ပြည်ထောင်စုသမ္မတ ဂျာမနီနိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအရ အနောက်ဥရောပတိုက်ရှိ နိုင်ငံများနှင့်၎င်း၊ ဂျာမန် ဒီမိုကရက်တစ်နိုင်ငံနှင့် ဥရောပတိုက် အရှေ့ပိုင်းရှိ နိုင်ငံများနှင့်၎င်း မဟာမိတ် ပြုလုပ်၍ ဆက်ဆံခဲ့လေသည်။<ref>စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ (၁၉၇၈)</ref>

 

ပြည်ထောင်စုသမ္မတဂျာမနီနိုင်ငံသည် ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် စစ်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို များစွာရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ နျူးကလီးယားဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများနှင့် အဏုမြူဒုံးကျည်များ မထားရှိရေး ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်သည်။

 

အဏုမြူအန္တရာယ် သတိပေးသည့် ပညာရှင်များအစည်းအဝေးကို ဟမ်းဘတ်မြို့၌ ကျင်းပသည်။ စက်တင်ဘာလ ၂ဝ ရက်နေ့တွင်ပြုလုပ်သည့် ထိုအစည်းအဝေးသို့ နယ်သာလန်၊ ဗြိတိန်၊ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ ဂျာမနီနိုင်ငံတို့မှ ဆရာဝန်များ၊ သိပ္ပံပညာရှင်များ စုစုပေါင်း ၁၅ဝဝ တက်ရောက်၍ အဏုမြူဆန့်ကျင်ရေး ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ကြသည်။

 

 

အဏုမြူဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒပြပွဲများအပြင် အိုးအိမ်မရှိသူတို့၏ အကြမ်းဖက်မှု၊ ဆန္ဒပြမှုတို့ကိုလည်း ဝန်ကြီးချုပ်ရှမစ်အစိုးရက ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ဘရီမင်မြို့တွင် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့တို့က အစိုးရပိုင် အိုးအိမ်အဆောက်အအုံများပေါ်သို့ အတင်းအဓမ္မတက်၍ နေထိုင်ကြသည်ကို ရဲအဖွဲ့က လူစုခွဲ၍ ဆွဲထုတ်ကြရသည်။ မြို့ တော်ခန်းမကို ဆန္ဒပြသူတို့က ခဲနှင့်ပေါက်သဖြင့် ရဲကမျက်ရည်ယိုဗုံးနှင့် ရေပိုက်များကို သုံးရလေသည်။ ဟမ်းဘတ်နှင့် အနောက်ဘာလင်တွင်လည်း အလားတူဆန္ဒပြကြသည်။ မိမိတို့၏ စားဝတ်နေရေး မဖူလုံမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြကန့်ကွက်သူများနှင့်အတူ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် အစွဲအလမ်းသန်မှု၊ နိုင်ငံရေးစိတ်ပြင်းထန်မှုတို့ဖြင့် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်သူများလည်း တပါတည်းပေါ်ထွက်လာသည်။ ၁၉၈၁ ခု နိုဝင်ဘာလတွင် ဟမ်းဘတ်မြို့နေ သစ်တောဌာနဝန်ထမ်း ဟိန်းရစ်လင့်ကေးထံမှ သေတ္တာအလုံး ၉ဝ နှင့် ထည့်ထားသော လက်ပစ်ဗုံး၊ သေနတ်၊ ကျည်ဆန်တို့ကို ရရှိလေသည်။ ထိုလက်နက်များကို မြို့စွန်မြို့ဖျား ၃၃ နေရာခွဲ၍ လျှို့ဝှက်သိုလှောင်ထားရာမှ ဖမ်းဆီးရရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ အကြမ်းဖက်သမိုင်းတွင် အများဆုံးတွေ့ရှိရသော ဤလက်နက်များဖြင့် လင့်ကေး၏ဂိုဏ်းသည် ဒုစရိုက်မျိုးစုံကို ကျူးလွန်ကြရာ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ၁၅၃၃ မှုကို အရေးယူ အပြစ်ပေးရလေသည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ကာကွယ်ရေးဌာနအတွက် မတ်ငွေသန်း ၄ဝ၅ဝဝ (ဒေါ်လာ ၂ဝ၂၅ဝ သန်း)သုံးရန် အကြံပြုသည်။ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်တွင် မတ်ငွေ သန်း ၃၈၈ဝဝ သုံးခဲ့၍ ၄ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာရန် ဖြစ်သော်လည်း ကက်ဘိနက်အဖွဲ့က ၄ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းတိုးရန် ဆုံးဖြတ်သည်။ အေဝက်စ်ခေါ် ကြိုတင်ထောက်လှမ်းရေး လေယာဉ်များကို နေတိုးအဖွဲ့အတွက်ဝယ်ယူရာ၌ အနောက်ဂျာမနီက ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းထည့်ဝင်ရသည်။

 

၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဝန်ကြီးချုပ် ဝီလီဗရန့် အစပျိုးခဲ့ပြီးနောက် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် အကောင်အထည်ပေါ်ခဲ့သော အော့စပိုလစ်တစ်ခေါ် အရှေ့နှင့် သဟဇာတဖြစ်စွာဆက်ဆံရေးမူကို မစ္စတာရှမစ်အစိုးရသည် ဆက်လက်ကျင့်သုံးခဲ့သဖြင့် အရှေ့နှင့်အနောက် ခေါင်းဆောင်အချင်းချင်း အတုံ့အပြန်သွားလာ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

 

နှစ်နိုင်ငံ၌ ဖမ်းဆီးထားသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသမားအချင်းချင်း လဲလှယ်ခြင်းပြုခဲ့သည်။ မစ္စတာဗရန့် လက်ထက်တွင် နာမည်ကြီးခဲ့သော အရှေ့ဂျာမနီသူလျှို ဂီလွန်းအပါအဝင် အကျဉ်းသမားများကို အနောက်ဂျာမနီက လွှတ်ပေးသကဲ့သို့ အပြန်အလှန်အားဖြင့် အနောက်ဂျာမနီလူမျိုး ၄၃ ဦးကိုလည်း အရှေ့ဂျာမနီက လွှတ်ပေးခဲ့သည်။

<ref>စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ (၁၉၈၂)</ref>

 

ဝန်ကြီးချုပ် ဟဲလမွတ်ရှမစ်သည် ၁၉၈၂ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်သမ္မတ ရေဂင်နှင့်တွေ့ဆုံပြီး ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှ ဆက်သွယ်သည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းကိစ္စ၊ ပိုလန်နိုင်ငံအရေးအခင်း စသည်တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ တဖန် ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ ဇန္နဝါရီလ ၁၃ ရက် နေ့တွင် ရောက်ရှိလာရာ ပြင်သစ်သမ္မတ မီးထရောင်းနှင့်တွေ့ဆုံ၍ နှစ်နိုင်ငံအကျိုးတူကိစ္စများ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ပိုလန်အရေးအခင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံအတွင်း ကွဲလွဲချက်များမရှိကြောင်း၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အဆုံးသတ်ရန်အတွက် ပိုလန်အစိုးရအားပြောကြားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေငြာခဲ့သည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့တွင် နှစ်ရက်ကြာ ကျင်းပသော ၃၉ ကြိမ်မြောက် ပြင်သစ်-ဂျာမနီထိပ်သီး ညီလာခံသို့ ဝန်ကြီးချုပ် ရှမစ်တက်ရောက်ခဲ့သည်။

 

 

 

 

 

 

 

၁၉၈၂ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် အထက်ပါ