ရဟန်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

(၁) ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ-မြတ်စွာဘုရားက ရဟန်းလောင်းအား
ရဟန်းလာလှည့်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲအဆုံးကိုပြုခြင်းငှာ မြတ်သော
အကျင့်ကို ကောင်းစွာကျင့်လှည့်ဟု ခေါ်တော်မူသော စကားမျှဖြင့်စကားမျှ
ဖြင့် ဖြစ်သော ရဟန်း၊ (ဧဟိဘိက္ခုရဟန်းများ)၊

သရဏဂုံသုံးပါးကို ခံယူဆောက်တည်ကာမျှဖြင့် ဖြစ်သော
ရဟန်း၊(ဉာတ်ကမ္မဝါ မပေါ်မီက ခွင့်ပြု သောရဟန်း)၊
( သရဏဂုံ။)

ဤနည်း ကျင့်ရမည်ဟု ပေးထားသော အဆုံးအမ ဩဝါဒကို
လိုက်နာခံယူကာမျှဖြင့် ဖြစ်သောရဟန်း၊ (အရှင်မဟာကဿပ)

တစ်သက်လုံး ကောင်းစွာကျင့်ပါမည်ဟု ဝန်ခံကာမျှဖြင့် ဖြစ်
သောရဟန်း၊ (မိထွေးတော်ဂေါတမီ)

(၁)ရဟန်း ဝါတော် တစ်ရာ ရှိပြီးသော ရဟန်းမိန်းမ([[ဘိက္ခုနီ]]) သည်
ယနေ့ ဖြစ်သစ်စရဟန်း ယောက်ျားငယ်အား ရှိခိုးခြင်း၊ ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း၊ခရီးဦး
ကြိုဆိုခြင်း၊ လက်အုပ်ချီခြင်းအမှုကို ပြုရခြင်း၊ (၂) ရဟန်း

မိန်းမသည် ရဟန်းယောက်ျားနှင့် ကင်းကွာသောကျောင်း၌
ဝါမဆို ဝါမကပ်ရခြင်း၊ (၃) ရဟန်းမိန်းမသည် လခွဲတိုင်း
လပြည့်လကွယ် အဖိတ်နေ့၌ ရဟန်းယောက်ျားများထံ သွား၍
ဤဥပုသ်သည် တစ်ဆယ့်လေးရက်တစ်ဆဲ့လေးရက် ဥပုသ်လော၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်တစ်ဆဲ့ငါးရက်

ဥပုသ်လောဟု ဥပုသ်ကို မေးမြန်းရခြင်းနှင့် ဥပုသ်နေ့ ဥပုသ်
မပြုမီ ရဟန်းမိန်းမတစ်ဦးကို ရဟန်းယောက်ျားများထံ စေလွှတ်၍စေ
လွှတ်၍ ရဟန်းမိန်းမများ ဩဝါဒခံယူရန် တောင်းပန်ရခြင်း၊

(၄) ရဟန်းမိန်းမသည် ဝါကျွတ်သောအခါ ရဟန်းမိန်းမ
သံဃာနှင့် ရဟန်းယောက်ျားသံဃာ နှစ်ပါးစုံ၌ ပဝါရဏာ
ပြုရခြင်း၊ (၅) သံဃာဒိသေသိ အာပတ်သင့်သော ရဟန်းမိန်းမသည်ရဟန်းမိန်းမ
သည် ရဟန်းမိန်းမသံဃာနှင့် ရဟန်းယောက်ျားသံဃာ နှစ်ပါးစုံ၌နှစ်ပါး
စုံ၌ လခွဲပတ်လုံး မာနတ်ကျင့်ရခြင်း၊ (၆) ရဟန်းမိန်းမလောင်း

သေက္ခမာန်မသည် နှစ်⁠နှစ်ပတ်လုံး ကျင့်ဝတ်တရား ခြောက်ပါးကိုခြောက်ပါး
ကို ကျင့်ပြီးမှ ရဟန်းမိန်းမ သံဃာနှင့် ရဟန်းယောက်ျားသံဃာ
နှစ်ပါးစုံ၌ ရဟန်းခံရခြင်း၊ (၇) ရဟန်းမိန်းမသည် မည်သည့်
ပရိယာယ် တစုံတရာတစ်စုံတစ်ရာ မျှဖြင့် ရဟန်းယောက်ျားကို မဆဲရေးရ၊မဆဲရေး
ရ၊ မရေရွတ်ရ၊ (၈) ရဟန်းမိန်းမသည် ရဟန်းယောက်ျားအား

မဆုံးမရ၊ ရဟန်းယောက်ျား၏ အဆုံးအမကိုသာ လိုက်နာရမည်။)လိုက်နာ

ရဟန်းယောက်ျား သံဃာ၌ ဉာတ်တစ်ကြိမ်၊ ကမ္မဝါသုံးကြိမ်အားဖြင့်ကမ္မဝါသုံးကြိမ်
အားဖြင့် လေးကြိမ်ရွတ်ဖတ်ခြင်းဖြင့် ဖြစ်သော

ရဟန်း (ရဟန်း ယောက်ျားများ) ထိုဥပသမ္ပဒါ ရှစ်မျိုးတို့တွင်
ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ၊ သရဏဂမဏူပ သမ္ပဒါ၊
ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏူပ သမ္ပဒါ၊ ပဉှာဗျာကရဏူပ

သမ္ပဒါ၊ ဉာတ္တိစတုတ္ထ ကမ္မူပသမ္ပဒါ၊ ဤငါးမျိုးကား ရဟန်း
ယောကျာ်းများနှင့်သာ သက်ဆိုင်သည်။ ဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏူပမ္ပဒါ၊
ဒူတေနူပ သမ္ပဒါ၊ အဋ္ဌဝါစိကူပ သမ္ပဒါ၊ဤသုံးမျိုးကား ရဟန်း
မိန်းမများနှင့်သာ သက်ဆိုင်သည်။ အထူးအားဖြင့် ရဟန်းယောက်ျားများနှင့်ရဟန်း
ယောက်ျားများနှင့် သက်ဆိုင်သော ဥပသမ္ပဒါ ငါးမျိုးတွင်

လည်း ရှေ့လေးမျိုးကား မြတ်စွာဘုရားလက်ထက်၌သာ ဖြစ် သောကြောင့်လည်းကောင်း၊
သောကြောင့်၎င်း၊ ရဟန်းမိန်းမများနှင့် သက်ဆိုင်သော

ဥပသမ္ပဒါ သုံးမျိုးသည်လည်း ယခုအခါ ရဟန်းမိန်းမများ မရှိသောကြောင့်လည်းကောင်းမရှိ
သောကြောင့်၎င်း ရဟန်းယောက်ျားများနှင့် သက်ဆိုင်သော
ပဉ္စမမြောက် ဉာတ္တိစတုတ္ထကမ္မူပသမ္ပဒါဖြင့်ဖြစ်သော ရဟန်းများသာရဟန်းများ
သာ ကျန်ရှိတော့သည်။သို့အတွက် ယခုအခါ ရဟန်းခံကြသည်

ထက်လွန်သော သံဃာစည်းဝေး၍ ရဟန်းလောင်းအား မြတ်စွာဘုရားမြတ်စွာ
ဘုရား ခွင့်ပြုပညတ်ထားသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို စောင့်ရှောက်
ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ပေးအပ်ကာ သံဃဘောင်သို့ သွင်းခြင်းကို
ဉာတ်ကမ္မဝါရွတ်ဖတ်၍ သံဃာအား သဘောတူ၊ မတူ ပန်ကြားလျှောက်ထားရာ၊ပန်ကြား
လျှောက်ထားရာ၊ ကန့်ကွက်သူရှိလျှင် ကံပျက်၍ ရဟန်းမဖြစ်

ဘဲ၊ ကန့်ကွက်သူမရှိလျှင် သဘောတူ သံဃဆန္ဒဖြင့် ရဟန်း
အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ရဟန်းခံခြင်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာလည်းအဓိကရည်ရွယ်ချက်
မှာလည်း ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ဆုံးရာ အရဟတ္တဖိုလ် နိဗ္ဗာန်သို့ ဆိုက်
ရောက်ရန် ဖြစ်လေသည်။

ထိုရဟန်းမိန်းမ([[သီလရှင်]]) ကား မြတ်စွာဘုရား လက်ထက် တော်ကပင်တော်
ကပင် ရှိခဲ့၏။ မိထွေးတော် ဂေါတမီသည် သာကီဝင်မင်းသမီးသာကီဝင် ငါးရာနှင့်တကွမင်းသမီး ငါးရာ
နှင့်တကွ ရှေးဦးစွာ ရဟန်းပြု၏။ နောက် အဆင့်ဆင့် ပွားများလာ

၍ သာသနာတော်တွင် ရဟန်းမိန်းမ သာသနာ ရဟန်းမိန်းမသံဃာဟု
သီးခြားဖြစ်လာသည်။ ထိုစဉ်အခါက မဇ္ဈိမဒေသတွင် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် အလွန်များကုန်၏။