အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ နိုင်ငံ]]အမည်ကို အစွဲပြု၍ခေါ်ဆိုသည့် တစ်ခုတည်း သော သမုဒ္ဒရာ ဖြစ်သည်။

ဆက်စပ်နေသော ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိသမုဒ္ဒရာ ၏ တစ်စိတ်တဒေသဖြစ်သည့် အားလျော်စွာ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသည် အတ္တလန္တိတ်[[သမုဒ္ဒရာ]] မှ အရှေ ့လောင်ဂျီတွဒ် ၂၀° တွင်ရှိပြီး Cape Agulhas (သြဂယ်ဟက်(စ်) အငူ) မှ တောင်ဘက်သို့ နှင့် [[ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ|ပစိဖိတ်]] ၏ အရှေ ့လောင်ဂျီတွဒ် ၁၄၆° ၅၅' အကွာမှ ဆင်းလာသည်။

 

==တည်နေရာနှင့်ထုထည်==

 

သမုဒ္ဒရာ၏ ထုထည်သည် ၂၉၂,၁၃၁,၀၀၀ ကုဗကီလိုမီတာ (၇၀,၀၈၆,၀၀၀ ကုဗမိုင်) ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ကျွန်းအငယ်စားများသည် ကုန်းမြေထုအနားဝန်းကျင်များတွင် ပျံ ့နှံ့နေသည်။ သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ ကျွန်းနိုင်ငံများ မှာ ကမ္ဘာ့စတုတ္ထမြောက် အကြီးဆုံးကျွန်းဖြစ်သည့် မက်ဒါဂါစကား ဖြစ်ပြီး၊ Reunion Island (ပြန်လည်ပေါင်းစည်းသည့်ကျွန်း)၊ Comoros (ကိုမိုရော့(စ်))၊

သမုဒ္ဒရာ၏ အရေးပါခြင်းဖြစ်သည့် အာရှ နှင့် အာဖရိက အကြားရှိ ဖြတ်သန်းခြင်းလမ်းကြောင်းသည် ၎င်းအား အငြင်းပွားမှုဖြစ်ပွားရာနေရာဖြစ်စေသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ၎င်း၏အရွယ်အစားကြောင့် ၁၈၀၀ အစောပိုင်းပြည့်နှစ်များအထိတိုင်အောင် မည်သည့်နိုင်ငံမှ ၎င်း၏အများစုကို အောင်မြင်စွာကြီးစိုးနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ထိုအချိန်တွင် ဗြိတိသျှနိုင်ငံသည် ပတ်ဝန်းကျင်နယ်မြေ အတော်များများကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သည်။

 

[[File:IndianOcean.2.png|right|thumb|အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ရေအောက်ကြမ်းပြင်အနက်ပြ မြေပုံ]]

 

 

သမုဒ္ဒရာ၏ ကမ်းဦးရေတိမ်များသည် ကျဉ်းမြောင်းပြီး ပျမ်းမျှ ၂၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၂၅ မို်င်) အကျယ်ရှိသည်။ ခြွင်းချက်အနေဖြင့် သြစတေးလျ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိကမ်းဦးရေတိမ်အကျယ်သည် ၁,၀၀၀ ကီလို မီတာ(၆၀၀ မို်င်) ထက်ပိုသည်။ သမုဒ္ဒရာ၏ ပျမ်းမျှအနက်သည် ၃,၈၉၀ မီတာ (၁၂,၇၆၀ ပေ) ရှိသည်။ ၎င်း ၏အနက်ဆုံးနေရာသည် ရ၂၅၈ မီတာရှိပြီး Java Trench[7] (ဂျာဗားမြောင်း) တွင်ရှိသည်။ ၅၀°တောင်လတ္တီ တွဒ် ၏ မြောက်ဘက်၊ အဓိကကျသောချိုင့်ဝှမ်း၏ ၈၆ ရာခိုင်နှုန်းသည် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာ အနည်အနှစ်များဖြင့် ဖုံးလွှမ်းနေပြီး၊ ၎င်း၏ တစ်ဝက်ကျော်သည် globigerina ooze (အမီးဘားကဲ့သို့ အကောင်မျောလေးများ ၏ အခွံများ) ဖြစ်ကြသည်။ ကျန်ရှိသော ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကို ကုန်းတွင်းပိုင်း အနည်အနှစ်များဖြင့် အလွှာအထပ်ပြု ထားသည်။ ရေခဲမြစ်များ အရည်ေ ပျော်ရာမှ အနည်ပို့ချခြင်းများသည် တောင်ဘက်ပိုင်းလတ္တီတွဒ် အစွန်အဖျား များကို စိုးမိုးထားသည်။

 

 

==ရာသီဥတု==

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းသို့စီးဆင်းသော မြစ်ကြီးများအနက်အချို ့မှာ Zambezi (ဇမ်ဘီဇီ)၊ Shatt al-Arab (ရှပ် အယ် အာရပ်)၊ Indus (အင် ဒပ်(စ်))၊ Ganges (ဂင်းဂျစ်(စ်))၊ Brahmaputra (ဘရာမာပူထရာ)၊ Jubba (ဂျူ ဘာ) နှင့် ဧရာဝတီမြစ် တို့ဖြစ်သည်။ ရေစီးကြောင်းများကို အဓိကအားဖြင့် မုတ်သုန်လေ မှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ရေစီးကြောင်းတစ်ခုသည် မြောက်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် နာရီလက်တံကဲ့သို့ စီးဆင်းပြီး နောက် တစ်ခုမှာ အီကွေတာ တောင်ဘက်တွင် နာရီလက်တံ ပြောင်းပြန်ကဲ့သို့စီးသည့် ကြီးမားသော စက်ဝိုင်းပုံသဏ္ဍာန် ရေစီးကြောင်းနှစ်ခု သည် အင်အားကြီးသော စီးဆင်းသည့်ပုံစံကို ဖွဲ ့စည်းဖြစ်ပေါ်သည်။ မည်သို့ပင်ြ ဖြစ်စေ၊ ဆောင်းဥတု မုတ်သုန် ရာသီအတွင်းတွင် မြောက်ဘက်ရှိ ရေစီးကြောင်းများသည် ပြောင်းပြန်စီးဆင်းကြသည်။

 

 

==စီးပွားရေး==

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသည် အရှေ ့အလယ်ပိုင်း၊ အာဖရိက နှင့် အာရှအရှေ ့ပိုင်း ကို ဥရောပ နှင့် အမေရိကနိုင်ငံများ နှင့် အဓိက ဆက်သွယ်ပေးသော ပင်လယ် ရေကြောင်းများကိုပေးသည်။ အထူးသဖြင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ နှင့် အင်ဒိုနီးရှား တို့မှ ရေနံတွင်းများမှ ဓာတ်ဆီနှင့် ဓာတ်ဆီထုတ်ကုန်များ အသွားအလာအများအပြားကို သယ် ဆောင်သည်။ မြောက်မြားစွာသော အရန်အဖြစ်သိုမှီးထားသည့် ဟိုက်ဒရိုကာဗွန် များကို ဆော်ဒီ အာရေဗျ ၊ အီရန်၊ အိန္ဒိယ နှင့် သြစတြေးလျအနောက်ပိုင်း တို့၏ ကမ်းလွန်ဒေသများမှ ထုတ်ယူသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ကမ္ဘာ့ကမ်းလွန် ရေနံထုတ်လုပ်ခြင်း၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း သည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမှ ထွက်ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ သတ္ထု ဓာတ် များစွာကြွယ်ဝသည့် ကမ်းခြေသဲများနှင့် ကမ်းလွန်ဒေသ အနည်ပို့ချခြင်းများကို နယ်စပ်ရှိနိုင်ငံများမှ စိတ်ဝင်တစားဖြင့် အပြည့်အဝအသုံးချပြီး၊ အထူးသြဖြင့် အိန္ဒိယ၊ တောင်အာဖရိက၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ သီရိလင်္ကာ နှင့် ထိုင်း နိုင်ငံတို့ဖြစ်သည်။

 

ရေနံနှင့်သင်္ဘော ညစ်ညမ်းမှု သည် အာရေဘီယန် ပင်လယ်၊ ပါရှန် ပင်လယ်ကွေ ့ နှင့် ပင်လယ်နီ တို့ကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။