ကရ်ဘလာ တိုက်ပွဲ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ကရ်ဘလာစစ်ပွဲ'''သည် ဟစ်ဂျရီခုနှစ် (၆၁) မိုဟရမ်လ (၁၀) ရက်နေ့၊ နေနှစ်(၅၉)ခုနှစ် မဲဟ်ရ်လ ‎‎(၂၀)ရက်နေ့၊<ref>[http://khabaronline.ir/news-115392.aspx عاشورا سه‌شنبه بود، ۲۰ مهر ۵۹ هجری شمسی] سایت خبرآنلاین| زمان انتشار: ۲۱ آذر ۱۳۸۹| بازدید: ۱۱ شهریور ۱۳۹۰</ref> ခရစ်နှစ်(၆၈၀)ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ (၁၀)ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/horr-e-riahi 10 October 680] دانشنامه ایرانیکا</ref> စစ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နေ့သည် အာရူနေ့ဟုလည်း ကျော်ကြားလေသည်။ ဤစစ်သည် ‎တမန်တော်မြတ်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏ မြေးတော် ဟိုစိုင်န်အိဗ်နေအလီ(အ.စ)ဖက်မှ အနည်းငယ်သာရှိသည့် ‎စစ်သည်တော်များနှင့် ဘနီအိုမိုင်ယာတို့၏ ဒုတိယမြောက်မင်းဆက်ဖြစ်သည့် ယဇီးဒ်အီဗ်နေမိုအာဝီယာဖက်မှယဇီးဒ်အိဗ်နေမိုအာဝီယာဖက်မှ ‎စစ်သည်တော်များဖြင့် အီရတ်နိုင်ငံ ကရ်ဘလာသဲကန္တရတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယဇီးဒ်ဘက်မှ ‎စစ်တိုက်ရသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည် သူ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအား ‎သစ္စာမခံယူသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဟိုစိုင်န်(အ.စ)သည်လည်း ယဇီးဒ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးသည် ‎မတရားသောအုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်ကြောင်း၊ နောင်တော် ဟစန်(အ.စ)နှင့် မိုအာဝီယာတို့အကြား ချုပ်ဆိုခဲ့သော ‎ပဋိညာဉ်ကို ချိုးဖောက်၍ မျိုးနွယ်အမွေဆက်ခံသည့် ဘုရင်စနစ်ကို ထူထောင်ကြောင်း ခံယူလေသည်။

ဟိုစိုင်န်အိဗ်နေအလီ(အ.စ)သည် မိုဟရမ် (၂)ရက်နေ့တွင် ကရ်ဘလာသဲကန္တရသို့ ရောက်ရှိသည်။ ‎မိုဟရမ်(၃)ရက်နေ့တွင် အိုမရ်အိဗ်နေစာအ်ဒ်သည် စစ်သည်(၄၀၀၀)နှင့် ကရ်ဘလာသို့ လာရောက် ‎စစ်စခန်းချလေသည်။ မိုဟရမ်(၇)ရက်နေ့တွင် ဟိုစိုင်န်(အ.စ)နှင့် အိမ်တော်သူအိမ်တော်သားများ နှင့် ‎အပေါင်းအဖာများအပေါ်‎အပေါင်းအပါများအပေါ် ရေပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ မိုဟရမ်(၉)ရက်နေ့တွင် ရှိမ်ရ်သည် စစ်သည် (၄၀၀၀)နှင့် ‎အိုဘိုင်ဒွလ္လာအိဗ်နေဇေယားဒ်၏ စာချွန်လွှာနှင့်အတူ ကရ်ဘာလသို့ကရ်ဘာလာသို့ ရောက်လာခဲ့သည်။ ‎အိုဘိုင်ဒွလ္လာ၏စာတွင် အိုမရ်အိဗ်နေစာအ်ဒ်အား ဟိုစိုင်န်(အ.စ)နှင့် တိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်ပေးထားလေသည်။ ‎အကယ်၍ ထိုအမိန့်အတိုင်း မဆောင်ရွက်နိုင်ပါလျှင် စစ်ဦးစီးချုပ်တာဝန်အား ရှိမ်ရ် ထံသို့ အပ်နှံရန်လည်း ‎ဆိုထားလေသည်။

မိုဟရမ်(၁၀)ရက်နေ့တွင် နှစ်ဦးနှစ်ဘက်မှ စစ်ဖြစ်ကြလေသည်။ အဘူမိခ်နဖ်၏ သမိုင်းအဆိုအရ ‎ဟိုစိုင်န်(အ.စ)၏ စစ်သည်များတွင် မြင်းတပ်(၃၂)ယောက်၊ ခြေလျှင်တပ်(၄၀) ဦးတို့ပါဝင်ခဲ့လေသည်။<ref name="autogenerated1">قیام جاوید، گردانیده مقتل الحسین ابی مخنف، ترجمه و تصحیح حجت‌الله جودکی، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، ۱۳۷۷، ص ۷۸</ref> မိုဟမ္မဒ်ဘာကိရ်၏ သမိုင်းအဆိုအရ မြင်းတပ်(၄၅)ယောက်နှင့် ခြေလျှင်တပ်(၁၀၀)ဦးတို့ ပါဝင်ခဲ့လေသည်။ ရန်သူစစ်သည်များဖြစ်သည့် အိုမရ်အိဗ်နေစာအ်ဒ်၏ စစ်သည်အင်အားမှာ (၃၀၀၀၀)ရှိကြောင်း ‎ဖော်ပြထားလေသည်။ ‎<ref>[http://www.bfnews.ir/vdcev78x.jh8oni9bbj.html آینده روشن - تعداد لشکر یزید در مقابل لشکر امام حسین (ع)]</ref> စစ်ပွဲတွင် ဟိုစိုင်န်(အ.စ)နှင့် နောက်လိုက်များ ရှိဟီးဒ်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ရှဟီးဒ်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထိုနောက် အိုမရ်အိဗ်နေစာအ်ဒ်သည် ‎ဟိုစိုင်န်(အ.စ)နှင့် ခြောက်လသားအရွယ် အလီအက်ဇ်ဂရ်နှင့် နောက်လိုက်များ၏ ဦးခေါင်းတော်(၇၂) ခုကို ‎ဒုတ်တိုင်များတွင် တင်၍ ယဇီးဒ်ထံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ခြောက်လသားအရွယ် အလီအက်ဇ်ဂရ်သည် ‎ရေငတ်နေသည့် ကြားမှ သုံးမြှောင့်အသွားပါ မြားဖြင့်လည်မြိုကိုမြှားဖြင့်လည်မြိုကို ပစ်ခဲ့ကြလေသည်။ ထိုနောက်ထို့နောက် ရှဟီးဒ်ဖြစ် ‎ကျဆုံးခဲ့သော ခန္ဓာကိုယ်များအပေါ် မြင်းခွာများဖြင့် ပေါက်၍ ရက်စက်ယုတ်မာခဲ့ကြသည်။<ref name="autogenerated1" />