ဓမ္မစကြာသုတ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၅၁ -
အယံ ခေါ သာ ဘိက္ခဝေ မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ ။
 
ရဟန်းတို့ ... ထိုအစွန်းတရားနှစ်ပါးတို့သို့ မကပ်ရောက်မူ၍ ငါဘုရားရှင်သည် အထူးသဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူအပ်သော,ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူအပ်သော၊ ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်သော,ပြုတတ်သော၊ ဉာဏ်အမြင်ကို ပြုတတ်သော,ပြုတတ်သော၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော (မဇ္ဈိမပဋိပဒါ) အကျင့်သည် ကိလေသာ အပူမီး ငြိမ်းအေးရန်အလို့ငှာဖြစ်၏။ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် (သစ္စာလေးရပ်တရားမြတ်ကို) ထိုးထွင်းသိမြင်ရန်အလို့ငှာဖြစ်၏။ နိဗ္ဗာန်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သည့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရန်အလို့ငှာဖြစ်၏။ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အလို့ငှာဖြစ်၏။
 
ရဟန်းတို့ ... ငါဘုရားရှင်သည် အထူးသဖြင့် ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူအပ်သော,ထိုးထွင်းသိမြင်တော်မူအပ်သော၊ ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်သော,ပြုတတ်သော၊ ဉာဏ်အမြင်ကို ပြုတတ်သော,ပြုတတ်သော၊ ကိလေသာ အပူမီး ငြိမ်းအေးရန် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် (သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို) ထိုးထွင်းသိမြင်ရန် နိဗ္ဗာန်ကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သည့် အရိယမဂ်ဉာဏ်ကို ရရှိရန် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်သော,မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်သော၊ ထိုအလယ်အလတ်ဖြစ်သော မြတ်သော (မဇ္ဈိမပဋိပဒါ) အကျင့်ကား အဘယ်နည်း။
 
၁။ (သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို) မှန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ'
စာကြောင်း ၉၂ -
လိုချင်ရာကို မရခြင်းသည်လည်း ဒုက္ခတည်း၊
 
အကျဉ်းအားဖြင့် တဏှာတဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်းရာအာရုံဖြစ်ကုန်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့သည် ဒုက္ခတို့တည်း။
 
== ၅ - သမုဒယ သစ္စာ ==
စာကြောင်း ၉၉ -
သေယျထိဒံ - ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာ။
 
ရဟန်းတို့ ... ဤသည်ကား ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သည့် အရိယာတို့၏ အမှန်တရား 'ဒုက္ခသမုဒယ အရိယသစ္စာတရား' ပေတည်း။ အကြင်တဏှာသည် ဘဝသစ်၌ ဖြစ်စေတတ်၏။ နှစ်သက်ခြင်း တပ်မက်ခြင်းနှင့်တကွ ဖြစ်၏။ ထိုထိုအာရုံတို့၌ လွန်စွာနှစ်သက်တတ်၏။ ဤတပ်မက်မှုတဏှာဟူသည်ဤတပ်မက်မှု တဏှာဟူသည် အဘယ်နည်း။ ကာမဘုံတို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာ 'ကာမတဏှာ'၊ (အတ္တသည်) တည်မြဲ၏ဟု စွဲယူသော
 
သဿတဒိဋ္ဌိနှင့် တကွဖြစ်သောကာမဘုံတို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာ 'ဘဝတဏှာကာမတဏှာ'၊
 
(အတ္တသည်) တည်မြဲ၏ဟု စွဲယူသော သဿတဒိဋ္ဌိနှင့် တကွဖြစ်သော တပ်မက်မှုတဏှာ 'ဘဝတဏှာ'၊
 
(အတ္တသည်) သေလျှင် ပြတ်စဲ၏ဟု စွဲယူသော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိနှင့် တကွဖြစ်သော တပ်မက်မှုတဏှာ 'ဝိဘဝတဏှာ' တို့တည်း။