, {{ISBN|978-0-19-829519-8}}. pp 16-17.</ref> လီယွမ်ဟောင်းသည် ဟူပေး စစ်တပ်အစိုးရကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဟူပေးတွင် ချင်မင်းဆက်၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ဖျက်သိမ်းကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။ တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး အခြားပြည်နယ်များကိုလည်း တော်လှန်ရေးတွင် ပူးပေါင်းရန် ကြေးနန်း ပေးပို့ တိုက်တွန်းခဲ့သည်။<ref name="tonsi86"/><ref name="Wangke"/>
တော်လှန်ရေးသည် နိုင်ငံ၏ အခြားအပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည့် အခါတွင် ချင် အစိုးရသည် သစ္စာခံ စစ်တပ်များကို စုစည်း၍ ဝူဟန်ရှိ ပုန်ကန်မှုကို နှိမ်နင်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်မှ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက် အထိ တော်လှန်ရေးတပ်နှင့် ဒေသခံ လုပ်အားပေးများသည် လက်နက်ပိုမိုကောင်းမွန်၍ အင်အားပိုများသော ယွမ်ရှိခိုင် ဦးဆောင်သည့် ချင်တပ်များကို ယန်ရှားစစ်ပွဲတွင် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး မြို့တော်ကို ကာကွယ်ခဲ့သည်။ ဟွမ်စင်းသည် နိုဝင်ဘာ အစောပိုင်းတွင် ဝူဟန်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးတပ်၏ ဦးဆောင်မှုကို လွှဲပြောင်းရယူခဲ့သည်။ <ref name="Wangke"/> ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်၍ အကျအဆုံး များခဲ့ပြီးနောက် ချင်တပ်များသည် ဟန်ကိုး နှင့် ဟန်ယန်းတို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ယွမ်ရှိခိုင်သည် ရှေ့ဆက်မတက်တော့ဘဲ ရပ်တန့်ရန် သဘောတူခဲ့ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့ကာ နောက်ဆုံးတွင် ဆွန်ယက်ဆင်အား ပြည်နှင်ဒဏ် မှပြန်ခေါ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၁၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။<ref name="Welland, Sasah Su-ling 2007 pg 87"/><ref name="Bergere">Bergere, Marie-Claire. Lloyd Janet. [2000] (2000). Sun Yat-sen. Stanford University Press. {{ISBN|0-8047-4011-9}}, {{ISBN|978-0-8047-4011-1}}. p 207.</ref> ဝူချန် ပုန်ကန်မှုကြောင့် ဝူဟန်သည် တရုတ်ပြက္ခဒိန် ဆင်ဟိုင်းနှစ်ကို အစွဲပြု၍ ခေါ်ဆိုကြသော ဆင်ဟိုင်းတော်လှန်ရေး မွေးဖွားရာ အရပ်အဖြစ် သိရှိကြသည်။<ref name="tvbs">{{cite web |url=http://www.tvbs.com.tw/news/news_list.asp?no=yehmin20101010132707 |script-title=zh:雙十節是? 陸民眾:「國民黨」國慶 |publisher=TVBS |language=zh-tw |accessdate=2011-10-08 |title=Archived copy |archive-url=https://web.archive.org/web/20141110111857/http://www.tvbs.com.tw/news/news_list.asp?no=yehmin20101010132707 |archive-date=November 10, 2014 |url-status=dead }}</ref> မြို့တော်တွင် တော်လှန်ရေးနှင့် ပတ်သက်သော ပြတိုက်များနှင့် တော်လှန်ရေးအား ကာကွယ်ရင်း အသက်စွန့်ခဲ့ကြသော အာဇာနည် ထောင်ပေါင်းများစွာ နှင့် တော်လှန်ရေးအတွက် အထိမ်းအမှတ် အချို့ ရှိသည်။
===တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ===
|