ကဗျာလင်္ကာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
အရေးမကြီး Robot: Cosmetic changes |
||
စာကြောင်း ၁၄ -
<blockquote>
တို့ကျောင်းတောင်က စိန်ပန်းတော၊<br />
အပျိုလေးတွေ လက်နဲ့ခေါလို့၊<br />
ရွှေမုဌောတဲ့တင်ကြရှာ။
</blockquote>
စာကြောင်း ၂၂ -
<blockquote>
လနေအစွန်၊ မြမြေမွန်ဝယ်၊ လေသွန်ပင့်မှုတ်၊<br />
ရွက်ရင့်ပြုတ်က၊ ကျေးနှုတ်ဖူးဆင့်၊<br />
လွတ်ကျူးတင့်သည်၊<br />
နူးခွင့်ခါမှီ၊ သရဖီလည်း၊ ရာသီသိဆုံး၊ စီဘိကုံးသို့၊<br />
တောလုံးလျှမ်းမောက်၊ ပန်းပိတောက်မူ၊<br />
နွမ်းခြောက်ကြွေ ရော်၊ မချွေသော်လည်း<br />
မြေပေါ်အတိ၊ ပုံလျက်ရှိ၏။<br />
ဤ၌ ကာရန်များမှာ နှစ်ချက်သုံးချက်ပင် မိအောင်
</blockquote>
စာကြောင်း ၃၇ -
ကဗျာလင်္ကာ စပ်ဆိုရာ၌ ကာရန်သာမက မတြာ(မီတာ)ဟုခေါ်သည့် အသံကိုလည်း သတိမူ ရပေသေးသည်။ ရှည်သောဒီဃသံ၊ တိုသော ရဿသံ၊ လေးသော ဂရုသံ၊ ပေါ့သောလဟုသံစသည်များကို ညီညာပြေပြစ်အောင် ထည့်သွင်းစပ်ဆိုမှလည်း ကဗျာလင်္ကာ မည်ပေမည်။ စာဆိုတို့သည် ကဗျာလင်္ကာ ဖွဲ့ရာ၌ ကာရန် ရွေးသကဲ့သို့ပင် အသံကိုလည်း ရွေးချယ် ရလေသည်။ ရှည်သောဒီဃသံဖြင့် ဖွဲ့နွဲ့၍ အနက်ပေါ်အောင် ဖေါ်ထားသော အောက်ပါကဗျာလင်္ကာကို ကြည့်နိုင်ပေသည်။
<blockquote>
ကြည့်၍မမြင်၊ ခေါ်လျှင်မကြား၊ အိမ်ရှေ့ဖျားကြောင့်၊<br />
သနားစရာ ငိုကြွေးရှာ၏။
</blockquote>
စာကြောင်း ၄၃ -
ဤစာကြောင်း၌ကာရန်သာ ညီသည်မဟုတ်၊ အသံအားဖြင့်လည်းသိမ်မွေ့သည့် အနက်ကို ဖေါ်ထားလေသည်။ မြင်၊ လျှင်၊ ကြား၊ ဖျား၊သနား၊ စရာ၊ ရှာဟူသော ကာရန်များမှာ အသံရှည် အသံလေး များချည်းဖြစ်သဖြင့် ရွတ်ဆိုရာတွင် ဆွဲငင်ရှည်တွဲ၍ စာဆိုပြလိုသော သနားဖွယ် အဖြစ်နှင့် သိမ်မွေ့သည့်အနက်ကို ရှင်းလင်းစွာ မြင်သိ နိုင်လေသည်။
<blockquote>
အဖန်ဖန်လျှင်၊ တသန္ဓေဓေ၊ တပေလျဉ်းလျဉ်း<br />
တညှဉ်းဆိုးဆိုး၊တညှိုးလျလျ၊တတလွမ်းလွမ်း၊တသမ်း<br />
ဟယ်ဟယ်၊တတွယ်တာတာ၊တဟာလှိုက်လှိုက်၊<br />
တရှိုက်ငင်ငင်၊ တပင်ပန်းပန်း၊ တဝန်းလျားလျား။
</blockquote>
စာကြောင်း ၅၂ -
<blockquote>
ငါ၏ခွန်အား၊ တန်းခိုးများကို ထင်ရှားကြည့်ကြ၊<br />
ကေသရသို့၊ မဒ္ဒနန်းလုံး၊ ရွှံ့ကြောက်ချုံးအောင်၊<br />
လက်ရုံးနှစ်ရပ်၊ ဖြောင်းဖြောင်းခတ်လျက်၊<br />
ဆင်မြတ်ယဉ်သာ၊ ကျောက်ကုန်းမှာလျှင်၊<br />
ပဘာကိုတင်၊ မြေပြင်တလင်း၊ စစ်ပွဲကျင်းသည်<br />
ငါမင်းကုသ လာပြီတည်း။
</blockquote>
စာကြောင်း ၇၅ -
<blockquote>
နှစ်ပြိုက်ဖက်ရှာ၊ ဝတိံသာမှ၊ စံရာစံထား<br />
ရွေးခဲ့ခြား၍၊ သိကြားတမျှ၊ ပြိုင်လှာသလည်း<br />
သော်တာ့ရောင်သွင်၊ ကြယ်နှယ်ထင်ဟု၊<br />
သခင်ကကို၊ များမိန့်ဆိုလိမ့်။
</blockquote>
စာကြောင်း ၈၈ -
ကဗျာလင်္ကာ စာပိုဒ်များမှာ လူ၏ စိတ်ကို စစ်ခရာသံတံပိုး ကဲ့သို့တက်ကြွ လှုံ့ဆော်နိုင်သော သတ္တိလည်း ရှိသည်။ လူ၏ စိတ်ကို ယိုဖိတ်အောင် ညွတ်နူးစေနိုင်သော သတ္တိလည်း ရှိသည်။ ဤ သတ္တိတို့မှာ စာဆို၏ စိတ်ကူးများသာ ဖြစ်လေသည်။ ကဗျာလင်္ကာသည် တခမ်းတနားရှည်လျားစွာ ဖွဲ့ဆိုထားမှသာ ကဗျာလင်္ကာ ဖြစ်သည်ဟု မဆိုရချေ။ မည်မျှပင် တိုစေကာမူ ကဗျာဂုဏ် မြောက်အောင်ဖွဲ့ဆိုလျှင် ကဗျာလင်္ကာဖြစ်နိုင်သည်။ ကဗျာလင်္ကာမှာအရသာရှိသော စာပေမျိုးဖြစ်၍ လူ၏စိတ်ကိုသူကြိုက်သည့်ဖက်သို့ ယိမ်းယိုင်လာအောင် ဆွဲငင်နိုင်သော သတ္တိထူးလည်း ရှိပေသည်။ ယင်းသို့ အရသာ တွေ့နိုင်သောစာပေ၏ အမျိုးမျိုးသော အရသာတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့ သိထားဖို့ကောင်း၏။ သာယာမှုမှာ လူ့သဘာဝ၏ အကြိုက်ပင်ဖြစ်ရာ၊ သာယာစွာ ဖွဲ့နွဲ့ စီကုံးထားသော ကဗျာ လင်္ကာကိုလည်းလူတို့ ကြိုက်နှစ်သက် စွဲလမ်းကြပေမည်။ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်
<blockquote>
စာပေဝတ္ထု၊ ရတုကဗျာ၊ပျို့လင်္ကာနှင့်၊သာသည့်သီချင်း<br />
အဲစောင်းငြင်းနှင့်မကင်းမပြတ်၊ဖတ်ရွတ်လေ့ကျက်၊<br />
တီးမှုတ်လျက်သာ၊ နေကောင်းစွာ။
</blockquote>
ဟု ဝန်ကြီး ပဒေသရာဇာသည် မြွက်ဆိုခဲ့လေသည်။
= ကဗျာ အမျိုးအစား =
* ကဗျာ
“ကဝီနံ ဣဒံ ကဗျံ” ဟူသော သီလက္ခန် ဋီကာနှင့်အညီ စိန္တာသုတ၊ အတ္ထပဋိဘာန်၊ အသိသန်တော်မူကြသော၊ ကဝိခံပုဂ္ဂိုလ် ၄-ဦးတို့၏၊ ထူးမြတ်သောဥစ္စာ၊ အဆိုအမိန့်, နှစ်သိမ့်ဖွယ်သော သဒ္ဒပဗန္ဓ အစဉ်အလာကို ကဗျာဟု ခေါ်ဝေါ်ကြောင်း။
* ဂန္ဓ
၎င်းကဗျာကို “နာနာဘေဒဘိန္နာ ဂီယန္တိ ဥစ္စာရီယန္တိ ဧတ္ထ ဧတေနာတိ ဝါ ဂေါ၊ နာနာအတ္ထံ ဓာရေတီတိ ဓော၊ ဂေါစ သောဓေါစာတိ ဂန္ဓော” ဟု ဝစနတ် လှစ်ကြူးရကား၊ အထူးထူးအပြားပြားသော သဒ္ဒါတို့ကို ဆိုရာဆိုကြောင်း ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အနက်ကို ဆောင်တတ်သောကြောင့် ဂန္ဓခေါ်ဆိုသည်။
* ဗန္ဓ
ထိုဂန္ဓ အမည်ရှိသည်ကိုလည်း “ကဝီဟိ ဗန္ဓိတဗ္ဗောတိ ဗန္ဓော” ဟူသော ဝစနတ်နှင့်အညီ လေးရပ်သော ကဝိတို့၊ မဏိမုတ္တာ၊ ရတနာရွဲလုံး၊ ပုလဲပြုံးကို၊ တလုံးစီ ရွှေကြိုးသီသကဲ့သို့၊ ကုံးစီဖွဲ့ဆိုအပ်သော သဘာဝ ဗန္ဓဟု အမည်ရ ပြန်သည်။
ထိုဗန္ဓကား ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ, ဝိမိဿ ဟု ၃-ဌာန ပြားချေ၏၊ ထိုသုံးပါးအနက် -
* ဂါထာ
အက္ခရာ, ဂိုဏ်း, ဂရု, လဟု တို့ကို မှတ်၍ ဖွဲ့အပ်သော ဗန္ဓကို ဂါထာဟု ခေါ်ဆိုသည်။
* စုဏ္ဏိယ
အက္ခရာ, ဂိုဏ်း, ဂရု, လဟု တို့ကို မမှတ်မူ၍ ဖွဲ့အပ်သော ဗန္ဓကို စုဏ္ဏိယ ဟု ခေါ်ဆိုသည်။
* ဝိမိဿ
ထိုနှစ်ပါးစုံကို ရောနှော၍ ဖွဲ့အပ်သော ဗန္ဓကို ဝိမိဿဟု ခေါ်ဆိုသည်။
* ဂီတ
ထို ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ, ဝိမိဿတို့ကိုပင် “ဒီဃသရေန ဂါယိတဗ္ဗန္တိ ဂီတံ” ဟူသည်နှင့်အညီ ရှည်သောအသံဖြင့် ရင့်ကြူး သီရသောကြောင့် ဂီတဟု သမုတ်ကြောင်း။
* လင်္ကာ
၎င်းပြဆိုခဲ့သမျှ ကဗျာစသည်တို့ကိုပင် လောကဝတ်, ဓမ္မဝတ် ညီညွတ်ပြည့်စုံရန် နားတန်ဆာဆင်တတ်ဟန်ကြောင့် “ကဏ္ဏံ အလင်္ကရော တီတိ လင်္ကာ” ဝစနတ်လာသည့်အတိုင်း လင်္ကာဟု ခေါ်ဝေါ်သမုတ် ကုန်သည်။
* ပျို့
ပျို့ ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ဟန်မှာ “မနံ ပိနေတိ ဝဎေုတီတိ ပျို့” ဟူသော ဝိဂြိုဟ်နှင့်အညီ စိတ်ကို နှစ်သက်ပွါးများစေတတ်သောကြောင့် ပျို့ဟူ၍ အမည်ပေးသည်။
* ဧချင်း
ဧချင်းဟု ခေါ်ဝေါ်သမုတ်သည်မှာ “အတ္ထုပ္ပတ္တံ ဣယေတိ ဇနေတီတိ ဧချင်း” ဝစနတ် အကျဉ်းနှင့်အညီ မင်းမိဖုရားတို့ ရင်တော်သွေးများကို ဧယဉ်တော်ဆက် မင်္ဂလာအခါတွင် သမ္ဘာရွှေဘုန်း၊ နေနှုန်းဥက္ကဌ်၊ ဇာတိတော် ထူးမြတ်ကြောင်း မှူးမတ်စာဆိုတော် ပညာရှိတို့က သိသာတော်မူစေခြင်း ရွှေနားတော် သွင်းရသည် ဖြစ်၍ ဧချင်းဟု အမည်ရသည်။
* အဲချင်း
အဲချင်းမှာ နေနတ်ကယ်မှ ရာဇာ စသဖြင့် ရွာတော်ရှင်, မြို့တော်ရှင်, နတ်သခင်တို့ကို လျှောက်တင်ခေါ် တိုင်တန်းသော ပုစ္ဆန်းသည်တို့၏ အရှင်ဟော အာလုပ် အယျသဒ္ဒါကို စွဲ၍ အဲချင်းဟု ခေါ်ဝေါ်သည်။
* အန်ချင်း
အန်ချင်းမှာ အဏ္ဏဝ-သဒ္ဒါပျက်၊ တက်ရေးလှေချင်း၊ ရေသဘင်ကျင်းရာ၌၊ မင်းခန်းစီမံ၊ သီဆိုသော အရင်းခံဖြစ်၍၊ အန်ချင်းဟု အမည်ကြားသည်။
* လူးတား
လူးတား ခေါ်သည်မှာ ပေါ်လွင်ရှည်လံသော အသံဟော ပ္လုတ သဒ္ဒါတွင် ပ-အက္ခရာကို ဖျောက်၍ ထိုနောက် လ-၌ ဥ-ကို ဦပြုကာ တ-မှာ အာသရ ကပ် ယှဉ်လျက် ယင်းတို့တွင် ဝိသဇ္ဇနီနှင့် အသံရှည် ရွတ်ဆိုရသောအားဖြင့် လူးတားဟု ခေါ်ဆိုသည်။
[[Category:ကဗျာ]]
[[Category:စာပေ]]
[[af:Gedig]]
[[ar:بيت شعر]]
| |||