ဂျိမ်းစ် မွန်ရိုး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
အရေးမကြီးNo edit summary |
||
စာကြောင်း ၁ -
{| border="0" cellpadding="2" style="margin:7px;width: 20em; font-size: 90%; text-align: left; float:right; border:1px solid #5BBFF4; background-color:#D8F3FE;"
|-
|colspan="2" align="center"| '''ဂျိမ်းစ် မွန်ရိုး''' <br/>
[[Image:james monroe.jpg| 250px | right |thumb]]
စာကြောင်း ၄၃ -
|}
ဂျိမ်းစ် မွန်ရိုး (James Monroe; ; ဂျိမ်းဇ် မော်န်ရိုး) သည် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၏ ပဉ္စမမြောက် [[သမ္မတ]] ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတည်ငြိမ်စတွင် အာဏာရလာသော ဂျိမ်းစ် မွန်ရိုးသည် ပြည်ထောင်စု စနစ်ကို မကြိုက်သူဖြစ်သည်။ တိုင်းပြည်၏ ပထမ ၃၅နှစ်အတွင်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသောအချက်များမှာ ပြည်ထောင်စု စနစ်ကြောင့် ပြည်နယ်များက တစ်ထီးတစ်နန်းပုံဆန်မျိုး ကျင့်သုံးနေကြခြင်း၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အုပ်ချုပ်ရေးအခက်အခဲ၊ ဗာဂျီးနီးယားနယ်သားများ တောက်လျှောက် သမ္မတဖြစ်ခဲ့ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။ မွန်ရိုးလက်ထက်ရောက်မှ အုပ်ချုပ်ရေးတွင် အမေရိကန်ပုံစံဟုခေါ်သည့် ပုံစံသစ်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ သမ္မတတစ်ဦးအနေဖြင့် မွန်ရိုးသည် ပြည်တွင်းရေးများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် အောင်မြင်မှုကြီးကြီးမားမား မရှိသော်လည်း နိုင်ငံခြားရေးတွင်မူ သူတင်သွင်းသည့် [[မွန်ရိုးဝါဒ]] (Monroe Doctrine) ကြောင့် အထူးအောင်မြင်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ထိုဝါဒသည် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝါဒ၏ အုတ်မြစ်သဖွယ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ▼
ဖွဲ့စည်းပုံကို မနှစ်သက်လှသော်လည်း
▲နိုင်ငံတည်ငြိမ်စတွင် အာဏာရလာသော ဂျိမ်းစ် မွန်ရိုးသည် ပြည်ထောင်စု စနစ်ကို မကြိုက်သူဖြစ်သည်။ တိုင်းပြည်၏ ပထမ ၃၅နှစ်အတွင်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသောအချက်များမှာ ပြည်ထောင်စု စနစ်ကြောင့် ပြည်နယ်များက တစ်ထီးတစ်နန်းပုံဆန်မျိုး ကျင့်သုံးနေကြခြင်း၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အုပ်ချုပ်ရေးအခက်အခဲ၊ ဗာဂျီးနီးယားနယ်သားများ တောက်လျှောက် သမ္မတဖြစ်ခဲ့ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။ မွန်ရိုးလက်ထက်ရောက်မှ အုပ်ချုပ်ရေးတွင် အမေရိကန်ပုံစံဟုခေါ်သည့် ပုံစံသစ်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ သမ္မတတစ်ဦးအနေဖြင့် မွန်ရိုးသည် ပြည်တွင်းရေးများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် အောင်မြင်မှုကြီးကြီးမားမား မရှိသော်လည်း နိုင်ငံခြားရေးတွင်မူ သူတင်သွင်းသည့် [[မွန်ရိုးဝါဒ]] (Monroe Doctrine) ကြောင့် အထူးအောင်မြင်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ထိုဝါဒသည် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝါဒ၏ အုတ်မြစ်သဖွယ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။
▲ဖွဲ့စည်းပုံကို မနှစ်သက်လှသော်လည်း သမ်မတတစ်ဦးအနေဖြင့် ဥပဒေကို လေးလေးစားစားလိုက်နာသည်။ သူ့အတွေးအခေါ်များသည် အများအမြင်တွင် ဝါရှင်တန်၊ ဂျက်ဖာဆန်တို့နှင့် သိသိသာသာလမ်းခွဲထွက်နေသည်။ ဝါရှင်တန်မှာ မွန်ရိုးရှေ့နေဘ၀က ဆရာရင်းဖြစ်သော်လည်း မွန်ရိုးမှာ ဝါဒအရ ဝါရှင်တန်နောက်လိုက်မဟုတ်ပေ။ ပထမရာထူးသက်တမ်းအတွက် မိန့်ခွန်းပြောရာ ရေတပ်နှင့်ကြည်းတပ်ကို အမြဲတမ်းတပ်မတော်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းရန်၊ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများ၏ လုံခြုံရေးကို တိုးမြှင့်ရန် စသည်တို့ကို ချပြခဲ့သည်။ အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံရန် ၁၈၁၉တွင် ဥပဒေကြမ်းတင်သွင်းသော်လည်း လွှတ်တော်က လက်မခံခဲ့ပေ။
သူ့ခေတ်ကို နေပျော်ထိုင်ပျော်ခေတ်ဟု ဆိုကြသည်။ နှစ်ဖက်လုံးမှ ပါတီစွဲဖြုတ်ပြီး အဆင်ပြေပြေနေထိုင်ကြခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤအချက်က ၁၈၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သက်သေခံသည်။ မွန်ရိုးသာ မဲအပြတ်အသတ်ဖြင့် နောင်သမ်မတဖြစ်မည့် [[ဂျွန် ကွင်စီ အဒမ်စ်]] ကိုနိုင်၍ သမ္မတဆက်ဖြစ်သည်။ သူ့သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း ပြည်နယ်ငါးခု တိုးလာခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းရေးအနေဖြင့် မွန်ရိုးလက်ထက်တွင် အက်ကြောင်းများစပေါ်ပေါက်လာသည်။ [[မစ်ဇူရီပြည်နယ်]]တွင် ကျေးကျွန်ပိုင်ဆိုင်ရေးအတွက် အငြင်းပွားရာ သမ္မတက ဗဟိုအစိုးရကိစ္စမဟုတ်၊ ပြည်နယ်ကိစ္စသာ ဖြစ်သည်ဟု ယူဆပြီး လက်ရှောင်နေခဲ့သည်။ လွှတ်တော်အမတ် [[ဟင်နရီ ကလေး]] ကဦးဆောင်စေ့စပ်မှ ထိုပြဿနာပြေလည် ခဲ့သည်။ သို့သော် သမ္မတက အာဏာဖြင့် ဝင်ရောက်ဖြေရှင်းခြင်း မဟုတ်သည့်အတွက် ထိုပြဿနာသည် နောင်တွင် [[အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ်]] အဖြစ်သို့ ဦးတည်သွားခဲ့ရသည်။
| |||