ရွှေစာရံ စေတီတော် (မန္တလေး): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

“'''အရှေ့ ရွှေစာရံ၊ ပုဂံအနောက်၊ တောင်မြောက်ယင်မြော၊ သီဟထာ'''” ဟု မော်ကွန်းတင်ထားသည့် ကျော်လေးဆူစာရင်းဝင် ဖြစ်ခြင်း၊ မြွေကိုက်ခံရသူတို့ ဘုရားရောက်လျှင်ဘုရားရောက်လှျင် မြွေဆိပ်ပြယ်ခြင်း၊ ဆွမ်းဦးတင်မည့်သူအမြဲရှိခြင်း၊ ဆုတောင်းပြည့်ခြင်း စသော အံ့ဖွယ်တို့ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် ထင်ရှားကျော်ကြားလျက်ရှိသည်။<ref>မြတ်မင်းလှိုင်။ မြန်မာပြည်ရှိ ရှေးဟောင်းဘုရား စေတီပုထိုးများ</ref>

မြစ်၏ဘေးဝဲယာရှိ တောင်စဉ်တောင်စဥ် တောင်တန်းတို့သည် ပန်းချီကားတစ်ချပ်နှယ် လှပတင့်တယ်နေသည်။

သမ္မာဒြိိအယူဝါဒသည် ပုဂါရာမ (ပုဂံ) ပြည်တွင် ရှင်အရဟံဆိုက်ရောက်ခြင်းနှင့်အတူ ပွားများစည်ပင်လာခဲ့သည်။ ပုဂံပြည့်ရှင် အနော်ရထာ မင်းကြီးသည် သာသနာတော်ကို ယုံကြည်သည့်အပြင် သာသနာကိုလည်း အလွန်ချီးမြှောက်လိုသောကြောင့် ဂန္ဓာလရာဇ် (တရုတ်) ပြည်၌ကိုးကွယ်လျက်ရှိသည့် စွယ်တော် မြတ်တစ်ဆူကို မိမိတိုင်းပြည်သို့ ပင့်ယူတော်မူရန် အကြံဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်စစ်သည်အလုံးအရင်းနှင့် အတူ နန်ချောက်ပြည်၏မြို့တော် တာလီ အထိချီတက်ခဲ့သည်။ နန်ချောက်ဘုရင် ဥတည်ဘွားသည် မြို့တော်တံခါးကို အလုံ ပိတ်၍ အပြင်းအထန်ခုခံသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် အားမတန်၍ မာန်လျှော့ ခဲ့ရသည်။ ဤတွင် အနော်ရထာမင်းကြီးက ''အဆွေတော်တို့ တိုင်းပြည်သို့ လာရောက်ရခြင်းမှာ လောကီစည်းစိမ်ကို အလိုရှိ၍မဟုတ်ပါ။ လောကုတ္တရာ ချမ်းသာဖြစ်တဲ့ စွယ်တော်မြတ်ကိုကိုးကွယ် ဆည်းကပ်ရန် လာရောက်တောင်းခံ ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်''ဟုမိန့်ရာ ဘုရင်ဥတည်ဘွားက ''စွယ်တော်မြတ်က ကိန်းဝပ်တော်မူလိုသော် ပင့်တော်မူနိုင်၏'' ဟု ဆိုသည်။

ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ အနော်ရထာမင်းနှင့်မိုင်းမောဝ် စော်ဘွားတို့တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နှစ်ပြည်ထောင် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ခိုင်မြဲစေရန် မိုင်းမောဝ်စော်ဘွားက သမီးတော်စောမွန်လှ ကို အနော်ရထာမင်းအား ဆက်သခဲ့သည်။စောမွန်လှလည်း ခမည်းတော်၏ ဆန္ဒ ပြည့်ဝစေရန် အနော်ရထာမင်းနှင့်အတူ ပုဂံပြည်သို့ လိုက်ပါခဲ့သည်။ လောကီကို ငြီးငွေ့နေသော မိဖုရား စောမွန်လှသည် ပုညကြိယာ ၁ဝ ပါး ဖြင့်မွေ့လျော်ပြီး သာသနာတော်ကို လွန်စွာချီးမြှောက်ခဲ့ သည်။ သို့သော် ပုထုဇဉ်တို့သဘောအရပုထုဇဥ်တို့သဘောအရ ပုဂံနန်းတွင်းတွင် အိမ်ထောင်ရေး၊ လူမှုရေး မကျေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။

==ရွှေစာရံစေတီထူး ဖူးခွင့်ရယ်ကြုံဖူးခွင့်ရယ်ကြံု==

နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်နီး ပါးရှိပြီဖြစ်တဲ့ ရွှေစာရံ စေတီတော်မြတ်ကြီးမှာ ရှေးသမိုင်းရာဇဝင်များအရ မှတ်သားလက်ဆင့် ကမ်းခဲ့ကြတာကလွဲလို့ ဘုရား သမိုင်းစာအုပ် ရယ်လို့ သီးခြားမရှိခဲ့ တဲ့အတွက် ၂၀ဝ၇ ခုနှစ်မှာ နှစ်ပေါင်း ခြောက်ဆယ် ကျော်အတွင်း ပထမ ဆုံးအကြိမ်ဖြစ်တဲ့ ရွှေစာရံဘုရား သမိုင်းစာအုပ်ကို စာရေးဆရာ သီပေါကိုလတ်က ရေးသား ပူဇော်ပြီး ရွှေစာရံဂေါပကအဖွဲ့က နှစ်ကြိမ်တိုင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ရွှေစာရံစေတီ တော်မြတ်ကြီးဟာ ကင်းဝန်မင်းကြီးရဲ့ စခန်းစဥ်လင်္ကာအရ `အရှေ့ ရွှေစာရံ၊ ပုဂံအနောက်၊ တောင်မြောက်ရင် မျှော်၊မှျော်၊ သီဟတောဟု၊ လောကဓာတ်တွင်း၊ ခြောက်ရောင် လင်းသား၊ သနင်းမှန်ကူ၊ ကျော်လင်းဆူ’စာရင်းဝင် လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျော်လေးဆူဆိုတာကတော့ အရှေ့ရွှေစာရံ (ရွှေစာရံဘုရား)၊ ပုဂံအနောက် (ရွှေစည်းခုံဘုရား)၊ တောင်(မိတ္ထီလာမိတီ္ထလာ ရွှေရင် မျှော်ဘုရားမှျော်ဘုရား)၊ မြောက်(အညာသီဟတော ဘုရား)တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။

`ကျန်စစ်သားမင်းရဲ့မြေးတော် အလောင်း စည်သူမင်းလက်ထက်မှာ ရွှေစာရံစေတီတော် မြတ်ကြီးအတွက် ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ပြုစုဖို့ အိမ်ခြေငါးဆယ်နဲ့ ရွှေစာရံရွာလေးကို သင်ပုတ် စားပေးခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၈၉ မှာ ပြန်လည် ဖော်ထုတ်ပြီး ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာ (၁)ရွှေစာရံ ကျေးရွာအုပ်စု၊ ကျောက်ချော၊ ကျွဲနဖား၊ကွျဲနဖား၊ (၂)အုန်းချောကျေးရွာအုပ်စု၊ ထုံးဘို၊ နွားဂဲ၊ နားတောင်းကျ၊ (၃)ကြူဝန်းကျေးရွာအုပ်စု (၄)ဆည်တော်ကျေးရွာအုပ်စု၊ ကိုက်တန်းမှ လေးအုပ်စုကျေးရွာများနဲ့ ရွာကိုးရွာဂေါပကများ ဖွဲ့စည်းပြီး ဘုရားကုန်း မြေနီတွေက ကြွေပလ္လင် တွေဖြစ်အောင်၊ မှန်ပလ္လင်တွေ ဖြစ်အောင်၊ မှန်ပလ္လင်တွေက ရွှေပလ္လင်တွေဖြစ်အောင်၊ သံ လှေကားတွေက စတီးလှေကားတွေ ဖြစ် အောင်၊ ရိုးရိုးလှျပ်စစ်မီးချောင်းတွေက အဆင့်မီ ရောင်စုံမီးတွေ ဖြစ်အောင်၊ ထုံးဖွေးဖွေးစေတီ က ရွှေတုံးရွှေခဲကြီးဖြစ်အောင် ကြိုးကုပ်အား ထုတ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အခုဆို စေတီတော် ရင်ပြင်မှာ စင်္ကြ ံသုံးထပ်နဲ့ ကားပတ်လမ်းနဲ့ စနစ်တကျရှိပါတယ်။ စင်္ကြ ံနဲ့ စေတီတော်ကိုလည်း မြောင်းလေးတစ်ခု ခြားထားတယ်။ ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီတည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ကောင်းမှု တွေလည်း ပါတာပေါ့ဗျာ။ ဒါတွေကို ကွျန်တော်တို့က တိုးတက်အောင် ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းကြရတာပါပဲ’

`အသက်မကြီးသေးပါမောင်ရယ်... ထန်းရွက်ပုတီးလေးနဲ့ ရွှေစာရံကို အရောက် သွားလို့ လည်...လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း သုံးဆယ်ကျော် လေးဆယ်ခန့်က အလွန် နာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ မြို့တော်မောင်ယဥ်အောင် ရဲ့`ကိုးဆယ်ဆ သာလိမ့်မယ်’ ပြဇာတ်မှာ ဇာတ်ဝင်သီချင်း။ ဒီနေ့ခေတ်အထိ ရိုးမသွားဘဲ ရွှေစာရံသူ မဂျင်းစိမ်းကို အသက်သွင်းလို့ ရုပ်ရှင်ကားကြီး အဖြစ် တင်ဆက်ပြန်တော့ ရွှေစာရံ ပွဲတော်ကာလ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်၊ ရိုက်ကွင်း ရိုက်ကွက် တွေက ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်မို့ အကယ်ဒမီဆု ဆွတ်ခူး ရရှိခဲ့တဲ့အထိ အောင်မြင်မှု သရဖူဆောင်းခဲ့ပါ တယ်။ ရွှေစာရံပွဲတော်ဟာ အနယ်နယ်အရပ်ရပ်ကို သွားရောက် တင်ဆက် ကပြခဲ့တဲ့ မြို့တော်သိန်းအောင် ဇာတ်ကြောင့် လူသိများ စိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ အပြင် ဆရာမောင် ယဥ်အောင်ရဲ့ရွှေစာရံသူ မဂျင်းစိမ်းလို ပြောပြ၍ မရတဲ့ အချောအလှလေးများ တွေ့ရလေမလား ရယ်လို့ လာမယ့် ရွှေစာရံ ပွဲတော်ကို မဖြစ်မနေ သွားဖို့ အားခဲထားတဲ့ အနယ်နယ် အရပ်ရပ်က ကာလသားတွေလည်း ဒုနဲ့ဒေးပါပဲ။ ထန်းရွက် ပုတီးလေးတွေ၊ ငါးရုပ်လေးတွေ၊ ထန်းဖူးလေးတွေရဲ့နောက်မှာ သူတို့ မြင်ချင်တဲ့ ရွှေစာရံသူ အလှပဂေးလေးတွေကို တွေ့လိုက်စမ်းချင်ရဲ့လို့ ရွှေစာရံပွဲတော်ကို နွှဲပျော်ဖို့ လာကြမှာ အမှန်ပါ’`ရွှေစာရံဘုရားပွဲတော်ကို နှစ်စဥ် တပေါင်းလပြည့်နေ့မှ လပြည့် ကျော် ၉ ရက်နေ့အထိ စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပလေ့ရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓပူဇနိယဘုရားပွဲတော် အကြိုဖွင့်ပွဲအတိတ်နိမိတ်ကိုဆောင်ပြီး တပို့တွဲ လပြည့်ကျော် ၁ဝ ရက်မှ လပြည့်ကျော် ၁၄ ရက်နေ့အထိ ပဋ္ဌာန်းပွဲနဲ့ ဖွင့်လှစ်ပြီး သံဃာတော်အပါး ၁၇ဝ ဝန်းကျင်တို့ကို သံဃာဒါန ဆွမ်းဆန် စိမ်းလောင်းလှူပြီး ပွဲတော်ကို ပိတ်ပါတယ်။ တပေါင်းလဆန်းတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ပြင်ဦးလွင်ခရိုင်၊ ပြင်စာနယ်တစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ခွန်လိမ်၊ သပြေကျင်း၊ မြေပုံ၊ သံတောင်၊ လိပ်ကျစတဲ့ ရွာလေးတွေက ရှမ်း ဈေးသည်တွေ၊ သီပေါမြို့က ဘုရားဒါယိကာမ စောမွန်လှအဝတ်အစား၊ အဆောင်အယောင်ရောင်းချတဲ့ စျေးသည်တွေနဲ့ ဆယ့်နှစ်ပွဲ စျေးသည်တွေဟာ ရွှေစာရံကို တဖွဲဖွဲရောက်လာကြပါပြီ။ သီပေါမြို့ ဘော်ကြိုဘုရား ပွဲအပြီးနဲ့ ရွှေစာရံဘုရားပွဲအဖွင့်ကလည်း တိုက်ဆိုင်နေပြန်တော့ တပေါင်း လဆန်း ၈ ရက်၊ ၉ ရက်ဆိုရင် ရှမ်း-ဗမာ စုံညီနီးပါး ဆိုင်အားလုံး ရောက်ရှိကြပြီး ဖြစ်နေပါပြီ’`ကွျန်တော်တို့ ရွှေစာရံဘုရားပွဲတော်မှာ ဇာတ်၊ အငြိမ့်၊ ရုပ်ရှင် ထည့်ထားပါတယ်။ ရုပ်ရှင်နဲ့ဇာတ်ကိုတော့ ရုံသွင်းမယ်။ အငြိမ့်ကတော့ လပြည့်ကျော် ၉ ရက်နေ့ညမှာ အောင်ပွဲကပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇာတ်ကတော့ စွမ်းရည်ပြည့်ဇာတ်ပါ။ စွမ်းဇာနည်က ကူညီမယ်။ အငြိမ့် ကတော့ ရွှေရတနာအငြိမ့်ပေါ့။ ဘုရားဖူးလာ အများပြည်သူတွေ စိတ်ချမ်းသာခြင်း၊ ကိုယ်ကျန်းမာခြင်းနဲ့ပြည့်စုံပြီး စရိတ်စားခ သက်သောင့် သက်သာဖြစ်စေဖို့ ဘုရားပွဲလာကာလအတွင်းမှာ ဘယ်အရာကိုမှ လေလံ စနစ် မကျင့်သုံးပါဘူး။ ဘုရားပွဲမှာ အရက်ဘီယာရောင်းချခွင့်၊ ကစားဝိုင်း ဖွင့်ခွင့် မပေးထားပါဘူး။ လုံခြုံရေးကိုလည်းလုံခြံုရေးကိုလည်း သံဃာတော်များနဲ့ အမှတ် (၄)ရဲတပ်ရင်းက စနစ်တကျ တာဝန်ယူထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်မှာပါ’လို့ ဂေါပကဥက္ကဌ ဦးဌေးကျော်က ပြောပါတယ်။

[[ရွှေစာရံဘုရားပွဲ]]တော်ကို [[တပေါင်းလ]] ပြည့်နေ့မှ လပြည့်ကျော် ၉ ရက်နေ့ အထိ နှစ်စဥ်ကျင်းပပြီး ရှေးယခင်က စေတီတော်သို့ ငထွေ၊ ငရွေး စသော ငါးကြီးများ လာရောက်၍ ဘုရားဖူးတတ်သည်လည်း ဟု ဆိုကြသည်။ တကယ်တော့ ရွှေစာရံစေတီတော်ကို တည်ခဲ့သူ စောမွန်လှသည် နတ်မဟုတ်၊ သိုက်နန်းရှင်မဟုတ်။ သာသနာတော်ကို ယုံကြည်လွန်းသော ဘုရားဒါယိကာမ တစ်ယောက်သာဖြစ်သည်။