သာရိပုတ္တရာထေရ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

added infobox
→‎သာရိပုတ္တရာထေရ်: စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ် အန်းဒရွိုက် app တည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၅၅ -
}}
'''ရှင်သာရိပုတ္တရာ''' သည်
ဂေါတမဘုရားရှင်၏ လက်ယာတော်ရံ ပထမအဂ္ဂသာဝကကြီး ဖြစ်တော်မူသည်။ ပညာကြီးသောအရာ၌ ဧတဒဂ်ရဧတဒဂ်ရတော်မူသည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်တော်မြတ်မှ တပါးပညာကြီးသည့်အဖြစ်၌ သာလွန်သောသာဝကဟူ၍ မရှိသောထူးကဲသည့်ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် ရဟန္တာထေရ်အရှင်ကား ရှင်သာရိပုတ္တရာ ပင်ဖြစ်သည်။
တော်မူသည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်တော်မြတ်မှ တပါးပညာကြီးသည့်အဖြစ်၌ သာလွန်သောသာဝကဟူ၍ မရှိသောထူးကဲသည့်ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် ရဟန္တာထေရ်အရှင်ကား
ရှင်သာရိပုတ္တရာ ပင်ဖြစ်သည်။
 
ဂေါတမဘုရားရှင်မပွင့်မီ ကမ္ဘာတစ်သိန်း
အလွန်ရှိသော တစ်သင်္ချေထက် အနောမဒဿီဘုရားရှင်၏ထံတော်၌ ပထမအဂ္ဂသာဝကအဖြစ်ကို နိယတဗျာဒိတ်ခံယူခဲ့ရသည်။
ရာဇဂြိုဟ်ပြည် နာလရွာဟုတွင်သော ဥပတိဿရွာ၊
ဗြဟ္မဏမဟာသာလမျိုးဖြစ်သော ဥပတိဿရွာသူကြီး ဝင်္ကပုဏ္ဏားနှင့် ရူပသာရိပုဏ္ဏေးမတို့၏ သားသမီးခုနစ်ယောက် အနက် ရှင်သာရိပုတ္တရာအလောင်းအလျာသည် အကြီးဆုံးဖြစ်၍ '''ဥပတိဿ''' ဟုအမည်တွင်သည်။ ငယ်စဉ်ကသူငယ်ချင်းဖြစ်သော ကောလိတပုဏ္ဏားပျိုနှင့်အတူ တောင်ထွတ်သဘင် ပွဲကြည့်ကြရင်း သတိသံဝေဂရ၍ တရားအားထုတ်ရန် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သိဉ္ဇည်းပရိဗိုဇ်ထံသို့သွားကြသည်။
ရှင်သာရိပုတ္တရာအလောင်းအလျာသည် အကြီးဆုံးဖြစ်၍ '''ဥပတိဿ''' ဟုအမည်တွင်သည်။ ငယ်စဉ်ကသူငယ်ချင်းဖြစ်သော ကောလိတပုဏ္ဏားပျိုနှင့်အတူ တောင်ထွတ်သဘင် ပွဲကြည့်ကြရင်း သတိသံဝေဂရ၍ တရားအားထုတ်ရန် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သိဉ္ဇည်းပရိဗိုဇ်ထံသို့သွားကြသည်။
 
ထိုပရိဗိုဇ်ထံ၌ ရဟန်းပြု၍ တရားရှာကြသော်လည်း တရားစစ်တရားမှန်ကို မရနိုင်သဖြင့် သူငယ်ချင်းနှစ်ဦးသည် တဦးတရားရလျှင် ကျန်တစ်ဦးကိုပြန်ကြားပြောဆိုစတမ်းဟု ကတိကဝတ်ပြုလျက် တရားရှာရန် တကွဲတစ်ပြားစီ ခွဲထွက်သွားကြသည်။
ကတိကဝတ်ပြုလျက် တရားရှာရန် တကွဲတစ်ပြားစီ ခွဲထွက်သွားကြသည်။
 
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့
ရောက်ရှိပြီး ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ စံပယ်တော်မူ ခိုက်ဖြစ်သည်။ တစ်နေ့သ၌ (မဟာသက္ကရာဇ် ၁ဝ၃ ခုတပို့တွဲလဆန်း ၁ ရက်နေ့) အဿဇိထေရ်သည် ဆွမ်းခံကြွလာရာ ဥပတိဿပရိဗိုဇ်သည် အဿဇိထေရ်ကို မြင်သောအခါ အလွန်အံ့ဩလျက် ထိုအရှင်၏ တရားကို လည်းကောင်း၊ အကျင့်ကို လည်းကောင်း၊ ရည်ရွယ်ချက်ကို လည်းကောင်း၊ ဆရာကို လည်းကောင်း စုံစမ်းမေးမြန်းသည်။
ရက်နေ့) အဿဇိထေရ်သည် ဆွမ်းခံကြွလာရာ
ဥပတိဿပရိဗိုဇ်သည် အဿဇိထေရ်ကို မြင်သောအခါ အလွန်အံ့ဩလျက် ထိုအရှင်၏ တရားကို လည်းကောင်း၊ အကျင့်ကို လည်းကောင်း၊ ရည်ရွယ်ချက်ကို လည်းကောင်း၊ ဆရာကို လည်းကောင်း စုံစမ်းမေးမြန်းသည်။
 
ထိုအခါ အဿဇိထေရ်က မြတ်စွာဘုရားအကြောင်း ကိုလည်းကောင်း၊ တရားတော်အတိုင်း ကျင့်ကြံပုံကို လည်းကောင်းပြောပြသဖြင့် သိရှိရပြီးသော် ဥပတိဿသည် တရားဟောရန် တောင်းပန်ပြန်သည်။ အဿဇိထေရ်က မိမိသည် ရဟန်းပြုသည်မှာ မကြာသေး၍ အနည်းငယ်သာ ပြောကြားနိုင်သည်ဟု ပြောဆိုကာ ''ယေဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ'' အစရှိသော ဂါထာကို ဟောကြားရာ ဂါထာ၏ ရှေးဦးနှစ်ပုဒ်ကို ကြားရသောအခါတွင်ပင် သောတာပတ္တိမဂ်၌တည်သည်။ နောက်နှစ်ပါဒကို ဖလဌာန်ဖြစ်မှ နာရသည်။
ဖလဌာန်ဖြစ်မှ နာရသည်။
 
ဥပတိဿသည် သစ္စာလေးပါးကို နားကြားသိရပြီးသော်
အရှင်ဘုရားကြွတော်မူနှင့်လော့၊ တပည့်တော်မှာ ကတိကဝတ်ရှိသည့်အတိုင်း ကောလိတပရိဗိုဇ်ကိုတရားဟောရန်သွားရပါဦးမည်။ ပြီးမှ ထိုအဖော်ကိုခေါ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့လာပါအံ့ဟု လျှောက်ထားကာ မိမိနေရာ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းသို့ပြန်ခဲ့သည်။
ပြီးမှ ထိုအဖော်ကိုခေါ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့လာပါအံ့ဟု လျှောက်ထားကာ မိမိနေရာ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းသို့ပြန်ခဲ့သည်။
မိမိနေရာသို့ပြန်ရောက်သောအခါ ကောလိတပရိဗိုဇ်ကိုတွေ့၍ ''ယေဓမ္မာဟေတုပ္ပဘဝါ'' အစရှိသောဂါထာကိုပင်ပြန်၍ ဟောကြားရာ ကောလိတပရိဗိုဇ်လည်း သောတာပတ္တိဖိုလ်တည်လေသည်။
 
ထိုနောက်ဥပတိဿသည် ကောလိတနှင့်အတူ
မြတ်စွာဘုရားထံသို့ သွားကြသည်။ မြတ်စွာဘုရားထံ၌ ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းဖြစ်ပြီးနောက် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်ဖြစ်သော မဟာသက္ကရာဇ် ၁ဝ၃ ခုနှစ်၊ တပို့တွဲလပြည့်နေ့တွင် မိမိ၏တူ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်အား မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူသော
ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်ကို ဘေးနားမှ ကြားနာရ၍ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ရောက်သည်။ ထိုနေ့၌ပင် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်တွင် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မဖိတ်ကြားရပဲ မိမိ၏ဓမ္မတာသဘောအလျောက်၊ အဘိညာဏ်ခြောက်ပါးရ ဧဟိဘိက္ခုရဟန္တာ ၁၂၅ဝ ကြွရောက်ဆုံမိကြသော် ပထမသာဝက သန္နိပါတ
ရဟန်းဖြစ်ပြီးနောက် တစ်ဆဲ့ငါးရက်မြောက်ဖြစ်သော မဟာသက္ကရာဇ် ၁ဝ၃ ခုနှစ်၊ တပို့တွဲလပြည့်နေ့တွင် မိမိ၏တူ
မဟာသံဃာ့ အစည်းအဝေးကြီး၌ မြတ်စွာဘုရားက ဥပတိဿအား အမိသာရီပုဏ္ဏေးမ၏ အမည်ကိုအစွဲပြု၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာဟု အမည်သမုတ်လျက် ဓမ္မသေနာပတိ၊ တရားစစ်သူကြီးဘွဲ့ဖြင့်လက်ယာရံ ပထမအဂ္ဂသာဝက အဖြစ်ချီးမြှောက်ခြင်းပြုသည်။ တစ်ဆက်တည်းပင် ဘုရားရှင်သည် သံသရာမှ
ဒီဃနခပရိဗိုဇ်အား မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူသော
ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်ကို ဘေးနားမှ ကြားနာရ၍ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ရောက်သည်။ ထိုနေ့၌ပင် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်တွင်
မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မဖိတ်ကြားရပဲ မိမိ၏ဓမ္မတာသဘောအလျောက်၊ အဘိညာဏ်ခြောက်ပါးရ ဧဟိဘိက္ခုရဟန္တာ ၁၂၅ဝ ကြွရောက်ဆုံမိကြသော် ပထမသာဝက သန္နိပါတ
မဟာသံဃာ့ အစည်းအဝေးကြီး၌ မြတ်စွာဘုရားက ဥပတိဿအား အမိသာရီပုဏ္ဏေးမ၏ အမည်ကိုအစွဲပြု၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာဟု
အမည်သမုတ်လျက် ဓမ္မသေနာပတိ၊ တရားစစ်သူကြီးဘွဲ့ဖြင့်လက်ယာရံ ပထမအဂ္ဂသာဝက အဖြစ်ချီးမြှောက်ခြင်းပြုသည်။ တစ်ဆက်တည်းပင် ဘုရားရှင်သည် သံသရာမှ
လွတ်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သည့် ဩဝါဒပါတိမောက် ဒေသနာတော်ကိုလည်း ပြတော်မူသည်။
 
Line ၉၄ ⟶ ၈၂:
အလုပ်အကျွေးပြုသည်။ ထိုနောက် သူမတူအောင်ပညာ ဉာဏ်ထူးချွန်သဖြင့် ပညာအရာတွင်[[ဧတဒဂ်]] ဘွဲ့ ထူးဖြင့်ချီးမြှောက်ခြင်းခံရသည်။
ရှင်သာရိပုတ္တရာကား ရှေးဦးဆရာဖြစ်တော်မူသော
ရှင်အဿဇိ ရှိရာအရပ်ကို အမြဲဦးခေါင်းပြု၍ အိပ်လေ့ရှိခြင်းစသော ဆရာကို ရိုသေလေးစားတတ်သောဂုဏ်၊ မယ်တော်က မည်မျှဆဲရေးသော်လည်း အမျက်မထွက်ခြင်းစသော သည်းခံတတ်သောဂုဏ်၊ မိမိအားဆုံးမလာသည်ရှိသော်ကြီး ငယ်မရွေး လွန်စွာ ကျေးဇူးတင်တတ်သောဂုဏ်၊ ပထမ အဂ္ဂသာဝကကြီးဟူ၍ အခွင့်အရေးပို၍ မယူတတ်သောဂုဏ်၊ စိတ်နှလုံးပြတ်သားသောဂုဏ်၊ သူ့အလိုကို ဖြည့်တတ်သောဂုဏ်၊ သူတစ်ပါးအား သနားတတ်ချီးမွမ်းတတ်သောဂုဏ် စသည့်
စိတ်နှလုံးပြတ်သားသောဂုဏ်၊ သူ့အလိုကို ဖြည့်တတ်သော ဂုဏ်၊ သူတစ်ပါးအား သနားတတ်ချီးမွမ်းတတ်သော ဂုဏ် စသည့်
ဂုဏ်ထူးတို့ဖြင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။
နိကာယ်ငါးရပ်ပိဋကတ်တို့၌ ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဒေသနာများကို အများအပြားတွေ့နိုင်သည်။ ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သီးသန့်ဒေသနာတော်တစ်ခုကား ခုဒ္ဒကနိကာယ် သုတ္တန်ပိဋကတ်အပါအဝင်ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ်ပါဠိတော်ပင် ဖြစ်သည်။
သုတ္တန်ပိဋကတ်အပါအဝင်ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ်ပါဠိတော်ပင် ဖြစ်သည်။
ပိဋကတ်တို့၌ပါသော အရေးကြီးလှသည့်တရားတို့ကို
အကျယ်တဝင့် ချဲ့ထွင်၍ ဟောကြားထားသောပါဠိတော်ဖြစ်သည်။ ထိုပြင် သာသနာတော်အဓွန့်ရှည်စေရန် သာသနာတော်၏ အသက်ဖြစ်သော ဝိနည်းပိဋိကတ်ကို ဟောကြား ပညတ်တော်မူပါရန် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားတောင်းပန်သူကား အရှင်သာရိပုတ္တရာပင်ဖြစ်သည်။ ခုဒ္ဒကနိကာယ်အပါအဝင် [[ဗုဒ္ဓဝင်]]ဒေသနာကို ဟောကြားတော်မူရန်လည်း ရှင်သာရိပုတ္တရာကပင် လျောက်ထားတောင်းပန်ခဲ့သည်။
 
အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသော ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏
စွမ်းဆောင်တော်မူချက်ကား အဘိမ္မာပိဋိကတ်ကို ဟောတော်မူခြင်းဖြစ်သည်။ ရှင်သာရိပုတ္တရာသည် မြတ်စွာဘုရားဟောကြားသည့် အလွန်ကျယ်ဝန်းသော အဘိဓမ္မာတရားတော်ကို မြတ်စွာဘုရားထံတော်မှ ရသောနည်းအမြွက်ဖြင့် မကျဉ်းမကျယ် မိမိ၏ တပည့် လင်းနို့သားငါးရာဖြစ်ခဲ့ဖူးသော ရဟန်းတို့အား ဟောကြားပို့ချတော်မူသည်။
မြတ်စွာဘုရားထံတော်မှ ရသောနည်းအမြွက်ဖြင့် မကျဉ်းမကျယ်
မိမိဧ။် တပည့် လင်းနို့သားငါးရာဖြစ်ခဲ့ဖူးသော ရဟန်းတို့အား ဟောကြားပို့ချ တော်မူသည်။
 
ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကျေးဇူးကြောင့် ကျယ်ဝန်းနက်နဲ ခက်ခဲသော ဘုရားဟော အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်ကို လူသားတို့ လွယ်ကူစွာ သင်ကြားနာယူနိုင်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ သာသနာတော်၏အကျိုး၊ သတ္တဝါတို့၏အကျိုးကို ၄၄ နှစ်တိုင်တိုင် သယ်ပိုးရွက်ဆောင်ပြီးနောက် ရှင်သာရိပုတ္တရာသည်
Line ၁၁၁ ⟶ ၉၅:
ခု တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ ညဉ့်မိုးသောက်ယံ၌ သွေးသွန်သော ဝေဒနာဖြင့်
ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရာ ဓာတ်တော်များကို မြတ်စွာဘုရား ကိုယ်တော်တိုင် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဌာပနာ၍ စေတီတည်စေသည်။
နောင်သောအခါသီရိဓမ္မာသောကမင်းကြီးသည်နောင်သောအခါ သီရိဓမ္မာသောကမင်းကြီးသည် ဓာတ်တော်များကို မူလနေရာမှ တူးဖော်ဆောင်ယူ၍ အဝန္တိတိုင်း၊ ဥဇ္ဇေနီပြည်အနီး ဝေဒိဿကတောင်ယံ၌ စေတီတော်ကြီး သုံးဆူတည်၍ တစ်ဆူတွင် ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဓာတ်တော်ကိုဌာပနာသည်။
ဥဇ္ဇေနီပြည်အနီး ဝေဒိဿကတောင်ယံ၌ စေတီတော်ကြီး
သုံးဆူတည်၍ တစ်ဆူတွင် ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဓာတ်တော်ကိုဌာပနာသည်။
ထိုဓာတ်တော်များကို ၁၉ ရာစုနှစ်အတွင်း၌
စေတီတော်ပြိုပျက်ရာတွင် တူးဖော်တွေ့ရှိ၍ အင်္ဂလန်ပြည်ပြတိုက်သို့ ပင့်ဆောင်ပူဇော်ထားရာမှ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မဟာဗောဓိအသင်းမှ ကြီးမှူး၍ ပြန်လည်ပင့်ဆောင်ကာ ထိုဝေဒိဿကတောင်ရံ(ယခုအခါ[[ဆန်ချီ]]) အရပ်ရှိစေတီတော်၌ပင် ဌာပနာခြင်းပြုသည်။
Line ၁၂၀ ⟶ ၁၀၂:
ဌာပနာပွဲကို ၁၉၅၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပရာ လွန်စွာစည်ကားလှ၍ မြန်မာနိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များပါတက်ရောက်ကြသည်။
 
ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ညီတော်သုံးပါးတွင် ရှင်ဥပသေန ကား တပည့်ပရိသတ်နှင့်တကွ ထက်ဝန်းကျင် ကြည်ညိုဖွယ်အကောင်းဆုံးရဟန်းအဖြစ် သမန္တပါသာဒိကဧတဒဂ်ရ၍ [[ရေဝတထေရ်|ရှင်ရေဝတ]]သည် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော တောအရပ်ဟူ၍ မရွေးချယ်ဘဲ ကြမ်းတမ်းဆိုးရွားလှသောတောအရပ်၌ပင်
တောရဆောက်တည် နေနိုင်သောကြောင့်အရညက[[ဧတဒဂ်]]ရပြီးလျှင် အရှင်စုန္ဒသည် ဧတဒဂ်မရသော အသီတိ သာဝကဖြစ်သည်။
[[ရေဝတထေရ်|ရှင်ရေဝတ]]သည် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော တောအရပ်ဟူ၍ မရွေးချယ်ဘဲ ကြမ်းတမ်းဆိုးရွားလှသောတောအရပ်၌ပင်
တောရဆောက်တည် နေနိုင်သောကြောင့်အရညက[[ဧတဒဂ်]]ရပြီးလျှင်
အရှင်စုန္ဒသည် ဧတဒဂ်မရသော အသီတိ သာဝကဖြစ်သည်။
နှမတော်သုံးယောက်ဖြစ်သည့် စာလာ၊ ဥပစာလာ၊ သီသူပစာလာတို့လည်း သာသနာတော်၌ ဘိက္ခုနီ ပြုလုပ်၍ ရဟန္တာမိန်းမများ
ဖြစ်ကြကုန်သည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၃)</ref>