ဥတ္တရပဒေသပြည်နယ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီးNo edit summary
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၁ -
'''ဥတ္တရဒေသ'''သည် အိန္ဒိယပြည်ထောင်စု[[အိန္ဒိယ]]ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ လွတ်လပ်ပြီးသောအခါ ဗြိတိသျှအစိုးရတို့လက်ထက်က[[ဗြိတိသျှ]]အစိုးရတို့လက်ထက်က ယူနိုက် တက်ပရောဗင့်တက်ပရောဗင့်ဟုခေါ်သောပြည်နယ်တွင် ဟုတိုင်းရင်းသားပဒေသရာဇ်နယ်ကလေးများ ခေါ်သောပြည်နယ်တွင် တိုင်းရင်းသား ပဒေသရာဇ်နယ်ကလေးများ ပူးပေါင်းထည့်သွင်းကာ ဥတ္တရ ဒေသဟုပူးပေါင်းထည့်သွင်းကာဥတ္တရဒေသဟု ခေါ်တွင်စေခဲ့သည်။ ယူနိုက်တက် ပရောဗင့်ဟု ခေါ် တွင်ခဲ့ခြင်းမှာ အာဂရာပြည်နယ် (ယခင်က အနောက်မြောက် ပြည်နယ်) နှင့် ဥဓပြည်နယ်နှစ်ခုကိုပေါင်း၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ပူးပေါင်းသော ပဒေသရာဇ်နယ်ကလေးများမှာ ရမ်းပူ၊ တေရီဂါဝါး၊ [[ဗာရာဏသီမြို့]]တို့ဖြစ်ကြ၍ ယခင်က ယူနိုက်တက် ပရောဗင့်ပြည်နယ်အတွင်း၌ ပင်သီးသန့်ရှိခဲ့ကြသော ပဒေသရာဇ်နယ်ကလေးများဖြစ်သည်။
 
ထိုပြည်နယ်၏ အကျယ်အဝန်းသည် စတုရန်းမိုင် ၁၁၃၄၁ဝ ဖြစ်၍ လူဦးရေ ၈၈၃၆၄၇၇၉ ယောက် (၁၉၇၅) ရှိသည်။ အိန္ဒိယပြည်ထောင်စုအတွင်း လူဦးရေအထူထပ်ဆုံး သော ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ အများစုသည် ဟိန္ဒူလူမျိုးများ ဖြစ်ကြ၍ [[ဟိန္ဒီဘာသာ]]စကားကို အပြောများကြသော်လည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကို[[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား]]ကို ရုံးသုံးပြုလုပ်ထားလေသည်။အိန္ဒိယသမ္မတနိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဒေလီသည်မြို့တော်[[ဒေလီမြို့]]သည် ထိုပြည်နယ် အတွင်း၌ တည်ရှိသော်လည်း ဥတ္တရဒေသ ပြည်နယ်အစိုးရနှင့်ဥတ္တရဒေသပြည်နယ်အစိုးရနှင့် မသက်ဆိုင်ဘဲ ဗဟိုအစိုးရက တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်လေသည်။ဥတ္တရဒေသ၏မြောက်ဘက်၌တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်လေသည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကြီးဥတ္တရဒေသ၏မြောက်ဘက်၌ [[ဟိမဝန္တာတောင်တန်း]]ကြီး နှင့် နီပေါပြည်နယ်၊ တောင်ဘက်၌ မဇ္ဈဒေသ၊ အရှေ့ဘက်၌ ဗီဟာပြည်နယ်၊ အနောက်ဘက်၌ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်နှင့် ရာဇဌာန် ပြည်နယ်တို့ဖြင့်[[ရာဇဌာန်ပြည်နယ်]]တို့ဖြင့် ဝန်းရံလျက်ရှိသည်။
 
ထိုပြည်နယ်ကို မြေမျက်နှာသွင်ပြင်အားဖြင့် ပိုင်းခြား လိုက်လျှင် (၁) ဟိမဝန္တာတောင်တန်း၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ပါဝင်သောမြောက်ပိုင်း၊ (၂) ဂင်္ဂါ၊ ယမုံနာ၊ ဂိုဂရာ၊ ဂန်ဒတ်မြစ် တို့၏ မြစ်နှစ်သွယ်ကြားကုန်းမြေ (ဒိုးအပ်မြေ) ဖြစ်သော အလယ်ပိုင်းနှင့် (၃) ဒက္ခိဏကုန်းပြင်မြင့်၏ မြောက်ဘက် တောင်စောင်းတန်းဖြစ်သော တောင်ပိုင်းဟူ၍ဖြစ်သည်။ မြောက်ပိုင်းကို ကူမုန်းဒေသဟုခေါ်၍ ယင်းသည် ဟိမဝန္တာတောင်တန်း၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသဖြစ်သဖြင့် ပေ ၂၅,ဝဝဝ ကျော်၍ ခန့်ညားမြင့်မားသော နန္ဒာဒေဝီ၊ ကမတ်၊ ဗဒြီနတ် တောင်ထွတ်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ အနိမ့်ဆုံးအပိုင်းသည် ပေ ၁,ဝဝဝ ကျော်မြင့်သည်။ ပေ ၅,ဝဝဝ မှ ၁၂,ဝဝဝ အထိ မြင့်သောတောင်တန်းနှင့် တောင်ကုန်းများ၏ တောင်စောင်း အပေါ်ပိုင်းများသည် အမြဲစိမ်းရွက်ပြန့်သစ်တောနှင့် ထင်းရှူး တောများဖြင့် ထူထပ်စွာဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိသည်။ ပေ ၃,ဝဝဝအောက်နိမ့်သော အောက်ပိုင်းတောင်စောင်းများ၌မူ အင်ကြင်း စသော အပူပိုင်းရွက်ကြွေသစ်တောများရှိသည်။ သစ်တောများမှ အဖိုးတန်သစ်များထွက်သည်။ တောင်ကုန်းစောင်းများတွင် ကြံ့ ခိုင်သော ကူမုန်းဟိန္ဒူလူမျိုး အနည်းအကျဉ်းနေထိုင်ကြရာ ပြောင်း၊ ဘာလီ၊ ဘီသွာလျှော်နှင့် ဆန်စပါးအနည်းငယ်ကို လှေကားထစ်လယ်ယာများ ပြုလုပ်စိုက်ပျိုးကြသည်။ ထိုဒေသ တွင် အကြီးဆုံးမြို့သည် ဒေရာဒွန်းမြို့ဖြစ်၍ ယင်းမြို့တည်ရှိရာ တောင်ကြားဒေသသည် လက်ဖက်၊ သစ်သီးဝလံ၊ သစ်အမျိုးမျိုး နှင့် မီးသွေးဖုတ်လုပ်ငန်းတို့ဖြင့် ထင်ရှားသည်။ အခြားထင်ရှား သောမြို့များမှာ ဟာဒွါမြို့နှင့် တောင်စခန်းမြို့ကလေးများဖြစ်ကြ သော နိုင်နီတားနှင့် မျူဆူရီမြို့တို့ဖြစ်ကြသည်။
 
ဂင်္ဂါမြစ်နှင့်[[ဂင်္ဂါမြစ်]]နှင့် ကာလီမြစ်တို့သည်[[ကာလီမြစ်]]တို့သည် ထိုမြောက်ပိုင်းဒေသမှ စတင်၍ မြစ်ကြီးတစ်မြစ်အဖြစ် အစပျိုးခဲ့ကြသည်။ ထိုဒေသ တွင် အရှိန်အဟုန်ပြင်းစွာဖြင့် စီးဆင်းသော ချောင်းကြီးချောင်း ငယ်များ ပေါများလေသည်။ ဥတ္တရဒေသ၏ အလယ်ပိုင်းသည် လွင်ပြင်ဒေသဖြစ် သည်။ ယင်းကို ဂင်္ဂါလွင်ပြင်ဒေသဟုခေါ်၍၊ ယင်းသည် ဥတ္တရ ဒေသ၏ အကြီးဆုံးသောအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ ထိုလွင်ပြင်ဒေသသည် ဒေလီမြို့အနီး ယမုံနာမြစ်မှသည် ဂင်္ဂါ-ဂိုဂရာမြစ်ဆုံ အထိ မိုင် ၅ဝဝ ခန့်ရှည်လျားသည်။ ဂင်္ဂါလွင်ပြင်သည် ဟိမ ဝန္တာမှ မြစ်ဖျားခံလာကြသော ယမုံနာ၊ ဂင်္ဂါ၊ ကာလီ-ဆာဒါ၊ ဂိုဂရာ၊ ရွန်ဒက်မြစ်တို့၏ ရေဆင်းဒေသဖြစ်သဖြင့် ထိုမြစ်များ သယ်ယူလာသော အနည်အနှစ်များပို့ချရာ နုံးတင်မြေနုဒေသ ဖြစ်သည်။
 
ထိုလွင်ပြင်ဒေသ၏ အပူချိန်သည် အအေးဆုံးအချိန် ဒီဇင်ဘာလ၌ ဖာရင်ဟိုက်ဒီဂရီ ၆ဝ ၊ အပူဆုံးအချိန် မေလ၌ ဖာရင်ဟိုက်ဒီဂရီ ၉ဝ ရှိသည်။ ဂင်္ဂါလွင်ပြင်တစ်လျှောက်သည် ဥတ္တရဒေသ၏ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းဆုံးသော အပိုင်းဖြစ်သည်။ သို့ သော် မိုးပါးသဖြင့် ရေသွင်းစိုက်ပျိုးကြရသည်။ အနောက်ပိုင်း (မိုးရေချိန် ၃၇.၁ လက်မ)သည် အရှေ့ပိုင်း (မိုးရေချိန် ၃၉.၃ လက်မ)ထက်အနည်းငယ် ပို၍ခြောက်သွေ့သည်။ သို့ရာတွင် ဆောင်းမိုးရွာသည်။ ထို့ကြောင့် အနောက်ပိုင်း၌ ဆန်စပါးအစား ဂျုံကိုစိုက်ပျိုးကြသည်။ ဥတ္တရဒေသ၏ အရေးပါသော ကောက် ပဲသီးနှံတို့မှာ ဆန်စပါးနှင့်ဂျုံအပြင် ပြောင်းနှင့်လူး(အထူးသဖြင့် ခြောက်သွေ့သော အနောက်ပိုင်း၌ စိုက်ကြသည်။) ပဲအမျိုးမျိုး နှင့် ကြံဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ဥတ္တရဒေသမှ ကြံ အများဆုံးထွက်သည်။ ဝါဂွမ်းနှင့် ဆီကြိတ်စေ့ အမျိုးမျိုးသည် လည်း ထိုဒေသ၏ အဓိကထွက်ကုန်များဖြစ်သည်။