သိပ္ပံမောင်ဝ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

‘ခေတ်စမ်း စာပေ’ ကို မြတ်နိုးသူတိုင်၊ တနည်းအားဖြင့် မြန်မာ့ စာပေကို လေးစားသူတိုင်း သိပ္ပံမောင်ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင်၏ စာပေများကို မဖတ်ရှုဖူးသူ ဟူ၍လည်း မရှိ။ မနှစ်ခြိုက်သူ ဟူ၍လည်း မပေါ်ခဲ့။ ထိုအတောအတွင်း အမည်ရင်း၊ အမည်ဝှက်များဖြင့် စာပေဆိုင်ရာ ဆောင်းပါး အများကို ရေးသား ခဲ့ရာတွင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် တဝိုက်က သူရိယ သတင်းစာတွင် အမြဲမပြတ် ပါရှိသော ‘မြန်မာမှု’ ဆောင်းပါးများကို ရေးသားသူ ‘သိပ္ပံ ကျောင်းသား မောင်မြသွင်’ သည် ဦးစိန်တင်ပင် ဖြစ်သည်၊ ဦးစိန်တင် မဟုတ် စသည်ဖြင့် အငြင်းပွား ခဲ့ကြ ဖူးလေသည်။ ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ပုဂံ ဝန်ထောက်မင်း ဦးတင်က သူ၏ ‘ကဗျာ ဗန္ဒသာရကျမ်း’၊ မျက်နှာ ၅၇ တွင် “၁၉၂၈ ခုနှစ် တွင် ဘီအေတန်းမှာ မြန်မာစာဘက်က မြန်မာစာ ဂုဏ်ထူး ရကြသော ကျား၊ မ အများကို အားရ ချီးမွမ်းသော သြဘာရတု” ၏ အောက်ခြေ မှတ်ချက်၌ “… ကျွနု်ပ်သည် မောင်မြသွင်ကို မမြင်ဖူး၊ မတွေ့ဖူး ဖြစ်စေကာမူ သူရေးသော စာများတွင် မြန်မာစာများ ထွန်းကားစေရန် အားသန်ပုံ၊ မြန်မာစာဘက်တွင် စိတ်ဝင်စားပုံ အထူးနှင့် စိတ်ကူး စိတ်သန်းတရား ရှေ့သွားပုံ၊ စကားအိမ် ဖွဲ့ပုံများတွင် မောင်စိန်တင်လောက် နီးနီး ချီးမွမ်း သင့်ပေသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်၍ မောင်မြသွင်သည် မောင်စိန်တင်၏ တပည့်ရင်းသော် လည်းကောင်း၊ အဝေး တပည့်သော် လည်းကောင်း ဖြစ်တန် ရာသည် ဟူ၍ ထင်ယူပေသည်။ ၎င်းပြင် ဆုံးဖြတ်ချက် ချရာတွင် မောင်စိန်တင်နှင့် မောင်မြသွင်သည် ဆင်ခြင်ပုံ တရားချင်း မတူဘဲ ကွဲလွဲကြသည်။ မောင်မြသွင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက် အချို့က ခလိတ ဖြစ်ရုံမက ‘မ’ တစ်လုံးကျေ ဆရာကြီး တဦး၏ တပည့်ထူး ဖြစ်ဖူးသော အချက်လည်း တကွက်တကွက် တခါတခါ ပေါ်လာ လေသတည်း။”