ဝီကီပီးဒီးယား

မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
No edit summary
Rewriting, underconstruction
စာကြောင်း ၁ -
{{underconstruction}}
{{merge|ပြည်ထောင်စု တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းရင်းသားများ}}
[[File:Ethnolinguistic map of Burma 1972 my.svg|350px|thumb|မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူမျိုးနှင့် ဘာသာဗေဒပြ မြေပုံ]]
မွန်ဂိုမျိုးနွယ်မှပေါက်ဖွားလာကြသော ပြည်ထောင်စုဖွားတိုင်းရင်းသားတို့သည် ပင်ရင်းဒေသဖြစ်သော မွန်ဂိုကုန်းပြင်မြင့်မှ မွန်ခမာ အုပ်စု၊ တိဗက်မြန်မာ အုပ်စုနှင့် ထိုင်းတရုတ်အုပ်စုဟူ၍ (၃) စုခွဲပြီးလျှင် မြန်မာပြည်သို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသော လူမျိုးကြီးများဖြစ်သည်။
 
[[မြန်မာနိုင်ငံ]] တွင် နိုင်ငံတော် အစိုးရမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စု ၁၃၅ မျိုးရှိသည်။ ယင်းတို့ကို အဓိကလူမျိုးစုကြီး ရှစ်ခုအဖြစ် အောက်ပါအတိုင်း အုပ်စုခွဲထားသည်။<ref name="pyithu">{{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200203155307/https://pyithu.hluttaw.mm/question-2141 |date=3 February 2020|title=တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု ၁၃၅ မျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အစိုးရလက်ထက်တွင် စာရင်းပြုစုပြီး ရရှိလာခဲ့သည်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း}}</ref>
လူမျိုးစုပေါင်း လူမျိုးကြီး စုပေါင်း ၁၃၅ မျိုးကို အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားထားသည်။ ယင်းလူမျိုးကြီး များတွင် လူမျိုးစုငယ် များလည်းရှိကြသည်။
 
# [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]
== ကချင် ၁၂ မျိုး ==
# [[ကယားလူမျိုး|ကယား]]
# ကချင်
# [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]
# ကရို
# [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]
# ဒလောင်
# [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]
# ဂျိန်းဖော
# [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]]
# ဂေါ်ရစ်
# [[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]]
# ခခု
# [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]]<ref>[http://www.myanmar.gov.mm/ministry/hotel/fact/race.htm Retrieved from Myanmar Ministry of Hotels and Tourism webpage at] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071220174829/http://www.myanmar.gov.mm/ministry/hotel/fact/race.htm |date=20 December 2007 }}</ref>
# ဒုရင်
# မရု(လော်ဂေါ်)၊
# ရဝမ်
# လရှီ(လာချစ်)
# အဇီး
# လီဆူး
 
၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့ထုတ် လုပ်သားပြည်သူ နေ့စဉ်သတင်းစာတွင် ယင်းလူမျိုးစုစာရင်းများမှာ ၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် ပြုစုခဲ့သော သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူမျိုးစုစာရင်းအခြေခံ၍ လည်းကောင်း၊ ၁၉၅၃-၁၉၅၄ ခုနှစ် လူမျိုးစုစာရင်းအရလည်းကောင်း၊ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်တွင် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ရှေးဟောင်းစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုရုံး၏ အကြံပြုချက်နှင့် ယင်းနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသမိုင်းကော်မရှင်၏ အကြံပေးချက်အရလည်းကောင်း၊ ၁၉၇၂ ခုနှစ် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီဌာနချုပ် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုရေးရာကော်မတီ၏ ညှိနှိုင်းပေးချက်အရ လည်းကောင်း လူမျိုးစုစာရင်းများကို အချိန်ယူပြုစုခဲ့ကြပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။<ref name="pyithu"/>
== ကယား ၉ မျိုး ==
# ကယား
# ဇယိမ်း
# ကယမ်း (ပဒေါင်)
# ဂေခို
# ဂေဘား
# ပရဲ(ကယော)
# မနူမနော်
# ယင်းတလဲ
# ယင်းတော်
 
"အဓိကလူမျိုးစုကြီးများ" ကို ပြောဆိုကြသော ဘာသာစကား သို့မဟုတ် တိုင်းရင်းသားနှီးနွယ်မှုများထက် နေထိုင်ရာဒေသအလိုက် အုပ်စုခွဲထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဥပမာ ရှမ်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မတူညီသော ဘာသာစကားအုပ်စု လေးခုရှိ ဘာသာစကားများကို ပြောဆိုသုံးနှုန်းကြသော တိုင်းရင်းသား ၃၃ မျိုးပါဝင်သည်။<ref>{{cite web |url=http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-people/index.htm |title=Archived copy |accessdate=2007-12-14 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100609072939/http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-people/index.htm |archivedate=9 June 2010 |df=dmy-all }}</ref>
== ကရင် ၁၂ မျိုး ==
# ကရင်
# ကရင်ဖြူ
# ပလေကီး (ပလေချီ)
# မွန်ကရင်
# စကော(ကရင်)
# တလှေပွာ
# ပကူး၊
# ဘွဲ
# မောနေပွား
# မိုးပွ
# ပိုး(ကရင်)
# [[လာ့တ(ခေါ်)ဇယိန်]]
 
ထို့အပြင် အသိအမှတ် မပြုထားသော အခြား လူမျိုးစုများလည်း ရှိနေပြီး အများဆုံးမှာ [[မြန်မာပြည်ရှိ တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်ဗမာလူမျိုးများ]]နှင့် ပန်းသေးလူမျိုးများ (ယင်းနှစ်စုသည် လူဦးရေ၏ ၃%)၊ အိန္ဒိယဗမာနွယ်များ (လူဦးရေ၏ ၂%)၊ အင်္ဂလိပ်-ဗမာနွယ်များနှင့် ဂေါ်ရခါးလူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်။ နောက်ဆုံးအုပ်စုနှစ်ခုအတွက် တိကျသော တရားဝင်စာရင်းထုတ်ပြန်ချက် မရှိသော်လည်း အင်္ဂလိပ်-ဗမာနွယ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းတွင် ၅၂,၀၀၀ ခန့်နှင့် နိုင်ငံပြင်ပတွင် ၁.၆ သန်းခန့် ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။
== ချင်း ၅၃ မျိုး ==
# ချင်း
# မယ်တိုင် (ကသဲ)
# ဆလိုင်း
# ကလင်တော(လူရှေ)
# ခမီ
# အောဝခမီ
# ခေါနှိုး
# ခေါင်စို
# ခေါင်ဆိုင်ချင်း
# ခွာဆင်းမ်
# ခွန်လီ (ခေဧ) ဆင်မ်
# ဂန်ဘဲ
# ဂွေးတဲ
# ငွန်း
# စီးယင်း
# ဆင်ထန်
# ဆိုင်းတန်
# ဇာတောင်
# ဇိုထုံး
# ဇိုဖေ
# [[ဇို]]
# ဇန်ညှပ်(ဇန်နိယပ်)
# တပေါင်
# တီးတိန် (တဲဒင်မ်)
# တေဇန်
# တိုင်ချွန်း
# တာ့ဒိုး
# တောရ်
# ဒင်မ်
# ဒိုင်(ယင်ဒူး)
# နာဂ
# တန်ဒူး
# မာရင်
# ပနမ်း
# မကန်း၊
# မဟူ
# မီရမ် (ခေါ်) မရာ
# မီအဲ
# မွင်း
# လူရှိုင်း (လူရှေ)
# ဟွာလ်ငို
# လေးမြို
# လင်တဲ့
# လောက်ထူ
# လိုင်
# လိုင်ဇို
# မြို (ဝါကုန်း)
# အနူး
# အနန်
# အူပူ
# လျင်းတု
# အရှိုချင်း (မြေပြန့်)
# ရောင်ထု
 
{{bar box
== မွန် ၁ မျိုး ==
|width=35em
# မွန်
|barwidth=150px
|title=မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူမျိုးစုများ အချိုး (အကြမ်းဖျင်းခန့်မှန်း)
|titlebar=#ddd
|bars=
{{bar percent|[[ဗမာ]]|orange|68.00}}
{{bar percent|[[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]]|blue|9.00}}
{{bar percent|[[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]|green|7.00}}
{{bar percent|[[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]]|yellow|1.7}}
{{bar percent|[[မြန်မာပြည်ရှိ တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]]|purple|2.50}}
{{bar percent|[[မွန်လူမျိုး|မွန်]]|red|2.00}}
{{bar percent|[[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]|black|1.50}}
{{bar percent|[[အိန္ဒိယ-ဗမာနွယ်များ|အိန္ဒိယ]]|violet|1.25}}
{{bar percent|[[ရိုဟင်ဂျာ]]|pink|1.8}}
{{bar percent|[[ကယားလူမျိုး|ကယား]]|lime|0.75}}
{{bar percent|[[ဝလူမျိုး|ဝ]]၊ [[နာဂလူမျိုး|နာဂ]]၊ [[လားဟူလူမျိုး|လားဟူ]]၊<br/>[[လီဆူလူမျိုး|လီဆူ]]နှင့် [[ပလောင်လူမျိုး]]များ အပါအဝင်<br/>အခြားအုပ်စုများ|cyan|4.50}}
}}
 
==တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ==
== ဗမာ ၉ မျိုး ==
အောက်ပါတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရမှ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ ဖြစ်သည်။<ref name="pyithu"/><ref>{{cite news|last=Gamanii|title=135: Counting Races in Burma|url=http://www.shanland.org/index.php?option=com_content&view=article&id=4965:135-counting-races-in-burma&catid=115:opinions&Itemid=308|accessdate=26 August 2013|newspaper=Shan Herald|date=25 September 2012|url-status=dead|archiveurl=https://archive.is/20140509103524/http://www.shanland.org/index.php?option=com_content&view=article&id=4965:135-counting-races-in-burma&catid=115:opinions&Itemid=308|archivedate=9 May 2014|df=dmy-all}}</ref><ref>[http://www.embassyofmyanmar.be/ABOUT/ethnicgroups.htm Composition of the Different Ethnic Groups]</ref>
# ဗမာ
# ထားဝယ်
# မြိတ်
# ယော
# ရဘိန်း
# [[ကဒူးလူမျိုး|ကဒူး]] (ခုံးကူး)
# ဂဏန်း
# ဆလုံ
# ဖုန်း (ဖွန်)
 
{{div col|colwidth=18em}}
== ရခိုင် ၇ မျိုး ==
;ကချင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁၂ ခု ပါဝင်သည်။
# ရခိုင်
:၁။ [[ကချင်လူမျိုး]]
# ကမန်
:၂။ [[ထရုမ်းလူမျိုး]]
# ခမွီး
:၃။ [[ဒလောင်လူမျိုး]]
# ဒိုင်းနက်
:၄။ [[ဂျိန်ဖော့လူမျိုး|ဂျိမ်းဖောလူမျိုး]] (''သိန်းပေါ်၊ ဂျင်းဖော'')
# မရမာကြီး
:၅။ [[ဂေါ်ရီလူမျိုး]] (''ဂေါ်ရစ်'')
#[[မြိုလူမျိုး|မြို (ဝါကုန်း)]]
:၆။ [[ခါ့ခူးလူမျိုး]] (''ခခု'')
# သက်
:၇။ [[ဒူးလင်းလူမျိုး]] (''ဒူးလန်း'')
:၈။ [[လော်ဝေါ်လူမျိုး]] (''မရူ၊ လော်ဂေါ်'')
:၉။ [[ရဝမ်လူမျိုး]]
:၁၀။ [[လရှီလူမျိုး]] (''လာချိဒ်'')
:၁၁။ [[အဇီးလူမျိုး]] (''ဇိုင်ဝါး'')
:၁၂။ [[လီဆူလူမျိုး]] (''လီဆူး'')
 
;ကယားလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၉ ခု ပါဝင်သည်။
== ရှမ်း ၃၃ မျိုး ==
:၁၃။ [[ကယားလူမျိုး]] (''ကရင်နီ'')
# ရှမ်း
:၁၄။ [[ဇယိန်လူမျိုး]] (''ဇယိမ်း၊ လာ့တ'')
# ယွန်း (လအို)
:၁၅။ [[ကယန်းလူမျိုး]] (''ပဒေါင်'')
# ကွီ
:၁၆။ [[ဂေခိုလူမျိုး]] (''ကဲ့ခို'')
# ဖျင်
:၁၇။ [[ဂေဘားလူမျိုး]]
# သအို
:၁၈။ [[ပရဲလူမျိုး]] (''ကယော၊ ကယော်'')
# စနော
:၁၉။ [[မနူမနောလူမျိုး]] (''မနုမနော'')
# ပလေး
:၂၀။ [[ယင်းတလဲလူမျိုး]]
# အင်
:၂၁။ [[ယင်းဘော်လူမျိုး]]
# စုံ (ဆံ)
 
# ခမူ
;ကရင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁၁ ခု ပါဝင်သည်။
# ကော် ( အခါအိကော)
:၂၂။ [[ကရင်လူမျိုး]]
# ကိုးကန့်
:၂၃။ [[ကရင်ဖြူလူမျိုး]] (''ဂေဘားကရင်'')
# ခန္တီးရှမ်း
:၂၄။ [[ပလေကီးလူမျိုး]] (''ပလေချီး'')
# ဂုံ(ခွန်)
:၂၅။ [[မွန်ကရင်လူမျိုး]] (''စာဖြူ'')<ref name=autogenerated1 />
# တောင်ရိုး
:၂၆။ [[စကောကရင်လူမျိုး]]
# ဓနူ
:၂၇။ [[တလှေပွာလူမျိုး]] (''တလှေပွား'')<ref name=autogenerated1 />
# ပလောင်
:၂၈။ [[ပကူးလူမျိုး]]
# မြောင်ဇီး
:၂၉။ [[ဘွဲလူမျိုး]]
# ယင်းကြား
:၃၀။ [[မောနေပွားလူမျိုး]]
# ယင်းနက်
:၃၁။ [[မိုးပွလူမျိုး]] (''မိုးပွား'')<ref name=autogenerated1 />
# ရှမ်းကလေး
:၃၂။ [[ပိုးကရင်လူမျိုး]] (''ရှို'')
# ရှမ်းကြီး
 
# လားဟူ
;ချင်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၅၃ ခု ပါဝင်သည်။
# လွယ်လ
:33. [[Chin people|Chin]]
# အင်းသား
:34. [[Meitei people|Meithei]] (''Meitei''; ''Kathe'')
# အိုက်တွယ်
:35. [[Saline (ethnic group)|Saline]]
# ပအိုဝ်း (တောင်သူ)
:36. [[Ka-Lin-Kaw]] (''Lushay'')
# တိုင်းလွယ်
:37. [[Khami people|Khumi]] (''Khami'')
# တိုင်းလျမ်
:38. [[Awa Khami]] (''Mro-Khami'')
# တိုင်းလုံ
:39. [[Khawno]]
# တိုင်းလေ့
:40. [[Kaungso]]
# မိုင်းသာ
:41. [[Kaung Saing Chin]]
# မောရှမ်း
:42. [[Kwelshin]](Khualsim)
:43. [[Kwangli]] (''Sim'')
:44. [[Gunte people|Gunte]] (''Lyente; Falam'')
:45. [[Guite people|Gwete]] (''Guite'')
:46. [[Ngorn]] (''Chin, Ngawn'')
:47. [[Siyin (Sizaang)]], (Sizang)<ref name=autogenerated1 />
:48. [[Sentang]]
:49. [[Saing Zan]]
:50. [[Za-How]](Zahau)
:51. [[Zotung people|Zotung]]
:52. [[Zo-Pe]]
:53. [[Zo (people)|Zo]]
:54. [[Zahnyet]] (''Zanniet'')
:55. [[Tapong]]
:56. [[Tiddim]] (''Hai-Dim'')
:57. [[Tay-Zan]]
:58. [[Tashons People|Taishon]] (Tashon)
:59. [[Thadou people|Thado]]
:60. [[Torr people|Torr]] (''Tawr'')
:61. [[Dim people|Dim]]
:62. [[Daai Chin|Dai]] (''Yindu'')
:63. [[Naga people|Naga]]
:64. [[Tangkhul]]
:65. [[Malin people|Malin]]
:66. [[Panun]]
:67. [[Magun]]
:68. [[Matu people|Matu]]
:69. [[Mara people|Miram]] (''Mara, Shendu, Lakher'', etc.)
:70. [[Mi-er]]
:71. [[Mgan]]
:72. [[Lushei]] (''Lushay'')
:73. [[Laymyo]]
:74. [[Lyente]]
:75. [[Lautu]]
:76. [[Lai people|Lai]] (''Haka Chin'')
:77. [[Laizao]]
:78. [[Mro people (Awa Khami)|Mro]] (''Wakim'')
:79. [[Hmar people|Hualngo]]
:80. [[Anu people|Anu]]
:81. [[Anun people|Anun]]
:82. [[Oo-Pu]]
:83. [[Lhinbu]]
:84. [[Asho Chin people|Asho]] (''Plain'')
:85. [[Rongtu]]
 
;ဗမာလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၉ ခု ပါဝင်သည်။
:၈၆။ [[ဗမာလူမျိုး]]
:၈၇။ [[ထားဝယ်လူမျိုး]]
:၈၈။ [[မြိတ်လူမျိုး]]
:၈၉။ [[ယောလူမျိုး]] (''ဆော'')
:၉၀။ [[တောင်သားလူမျိုး]] (''ယဘိန်း'')
:၉၁။ [[ကဒူးလူမျိုး]]
:၉၂။ [[ကနန်းလူမျိုး]]
:၉၃။ [[ဆလုံလူမျိုး]] (''မော်ကင်း'')
:၉၄။ [[ဖွန်းလူမျိုး]] (''ဖုန်း၊ ဖွန်'')
 
;မွန်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၁ ခု ပါဝင်သည်။
:၉၅။[[မွန်လူမျိုး]]
 
;ရခိုင်လူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၇ ခုပါဝင်သည်။
:၉၆။ [[ရခိုင်လူမျိုး]] (''အာရကန်'')
:၉၇။ [[ကမန်လူမျိုး]]
:၉၈။ [[ခမီးလူမျိုး]] (''ခမွီး'')
:၉၉။ [[ဒိုင်းနက်လူမျိုး]]
:၁၀၀။ [[မရမာကြီးလူမျိုး]]
:၁၀၁။ [[မြိုလူမျိုး]]
:၁၀၂။ [[သက်လူမျိုး]]
 
;ရှမ်းလူမျိုးစုကြီးတွင် မျိုးနွယ်စု ၃၃ ခု ပါဝင်သည်။
:103. [[Shan people|Shan]] (''Tai'')
:104. [[Yun people|Yun]] (''Lao'')
:105. [[Kwi people|Kwi]]
:106. [[Pyin]]
:107. [[Yao people|Yao]] (''Hmong; Mien'')
:108. [[Danaw people|Danaw]] (''Danau'')
:109. [[Pale (ethnic group)|Pale]]
:110. [[En people|Eng]] (''En'')
:111. [[Son people|Son]]
:112. [[Khmu people|Khamu]] (''Khmu'')
:113. [[Akha people|Kaw]] (''Akha-E-Kaw'')
:114. [[Kokang people|Kokant]] (''Kokang'')
:115. [[Khamti Shan]]
:116. [[Hkun]] (''Khün'')
:117. [[Taungyo]]
:118. [[Danu people|Danu]]
:119. [[Palaung people|Palaung]]
:120. [[Man Zi]]
:121. [[Yin Kya]]
:122. [[Yin Net]]
:123. [[Shan Gale]]
:124. [[Shan Gyi]]
:125. [[Lahu people|Lahu]]
:126. [[Intha people|Intha]]
:127. [[Eik-swair]]
:128. [[Pa-O]] (''Taungthu; Black Karen'')
:129. [[Tai-Loi]]
:130. [[Tai-Lem]]
:131. [[Tai-Lon]]
:132. [[Tai-Lay]]
:133. [[Achang|Maingtha]] (''Achang'')
:134. [[Maw Shan]]
:135. [[Va people|Wa]] (''Va'')
{{div col end}}
 
 
== ကိုးကား ==
{{reflist}}
 
 
{{မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}}
 
[[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]]
"https://my.wikipedia.org/wiki/မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ" မှ ရယူရန်