သိပ္ပံမောင်ဝ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Fixing typo and encoding errors by @=={Lionslayer>
အရေးမကြီး Bot: Automated text replacement (-ဥာ +ဉာ, -ဥ် +ဉ်, -ုွ +ွု, -ံွ +ွံ, -ှွ +ွှ, -ံု +ုံ, -စျ +ဈ, -သြ +ဩ, -ဪ +ဪ, -၀ိ +ဝိ, -၀ီ +ဝီ, -၀ု +ဝု, -၀ူ +ဝူ, -၀ေ
စာကြောင်း ၃၁ -
 
|}
နှောင်းခေတ် စာဆိုတော်များ အနက် ‘သိပ္ပံ မောင်ဝ’ ဟူသော စာဆိုတော်ကြီးကိုကား စာပေ လိုက်စားသူတိုင်း မသိသူ မရှိ၊ သိကြသည်ပင်။ တဖန် ‘ခေတ်စမ်းစာပေ’ အကြောင်း ပြောလျှင်လည်း ခေတ်စမ်း စာပေကို ရှေ့တန်းမှ မားမားမတ်မတ် ရပ်လျက် ပြုစု ပျိုးထောင် ခဲ့သူများတွင် သိပ္ပံမောင်ဝကို မထည့်၍ မဖြစ်၊ ထည့်ရမည်ပင်။ ထို ‘သိပ္ပံမောင်ဝ’ ခေါ် စာဆိုတော်ကြီးသည်ကား အခြားမဟုတ် ဦးစိန်တင်၊ ဘီအေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်ပင် ဖြစ်ပါသတည်း။ <ref>စာဆိုတော်များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ - ပညာရွှေတောင် စာအုပ်တိုက် ကနေ ၂ဝဝ၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလမှာ ပထမ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေ ခဲ့ပြီး ပြန်ကြားရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး ဦးစီး ဌာန (ရုံးချုပ်) စာတည်း အဖွဲ့က စုဆောင်း ပြုစုတဲ့ ‘နှစ်ဆယ် ရာစု မြန်မာ စာရေး ဆရာ များနှင့် စာစု စာရင်း’ စာအုပ်နဲ့ မောင်သုတ အမည်ခံ ဗိုလ်မှူး ဘသောင်း (မဟာ ဝိဇ္ဇာ၊ ရွှေတံဆိပ်ရ) ပြုစုကာ ဦးခင်အေး (မောင်ခင်မင်၊ ဓနုဖြူ) ပါမောက္ခ၊ မြန်မာစာ ဌာန၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် တည်းဖြတ် ဖြည့်စွက်တဲ့ ပဥ္စမအကြိမ် ၁၊ သြဂုတ်၊ဩဂုတ်၊ ၂ဝဝ၂၊ ရာပြည့် စာအုပ်တိုက်ထုတ်</ref><ref># ''မြဝတီ မဂ္ဂဇင်း၊ အတွဲ ၅၊ အမှတ် ၆၊ ‘မင်းသုဝဏ်’ ၏ ‘သိပ္ပံမောင်ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင် ဘီ-အေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်’ ဆောင်းပါး။</ref><ref> ''ကဗျာဗန္ဓသာရကျမ်း၊ မျက်နှာ ၅၇။ </ref>
 
== ငယ်ဘဝ ==
စာကြောင်း ၅၈ -
 
== စာပေ ==
‘ခေတ်စမ်း စာပေ’ ကို မြတ်နိုးသူတိုင်၊ တနည်းအားဖြင့် မြန်မာ့ စာပေကို လေးစားသူတိုင်း သိပ္ပံမောင်ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင်၏ စာပေများကို မဖတ်ရှုဖူးသူ ဟူ၍လည်း မရှိ။ မနှစ်ခြိုက်သူ ဟူ၍လည်း မပေါ်ခဲ့။ ထိုအတောအတွင်း အမည်ရင်း၊ အမည်ဝှက်များဖြင့် စာပေဆိုင်ရာ ဆောင်းပါး အများကို ရေးသား ခဲ့ရာတွင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် တဝိုက်က သူရိယ သတင်းစာတွင် အမြဲမပြတ် ပါရှိသော ‘မြန်မာမှု’ ဆောင်းပါးများကို ရေးသားသူ ‘သိပ္ပံ ကျောင်းသား မောင်မြသွင်’ သည် ဦးစိန်တင်ပင် ဖြစ်သည်၊ ဦးစိန်တင် မဟုတ် စသည်ဖြင့် အငြင်းပွား ခဲ့ကြ ဖူးလေသည်။ ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ပုဂံ ဝန်ထောက်မင်း ဦးတင်က သူ၏ ‘ကဗျာ ဗန္ဒသာရကျမ်း’၊ မျက်နှာ ၅၇ တွင် “၁၉၂၈ ခုနှစ် တွင် ဘီအေတန်းမှာ မြန်မာစာဘက်က မြန်မာစာ ဂုဏ်ထူး ရကြသော ကျား၊ မ အများကို အားရ ချီးမွမ်းသော သြဘာရတု”ဩဘာရတု” ၏ အောက်ခြေ မှတ်ချက်၌ “… ကျွနု်ပ်သည် မောင်မြသွင်ကို မမြင်ဖူး၊ မတွေ့ဖူး ဖြစ်စေကာမူ သူရေးသော စာများတွင် မြန်မာစာများ ထွန်းကားစေရန် အားသန်ပုံ၊ မြန်မာစာဘက်တွင် စိတ်ဝင်စားပုံ အထူးနှင့် စိတ်ကူး စိတ်သန်းတရား ရှေ့သွားပုံ၊ စကားအိမ် ဖွဲ့ပုံများတွင် မောင်စိန်တင်လောက် နီးနီး ချီးမွမ်း သင့်ပေသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်၍ မောင်မြသွင်သည် မောင်စိန်တင်၏ တပည့်ရင်းသော် လည်းကောင်း၊ အဝေး တပည့်သော် လည်းကောင်း ဖြစ်တန် ရာသည် ဟူ၍ ထင်ယူပေသည်။ ၎င်းပြင် ဆုံးဖြတ်ချက် ချရာတွင် မောင်စိန်တင်နှင့် မောင်မြသွင်သည် ဆင်ခြင်ပုံ တရားချင်း မတူဘဲ ကွဲလွဲကြသည်။ မောင်မြသွင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက် အချို့က ခလိတ ဖြစ်ရုံမက ‘မ’ တစ်လုံးကျေ ဆရာကြီး တဦး၏ တပည့်ထူး ဖြစ်ဖူးသော အချက်လည်း တကွက်တကွက် တခါတခါ ပေါ်လာ လေသတည်း။”
 
ဆိုလိုရင်းကား၊ “မောင်မြသွင်သည် [[သက္ကတ]]၊ [[မာဂဓ]]များကို ကြိုးစားရန် အချိန်ပို၊ ငွေပို လိုသေးခြင်းပင် တည်း၊” စသည်ဖြင့် ‘မောင်မြသွင်’ နှင့် ပတ်သက်၍ ထင်မြင် ဝေဖန်ချက် ရေးသား ထားပေသည်။ သို့ရာတွင် ထိုရတု၏ အစ အဖွင့်၌ မူကား ဦးစိန်တင်အား- “ခုခေတ်၊ ခုခါ၊ ခုသမယာဝယ်၊ မြန်မာစာဘက်၊ သိမ်မွေ့ချင်ကို၊ နှစ်သက်၊ ကြည်နူး၊ စိတ်ရည်စူး၍၊ ဂုဏ်ထူးယူကာ၊ ဘီအေမှာလျှင်၊ မြန်မာဘက်တွင်၊ မောင်စိန်တင်သည်၊ ပွဲဝင်မဆွ၊ ပန်းဦးရ၏။ ။ယင်းမှ တဖန်၊ ကြီးပွားရန်လျှင်၊ [[လန်ဒန်]] ရောက်တက်၊ အိုင်စီအက်စ်မှာ၊ သင်ဆဲသာတည့်။” ဟူ၍ မြန်မာ ပညာရှိ ပုဂံ ဝန်ထောက်မင်း ဦးတင် ကိုယ်တိုင် ချီးကျူး ထားရပါသည်။ စာနယ်ဇင်းများတွင် မြန်မာစာပေအကြောင်း ဆောင်းပါးများ ရေးသားသည်မှာ ပုဒ်ရေ (၇၀)ကျော်ရှိသည်။ တင့်တင့်အမည်ဖြင့် ပြဇာတ်များလည်းရေးသားခဲ့သည်။ သိပ္ပံမောင်ဝအမည်ဖြင့် ဝတ္ထုဆောင်းပါးများ၊ အဝေးရောက်မင်းဦးအောင်ကြီး၊ ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်၊ လယ်တီ ပဏ္ဍိတဦးမောင်ကြီး၊ ဒေါက်တာဘမော် စသော အတ္ထုပ္ပတ္တိဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့သည်။ ခြင်းလုံး၊ ပန်းချီ၊ ရုပ်ရှင်၊ ဂီတ၊ ပြဇာတ် အကြောင်း ဆောင်းပါးများအပြင် စာအုပ်ဝေဖန်ရေး စာပေဝေဖန်ရေး ဆောင်းပါးများလည်းရေးခဲ့သည်။