အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

{{merge|ဟူစိန်အိဘ်အလီ}}

 

ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် မိမိသက်တော်(၇)နှစ်အရွယ်အထိ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)နှင့်အတူဖြတ်သန်းခဲ့လေသည်။ ဘိုးတော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) သူနှင့် သူ၏အစ်ကိုဖြစ်သူ ဟစန်-နေ-မွဂျ်သဘာ(အ.စ)အားအလွန်ပင် ချစ်ခင်နှစ်သက်တော်မူသည်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ်တော်များ(အဆိုအမိန့်များ)ရှိထားပြီး ယင်းအဆိုအမိန့်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် ဟစန်နှင့်ဟိုစိုင်း(န)သည် ဂျန္နသ်(သုခဘုံ)လူရွယ်များ၏ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပေသည် ဟု ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အခြားထူးခြားသော အဖြစ်အပျက်များအတွင်းမှ တစ်ခုသည် မိုဘာဟေလာ(ခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီးများနှင့်ထိပ်တိုက်တွေ့ယှဉ်ပြိုင်ခြင်း)၌  ထိုမြေးတော်နှစ်ပါးကို ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန် မုက္ခပတ်တော်တွင်ပါရှိသည့် (ابناءنا) ဟူသောနေရာတွင် ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ဟိုစိုင်းန်(အ.စ)သည် လူရွယ်ဘဝတွင်သွဘ်ရစ်တာန်ဒေသကို အောင်နိုင်ရာတွင်လည်းကောင်း အွစ်မားန်းအိမ်ကို ခုခံကာကွယ်ပေးခဲ့ရာတွင်လည်းကောင်း ပါဝင်ကူညီခဲ့သည်ဟု များစွာသော သူတို့က ယုံကြည်လက်ခံထားကြသည်။ ဖခမည်းတော် တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလများတွင် သူသည် ဖခမည်းတော်ဘက်နေ၍ မှ စစ်ပွဲများတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့လေသည်။  မိုအာဝေယာသည် အလီ(အ.စ)နှင့်အပေါင်းအပါများအား လူအများရှေ့မှောက်တွင် ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် လာအ်နသ် လုပ်ခဲ့လေသည်။ ထိုသို့လာအ်နသ်လုပ်ခြင်းခံရသူတို့အတွင်း ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်ပေသည်။ဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည်မိမိ၏ နောင်တော် ဟစန်အိဘ်နေအလီ(အ.စ)အုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလာများအတွင်း၌ နောင်တော်သည် မိုအာဝေယာနှင့် ပြေငြိမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသဖြင့် ထိုစာချုပ်အပေါ် သစ္စာရှိစွာ နေခဲ့သည်။ မိုအာဝေယာနှင့် ပတ်သက်ပြီး တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ချေ။ မိုအာဝေယာအုပ်ချုပ်နေစဉ်ကာလအတွင်းဟိုစိုင်း(န)(အ.စ)သည် အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်နှစ်ခုကိုလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုအရာနှစ်ခုသည် သမိုင်းတွင်စေခဲ့သည်။ ပထမတစ်ခုမှာ ဘနီအိုမိုင်ယာ မျိုးနွယ်စုအတွင်းမှ အချို့သူတို့သည် မြေအချို့ကို မိမိတို့ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ပြောဆိုလာချိန်တွင် ၎င်းတို့ဆန့်ကျင်ဘက်၌ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ဒုတိယတစ်ခုမှာ မိုအာဝေယာသည် မိမိ၏သားယဇီးဒ်ကို အိမ်ရှေ့မင်းသားရာထူးခန့်အပ်လိုက်ချိန်တွင်လည်း အစ္စလာမ်တွင် အိမ်ရှေ့မင်းသားခန့်အပ်ခြင်းသည် သာသနာ၌မရှိ အသစ်တီထွင်ခြင်း(ဘိဒ်အသ်)ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုသို့ ခန့်အပ်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့လေသည်။

 

=== ကူဖါမြို့သားများမောမ် ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) အား ဖိတ်ခေါ်ခြင်းနှင့် အေမာမ်(အ.စ)သည် မွစ်လင်(မ) အိဘ်နေ အကီးလ် အား စေလွှတ်ခြင်း ===

ထို့အပြင် ၎င်းတို့ဘက်မှ ယခု လာမည့် သောကြာနေ့ စုပေါင်းဝတ်ပြုမှုတွင် မာအ်ဝေယာမှ ခန့်အပ်ခဲ့သော ကူဖါမြို့စား နို့အ်မာန်အိဘ်နေဘရှီးရ်ကို ဦးဆောင်ဝတ်ပြုခွင့် မပြုဖို့ရန်လည်း ကြေငြာခဲ့ကြသည်။ အကယ်၍ အေမာမ်ဟိုစိုင်း(၃) (အ.စ) သည် ကူဖါမြို့သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပါက ထိုမြို့စားမင်းကို ကူဖှါမြို့မှ နှင်ထုတ်ရန်လည်း ဆုံးဖြတ်ထားခဲ့ကြသည်။ ကူဖှါမြို့သားတို့၏ အကြီးအကဲများသည် အေမာမ်ဟိုစိုင်း(န်) (အ.စ) ထံသို့ စာများဖြင့် ပြည့်နက်နေသော အိတ်ကြီးများ နှင့်အတူ စာပို့သမား (၇)ယောက်ကို ပို့သခဲ့လေသည်။ ၎င်းတို့အတွင်းမှ ပထမ (၂)ဦးသည် ဟီဂျရီ သက္ကရာဇ် (၆၀)၊ ရမ္မဒွါန်လ (၁၀)ရက် ၊ အေဒီသက္ကရာဇ်(၆၈၀) ဇွန်လ (၁၃) ရက်နေ့တွင် မက္ကာသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့လေသည်။ ထပ်မံ၍ အေမာမ် (အ.စ) ထံသို့ အခြားသော ပို့စာများလည်း ရောက်ရှိခဲ့ သည်။ ထိုအတွင်းမှ ရှဘီစ်ဘင်ရိုဘ်အီ နှင့် အမ်ရ်အိဘ်နေ ဟဂျ်ဂျားဂျ် တို့ ရေးသားသကဲ့သို့ စာများ သည် ကူဖှါမြို့သားတို့ တစ်သွေးတစ်စည်းထဲ ဖြစ်နေကြောင်းကို ဖော်ပြပေးနေလေသည်။ ထိုအခါ အေမာမ်(အ.စ)သည် ယခုလို စုစည်းမှုကို အသိအမှတ်ပြု၍ ၎င်းတို့ထံ စာပြန်ခဲ့သည်မှာ "အွမ္မသ် သားတို့၏ ရှေ့ဆောင် (အေမာမ်) သည် အလ္လာဟိုအရှင်မြတ်မှ ချမှတ်ပေးထားသော ကျမ်းအရ ဆုံးဖြတ်ပြီး ပစ္စည်းဥစ္စာများကိုလည်း မှန်မှန်ကန်ကန် ခွဲဝေပေးသူဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မိမိ ကိုယ် မိမိ အရှင်မြတ်၏ လမ်းစဉ်၌ ပေးဆပ်သူ ဖြစ်ရပေမည်။ထို့နောက် အေမာမ် (အ.စ) သည် မိမိ ဦးရီးတော် အကီးလ်၏ သားဖြစ်သူ မွစ်လင်(မ) အိဘ်နေအကီးလ် အား အခြေအနေကို သုံးသပ်နိုင်ရန်အတွက် ဦးစွာ စေလွှတ်ခဲ့လေသည်။ ရစူလ်-လေ-ဂျာအ်ဖရီယားန် ဆိုသော သမိုင်း သုတေသီ ပညာရှင်ကြီးတစ်ဦးသည် အလီ(အ.စ) နှင့် အခန်း (အ.စ) တို့၏ ခေတ်ကာလ၌ ကူဖါမြို့သားတို့၏ မကောင်းခဲ့သော လုပ်ရပ်များကိုထည့်တွက်၍ ဤသို့ သုံးသပ်တင်ပြ ထားသည်မှာ – အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) သည် မိမိ အား ယဇီးဒ်မှ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မည်ကို ကြိုတင်သိထားကြောင့် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန်(အ.စ) အဖို့ အကျပ်အတည်းနှင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ဥပမာအနေဖြင့် တင်ပြရလျှင် အေမာမ်(အ.စ) သည် ယီမန်သို့လည်းသွားရန် အဆင်မပြေခဲ့ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုဒေသ၌လည်း ယဇီးဒ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ အားလုံးသောသူများကလည်း အေမာမ်ဟိုစိုင်န်(အ.စ)အား ပုန်ကန်သူဟု သတ်မှတ်ထားခဲ့ပြီ ဖြစ်လေသည်။ ၎င်းအပြင် များစွာသော လူတို့သည် အေမာမ်ဟိုစိုင်းန် (အ.စ)အား ယဇီးဒ်နှင့် သစ္စာခံရန် တိုက်တွန်းပြောဆိုသူများလည်း ရှိခဲ့ကြသည်။ အချို့ကပင် အေမာမ်(အ.စ) အား ယဇီးဒ်နှင့် ဆွေးနွေးလိုက်ရန်လာရောက်အကြံပြုခဲ့သည်။ အေမာမ်ဟိုစိုင်မှ (အ.စ)မှ လည်း မည်သည့် အခါမျှ  ယဇီးဒ် နှင့် သစ္စာခံရန် မရည်ရွယ်ခဲ့ပါ။ သစ္စာမခံသည့်အတွက် မည်မျှပင် လုပ်ကြံ ခြင်းခံရပါစေ။ <ref>{{پک|جعفریان|۱۳۷۸|ک=تاریخ سیاسی اسلام|ص=۴۷۲–۴۷۵}}</ref>