မြို့ပြ အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[File:International Space Station after undocking of STS-132.jpg|thumb|upleft|Structural Analysis ဆောက်လုပ်ရေးခွဲခြမ်းလေ့လာမှုပညာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းနားလည်ရန်လိုအပ်သည့် [[နိုင်ငံတကာ အာကာသ စခန်း]] ကဲ့သို့သော ရှုပ်ထွေးတည်ဆောက်မှုပုံစံဒီဇိုင်း]]

 

 

 

ခေတ်မီကာလများတိုင်အောင်(ခေတ်မီလာကြသည့်တိုင်အောင်) မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်နှင့် ဗိသုကာပညာရပ်အကြား သိသာထင်ရှားသည့် ကွဲပြားချက် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိခဲ့သေးချေ။ အင်ဂျင်နီယာဆိုသော စကားလုံးဝေါဟာရ အသုံးအနှုန်းနှင့် ဗိသုကာပညာရှင်ဟူသော ဝေါဟာရတို့သည်ပင်လျှင် အဓိကအားဖြင့် ပထဝီသွင်ပြင်ဗေဒအရ ပြောင်းလဲရွေ့လျောလာမှုသက်သက်လိုသာဖြစ်ပြီး၊ လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းကိုပင် ရည်ညွှန်းသုံးနှုန်း ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပြီး၊ မကြာခဏလိုလိုတော့ တစ်လှည့်စီသုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ဘီစီ ၂၅ဝဝ မှ ၂၇ဝဝ အကြား အီဂျစ်ပြည်တွင် ပိရမစ်များတည်ဆောက်မှုကို ကြီးမားသည့်ဖွဲ့စည်းပုံ ဆောက်လုပ်မှုများ၏ ပထမအဦးဆုံး ဥပမာများအဖြစ် ရှုမြင်သုံးသပ်နိုင်သည်။ အခြား ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင် မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာပညာရပ်ဖြင့် ဆောက်လုပ်မှုများတွင် (၇၁ ကီလိုမီတာကျော်ရှည်လျားပြီး၊ နှစ်ပေါင်းသုံးထောင်ကျော် သက်တမ်းရှိသည့် ရှေးအကျဆုံးတစ်ခုဖြစ်သော) ကာနတ်ရေပေးဝေရေးစနစ်၊ ရှေးဟောင်းဂရိပြည်(၄၄၇-၄၃၈ ဘီစီ)တွင် အစ်က်တီးနိုးများ၏ ပါသယ်နွန်၊ ရောမအင်ဂျင်နီယာများ(၃၁၂ ဘီစီ)၏ အက်ပီယန်လမ်းမ၊ ချင်မင်းဆက်လက်ထက်(၂၂ဝ ဘီစီ)တွင် ချင်ဧကရာဇ်၏အမိန့်ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်မန်တိုင်းဆောက်လုပ်ခဲ့သည့် တရုတ်ပြည်၊ မဟာရံတံတိုင်းကြီးနှင့် ရှေးသီရိလင်္ကာတွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည့် ဇေတဝနရာမယကဲ့သို့သော အဆောက်အအုံများနှင့် အနုရာဓပူရမြို့ရှိ တဆန့်တလျား ရေသွင်းလုပ်ငန်းများတို့ ပါဝင်သည်။ ရောမလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏အင်ပါယာခေတ်တစ်လျှောက်လုံး အထူးသဖြင့် ရေသွယ်မြောင်းများ၊ ကျွန်းများ၊ ဆိပ်ကမ်းများ၊ တံတားများ၊ ရေကာတာရေတား ဆည်မြောင်းများနှင့် လမ်းများအပါအဝင် မြို့ပြဆောက်အုံများ၊(ဝါ) မြို့ပြတည်ဆောက်မှုများကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာပညာရပ်သင်ကြားရန် ပထမဆုံး ပုဂ္ဂလိကကောလိပ်မှာ ၁၈၁၉ ခုတွင် ကပ္ပတိန် အဲယ်လ်ဒန် ပါ့တ်ထရေ့ဂျ် တည်ထောင်ခဲ့သည့် နော်ဝစ်ရှ်တက္ကသိုလ် Norwich University ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ပထမဆုံး မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာပညာရပ် (ဝါ) မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ်ဘွဲ့ကို ၁၈၃၅ ခုနှစ်တွင် ရန်စ်ဆဲယ်လ်လေယာ ပိုလီတက္ကနစ်ကျောင်း Rensselaer Polytechnic Institute ၌ ပေးအပ်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်၌ ကော်နယ်တက္ကသိုလ်က နော်ရာစတန်တန် ဘလတ်ချ်ကို ပထမဦးဆုံး မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာအမျိုးသမီးဘွဲ့ ပေးအပ်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

 

မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ်သည် သိပ္ပံနည်းကျနှင့် ရူပဗေဒနည်းကျ နိယာမများ အသုံးချမှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏သမိုင်းကြောင်းသည် သမိုင်းကြောင်းတလျောက်လုံး ရူပဗေဒနှင့် သင်္ချာ နားလည်ကျွမ်းကျင်ခြင်းဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုများနှင့် ရှုပ်ထွေးစွာ ဆက်နွယ်နေခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာသည် မြောက်မြားစွာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားကာ အထူးပြုထားသည့် နိယာမခွဲများပါဝင်နေလျက်ရှိပြီး တောက်လျှောက် ကျယ်ပြန့်သော အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလုပ်၊ ကျွမ်းကျင်မှုတစ်ခုဖြစ်ကာ၊ ၎င်း၏သမိုင်းကြောင်းသည် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံများ၊ ဒြပ်ဝတ္ထုသိပ္ပံဗေဒ၊ ပထဝီဗေဒ၊ ဘူမိဗေဒ၊ မြေဆီလွှာများ၊ ဟိုက်ဒရိုလိုဂျီ ရေဗေဒ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ မက္ကင်းနစ် ရုပ်ဝတ္ထု/စက်ယန္တရား ဗေဒနှင့် အခြားနယ်ပယ်များမှ အသိပညာများနှင့် ဆက်စပ်နေသောကြောင့်တည်း။ ရှေးဟောင်း ဥရောပအလယ်ခေတ်တလျောက်လုံး ဗိသုကာဒီဇိုင်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးကို ကျောက်ပန်းရံများနှင့် လက်သမားများကဲ့သို့သော လက်မှုပညာသည်များ ကျွမ်းကျင်ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်သားကဏ္ဍကို မြှင့်တင်လျက် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ အသိပညာကို အဖွဲ့အစည်းများတွင် လက်ရှိထိန်းသိမ်းထားခဲ့ကြပြီး၊ ရံဖန်ရံခါလည်း တိုးတက်မှုများက ကျော်တက်ခဲ့သည်။ ရှိပြီးသား တည်ဆောက်မှုများ၊ လမ်းများနှင့် နိုင်ငံ့အခြေခံအဆောက်အအုံများသည် ထပ်ထပ်ရှိပြီး၊ နှုန်းထားမြင့်တက်ခဲ့သည်များမှာ အကျိုးအမြတ်တိုးပွားခဲ့သည်။ မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာနှင့် သင့်လျော်ကိုက်ညီသော ရူပဗေဒနှင့် သင်္ချာဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို သိပ္ပံနည်းကျချဉ်းကပ်မှု အစောဆုံးဥပမာများထဲကတစ်ခုမှာ ဘီစီ၃ရာစုက ရေပေါ်ပေါလောပေါ်မှုကို နားလည်အောင် ရှင်းပြသည့် အာခီးမီးဒီးနိယာမနှင့် '''အာခီးမီးဒီး၏ဝက်အူ''' ကဲ့သို့သော လက်တွေ့ဖြေရှင်းချက်များအပါအဝင် အာခီးမီးဒီး(စ်)၏လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယသင်္ချာပညာရှင် ဘရမ်မာဂုပ္တက အေဒီ၇ရာစုတွင် မြောင်းတူးခြင်းထုထည်တွက်ချက်မှုများအတွက် ဟိန္ဒူ-အာရေဗျ ကိန်းဂဏန်းများကိုအခြေခံလျက် ဂဏန်းသင်္ချာကိုအသုံးပြုခဲ့သည်။

[[File:Tour Eiffel Wikimedia Commons.jpg|thumb|upleft|မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာ၏အကြီးမားဆုံး အရေးကြီးဖြစ်ရပ်များထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည့် ဂက်စတေ့ဗ် အီဖယ် ဒီဇိုင်းပုံထုတ်ခဲ့သော ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ အီဖယ်မျှော်စင်]]