ဘူဒါပတ်စ်မြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

| official_name = Budapest<br />ဗူးဒပက်မြို့ဘူဒါပတ်စ်မြို့

| subdivision_name1 = ဗူးဒပက်မြို့ဘူဒါပတ်စ်မြို့, ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ၏ [[မြို့တော်]]

ဗူးဒပက်မြို့ဘူဒါပတ်စ်မြို့({{IPA|/ˈbʊdəpɛst/}}, {{IPA|/ˈbjuːdəpɛst/}}; {{IPA-hu|ˈbudɒpɛʃt|AUD|Hu-Budapest.ogg}})သည် [[ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်နှင့် အကြီးဆုံးမြို့ ဖြစ်သည်။ [[ဗီယင်းနာမြို့]] အရှေ့မြောက်ဖက် ၁၃၅ မိုင်အကွာ ဒန်းညုမြစ်ပေါ်တွင် ခွ၍ တည်ရှိနေသော အမြွာမြို့ ဖြစ်သည်။ [[ဒန်ညုမြစ်]]၏ အနောက်ဖက် ကမ်းပေါ်ရှိ [[ဗူးဒမြို့]]၊ [[အိုဗူးမြို့]]၊ [[ဒမြို့]]တို့နှင့် အရှေ့ဖက် ကမ်းပေါ်ရှိ [[ပက်မြို့]]တို့ကို ပေါင်း၍ ဗူးဒပက်မြို့ဟု ခေါ်တွင်သည်။ ဗူးဒမြို့သည် တောင်ကုန်းပိုင်း၌ တည်၍ ပက်မြို့မှာမူ မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် တည်သည်။ တဖက်ကမ်းနှင့် တစ်ဖက်ကမ်းကို [[တံတား]]ကြီး ၆ ခုဖြင့် တင့်တယ်ခမ်းနားစွာ ဆက်သွယ်ထားရာ၊ [[လန့်ဇစ်တံတား]]သည် ဥရောပတိုက်တွင် တခါက အကြီးဆုံး တံတား တစ်ခု ဖြစ်သည်။

ဗူးဒပက်မြို့ကိုဘူဒါပတ်စ်မြို့ကို ၂ ရာစုနှစ်ခန့်ကစ၍ [[ရောမလူမျိုး]]တို့ တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ယခု အိုဗူးဒမြို့တည်နေရာတွင် တည်ရှိ၍ [[အက်ကွင်းကမ်းမြို့]]ဟူ၍ ခေါ်သည်။ [[ကဲလတစ်ဘာသာ]]စကားဖြင့် အက်ကွင်းမြို့ဟူသည်မှာ ဆေးစမ်းဟု အဓိပ္ပါယ်ရ၏။ ယင်းမြို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် [[ကျန်းမာရေး]]အတွက် အလွန်အဖိုးတန်သော နာမည်ကျော် ဆေးစမ်းများ ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ခရစ်နှစ် ၃၇၆ ခုနှစ် လွန်သောအခါ ဟန်း၊ အောစတြိုဂေါ့သ၊ အဗား၊ ဆလဗ စသော လူမျိုးများ အဆက်ဆက် ဝင်ရောက်နေထိုင်ကြကာ ဗူးဒနှင့် ပက်မြို့များ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ [[၁၃၆၁]] ခုနှစ်တွင် ဗူးဒမြို့သည် ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ၏ မြို့တော် ဖြစ်လာသည်။[[File:The opera house.jpg|thumb|150px|left|ဗူးဒပက်မြို့၌ ရှိသော အော်ပရာ ပြဇာတ်ရုံတစ်ရုံ]]

ဗူးဒပက်မြို့တွင်ဘူဒါပတ်စ်မြို့တွင် ရှေးဟောင်းနှင့် ခေတ်သစ် အဆောက်အအုံ အများအပြား ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ဗူးဒမြို့တွင် ရှေးက ဆောင်လုပ်ခဲ့သော ဘုရင့်နန်းတော်၊ ဘိသိက်ခံ ဘုရားရှိခိုးကျောင်း စသည့် ရှေးဟောင်း အဆောကအအုံများ ရှိ၍ ပက်မြို့ဖက်တွင်မူ စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့် အရောင်းအဝယ်ဌာနများရှိရာ၊ ခေတ်မှီအဆောက်အအုံများဖြင့် စည်ကားလျှက် ရှိသည်။ ပါလီမန်လွှတ်တော်နှင့် ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ၏ အထင်ရှား အကြီးအကျယ်ဆုံးသော ဗူးဒပက်တက္ကသိုလ် အဆောက်အုံတို့သည် ပက်မြို့ဖက်၌ တည်ရှိသည်။ [[ဥရောပတိုက်]]ရှိ အလှပဆုံးသော လမ်းတလမ်း ဖြစ်သည့် [[အန္ဒရာစီစကြာစီလမ်း]]သည် ပက်မြို့၌ ရှိသည်။ ဗူးဒပက်မြို့သည်ဘူဒါပတ်စ်မြို့သည် ဟန်ဂေရီ တနိုင်ငံလုံးမှသာမက ပတ်ဝန်းကျင် နိုင်ငံများဖြစ်သော [[ရုရှားနိုင်ငံ]]၊ [[ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[ဩစတြီးယားနိုင်ငံ]]၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားနှင့် [[ရူမေးနီးယားနိုင်ငံ]]တို့မှ လာသော [[မီးရထား]]လမ်းတို့ ဆုံရာ မြို့ကြီးဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဗူးဒပက်မြို့၏ဘူဒါပတ်စ်မြို့၏ အဓိက လုပ်ငန်းဖြစ်သော [[ဂျုံ]][[စပါး]]၊ [[အရက်]]၊ ဆေးရွှက်၊ဆေးရွက်၊ [[သားရေ]]၊ [[လျှော်]]နှင့် [[ကျွဲ]][[နွား]] [[မွေးမြူရေး]] စသည့် လုပ်ငန်းကြီးများမှ ထွက်သော ကုန်စ္စည်းများကို မီးရထားလမ်းနှင့် တဖုံ၊ ဒန်းညုမြစ်တလျှောက် ရေလမ်းဖြင့် တသွယ် နိုင်ငံအရပ်ရပ်သို့ တင်ပို့နိုင်သည်။ ဗူးဒပက်မြို့ဘူဒါပတ်စ်မြို့ သည် [[ပထမဆုံးသော မြေအောက် ထရောလီလမ်း]]ကို ဖောက်လုပ်ခဲ့သည့် မြို့ ဖြစ်လေသည်။ ဥရောပတိုက် တစ်တိုက်လုံးတွင် အကြီးဆုံးသော [[လျှပ်စစ်]]လုပ်ငန်းကြီးများ ဗူးဒပက်မြို့တွင်ဘူဒါပတ်စ်မြို့တွင် ရှိသည်။

[[၁၉၆၀]] ပြည့်နှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ ဗူးဒပက်မြို့၏ဘူဒါပတ်စ်မြို့၏ လူဦးရေသည် ၁၈၀၇ ၂၉၉ ယောက်ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့အနက် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဟန်ဂေရီ လူမျိုးများ ဖြစ်၍ နိုင်ငံခြားသာနိုင်ငံခြားသား အလွန်နည်းခဲ့သည်။ ယခုအခါ ဗူးခရက်မြို့၏ လူဦးရေမှာ [[၂၀၁၀]] ခုနှစ် စစ်တမ်းအရ ၁,၇၂၁,၅၅၆ ယောက် ဖြစ်သည်။

== ဗူးဒပက်မြို့၏ဘူဒါပတ်စ်မြို့၏ လှပသော ဓာတ်ပုံများ ==

{{wide image|20090401-budapest pano.jpg|1240px|ဗူးဒ ရဲတိုက်မှ စ၍ တွေ့ရသော ဗူးဒပက်မြို့၏ရှုခင်းကျယ်ဘူဒါပတ်စ်မြို့၏ရှုခင်းကျယ်}}