ထျန်းအန်းမင် အရေးအခင်း (၁၉၈၉): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီးNo edit summary
No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၁ -
[[File:Tiananmen Square, Beijing, China 1988 (1).jpg|thumb|ထျန်းအန်းမင် အရေးအခင်း]]
 
'''ထျန်းအန်းမင် အရေးအခင်း (၁၉၈၉)'''ကို အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများတွင် '''ထျန်းအန်းမင် သတ်ဖြတ်မှု''' ('''Tiananmen Square massacre''')ဟု လူသိများပြီး တရုတ်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် ဇွန် ၄ အရေးအခင်း (六四事件) သို့မဟုတ် ၈၉ အရေးအခင်းဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံး အရေးအခင်း]] ဖြစ်ပွားပြီးသည့် နောက်တစ်နှစ် ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် [[တရုတ်ပြည်]] မြို့တော်[[ပေကျင်းမြို့]]မှ တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများ၊ ပညာတတ်များနှင့် မြို့ခံများ [[ထျန်းအန်းမင်ရင်ပြင်]]၌ စုဝေးဆန္ဒပြခဲ့သည့် အရေးအခင်း တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။တရပ်ဖြစ်သည်။ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုသည် ပေကျင်းမှ တရုတ်ပြည် တစ်နိုင်ငံလုံးသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့သွားပြီး နောက်ဆုံးတွင် ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် ပေကျင်းမြို့သို့ ရောက်ရှိလာကာ လူစုလူဝေးအား အုပ်စုခွဲကာ ဆန္ဒပြမှုကို ခြေမှုန်းခဲ့သည်။
 
တီယန်မင်ထျန်းအန်းမင် အရေးတော်ပုံကြီးသည် ၁၉၈၇ ဒီဇင်ဘာလမှာ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဟူယောင်ဘန်း (Hu Yaobang) ကို ပါတီမှ အတင်းအကျပ် အနားယူခဲ့စေခြင်းမှ စတင်ခဲ့သည်။
 
တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဟူယောင်ဘန်း (Hu Yaobang) သည် လွတ်လပ်စွာ ဟောပြောမှု၊ လွတ်လပ်စွာ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခွင့်များကို နိုင်ငံအတွင်း အတိုင်းအတာတခု အားပေးခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းမှ တရုတ်ကျောင်းသားလူငယ်တွေ၊ ပညာတတ် လူလတ်တန်းစားများနှင့် ပါတီအတွင်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လိုလားသူတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုတွေကို ရရှိခဲ့သည်။
ဒီလို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို လိုလားသူတယောက် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပါတီအတွင်း သဘောထားတင်းမားတဲ့ ရှေးရိုးစွဲ အစွန်းရောက် ပါတီခေါင်းဆောင်းများအကြားမှာ သဘောထားတင်းမာမှုတွေ၊ ပဋိပက္ခတွေ ကြီးထွားလာခဲ့ကြသည်။ ဒီလို သဘောထား တင်းမာမှုတွေ၊ ပဋိပက္ခတွေ ကြီးထွားလာခဲ့မှုကြောင့် ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ပါတီမှ အတင်းအကျပ် အနားယူမှု ပြုလုပ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။
 
တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဟူယောင်ဘန်းကို ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ပါတီမှ အတင်းအကျပ် အနားပေးခဲ့စဉ်က တရုတ် ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေ၊ တက္ကသိုလ် ကျောင်းဆရာ၊ ဆရာမတွေက တီယန်မင်စကွဲမှာထျန်းအန်းမင် စကွဲယားမှာ ဆန္ဒပြမှု အနည်းအကျဉ်း ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၈၇ ခုနှစ် တီယန်မင်စကွဲထျန်းအန်းမင် စကွဲယား ဆန္ဒပြပွဲမှာ ပီကင်းတက္ကသိုလ် ကျောင်းဆရာမ တယောက်က အခုလို ဟောပြောခဲ့သည်။ “ငါတို့ ကမ္ဘာကြီးကို သိစေချင်တယ်။ ငါတို့ဟာ ငါတို့ တိုင်းပြည်မှာ အကျဉ်းသားတွေ ဖြစ်နေကြပြီ” – “ We want the world to know that we are prisoners in our own country.” သူမရဲ့ ဟောပြောလှုံ့ဆော်မှုဟာ တရုတ်လူငယ်တွေ၊ ဒီမိုကရေစီလိုလားသူတွေ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လိုလားသူတွေ အနေနဲ့ တရုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွင်း သဘောထားတင်းမာသူတွေကို ဆန့်ကျင်ကြဖို့ တပ်လှန့်နှိုးဆော်ခဲ့သည်။
 
၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဟူဟာ နှလုံးရောဂါနဲ့ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ တီယန်မင်စကွဲယားမှာထျန်းအန်းမင် စကွဲယားမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားကို တရုတ်လူငယ်များ၊ ကျောင်းသူကျောင်းသားများ၊ ပညာတတ် လူလတ်တန်းစားများ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လိုလားသူတွေက မကျေမနပ်ဖြစ်ကာ စတင်ဆန္ဒပြမှုတွေကို ပြုလုပ်လာခဲ့ကြသည်။ ဤဆန္ဒပြပွဲကို ဟူယောင်ဘန်း (Hu Yaobang) ရာထူးကို ဆက်ခံခဲ့သူ ကျောက်ကျိယန် (Zho Ziyang) လာရောက်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဆန္ဒပြသူတွေရဲ့ ခံစားချက်တွေကို နားလည်ပါကြောင်းနဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ရပ်ပေးဖို့ မေတ္တာရပ်ခံခဲ့သည်။ ဆန္ဒပြသူတွေကို စာနာစိတ်ပြသခဲ့မှုကြောင့် တရုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီက အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ကျောက်ကျိယန် (Zho Ziyang) ကို ကွယ်လွန်တဲ့အထိ နေအိမ်မှာ အကျယ်ချုပ် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်း ခံခဲ့ရသလို၊ ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာလည်း တနေ့ထက်တနေ့ ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဆန္ဒပြမှုတွေကို တရုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီ အမိန့်အာဏာအရ စစ်တပ်က ဖြိုခွဲခြင်း ခံခဲ့ရသည်။<ref>[http://burmanewsandarticles.blogspot.com/2009/06/blog-post_04.html အနှစ်၂၀ ပြည့် တရုတ်နိုင်ငံ တီယန်မင် အရေးအခင်း]</ref>