အိုင်ဗရီကို့စ်နိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရင်းမြစ် 2 ခုကို ကယ်ဆယ်ပြီး 0 ခုကို လင့်ခ်သေအဖြစ် စာတွဲပြီးပါပြီ) #IABot (v2.0.7
စာကြောင်း ၄၈ -
ဥရောပသားတို့၏ ကိုလိုနီဘဝမကျရောက်ခင်အထိ အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်သည် ဂျားမန်း (Gyaaman)၊ ကောင်းအင်ပါယာ (Kong Empire)၊ ဘောင်းလေ (Baoulé) စသော နိုင်ငံများ တည်ရှိခဲ့သည်။ ပြင်သစ်ကိုလိုနီဘဝတွင်ရော လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်တွင်ပါ အင်ဒေညေ (''Indénié'') နှင့် ဆန်ဝီ (''Sanwi'') ဟူသော အန်ညီဘုရင့်နိုင်ငံ (Anyi kingdoms) နှစ်ခုသည် သီးခြားစီရပ်တည်နိုင်ရန်အတွက် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ <ref>{{citation |url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query2/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ci0013) |title=Library of Congress Country Studies|publisher=[[Library of Congress]] |accessdate=11 April 2009|date=November 1988}}</ref> ၁၈၄၄တွင် ပြင်သစ်အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ (protectorate) ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၉၃တွင် ပြင်သစ်ကိုလိုနီ ဖြစ်ခဲ့သည်။
 
၁၉၆၀၊ ဩဂုတ်လ (၇)ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည်။ ၁၉၆၀မှ ၁၉၉၃အထိ တိုင်းပြည်ကို Félix Houphouët-Boigny မှ ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ အိမ်နီးချင်း အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေး နိုင်ငံရေးတွင် နီးကပ်စွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင်လည်း ပြင်သစ်လို ဥရောပနိုင်ငံများနှင့်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျှက် ရှိသည်။ Félix Houphouët-Boigny အစိုးရ ပြုတ်ကျပြီးနောက်တွင် ၁၉၉၉ နှင့် ၂၀၀၁ တွင် အာဏာသိမ်းမှု (၂)ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ပြည်တွင်းစစ်လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။ <ref>{{fr}} {{citation|title={{lang|fr|Loi n° 2000-513 du 1er août 2000 portant Constitution de la République de Côte d’Ivoire}}|url=http://www.jfaconseil.com/jorci/2000/RCI%20JO%202000-30.pdf|journal={{lang|fr|Journal Officiel de la République de Côte d’Ivoire}}|volume=42|pages=529–538|date=3 August 2000|accessdate=7 August 2008|issue=30|archive-date=25 March 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090325153412/http://www.jfaconseil.com/jorci/2000/RCI%20JO%202000-30.pdf|url-status=dead}}.</ref> ရွေးကောက်ပွဲနှင့် <ref name=state.gov>{{citation|title= Background Note: {{lang|fr|Cote d'Ivoire}}|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2846.htm|publisher=[[United States Department of State]]|date=July 2008|accessdate=7 August 2008}}.</ref> နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်များကြောင့် အစိုးရနှင့် သူပုန်များကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{fr}} {{citation|title=Accord politique de Ouagadougou|url=http://www.cotedivoire-pr.ci/?action=show_page&id_page=570|publisher=Presidency of the Republic of Côte d'Ivoire|date=4 March 2007|accessdate=7 August 2008|archive-date=14 February 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090214142513/http://www.cotedivoire-pr.ci/?action=show_page&id_page=570|url-status=dead}}</ref> အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်သည် သမ္မတတွင် အာဏာအပြည့်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[မြို့တော်]]မှာ [[ယာမူဆူကရို]] (Yamoussoukro) ဖြစ်ပြီး အကြီးဆုံးမြို့မှာ ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်သော [[အဘိဂျန်]] (Abidjan) ဖြစ်သည်။ တိုင်းဒေသ (Regions) ၁၉ခုနှင့် ဌာန (departments) (၈၁)ခု အဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အစ္စလမ္မစ်ကွန်ဖရင့်အဖွဲ့ (Organisation of the Islamic Conference)၊ အာဖရိကသမဂ္ဂ၊ La Francophonie၊ Latin Union နှင့် အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (Economic Community of West African States) နှင့် တောင်အတ္တလန္တိတ်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဇုန် (South Atlantic Peace and Cooperation Zone) တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။
 
တရားဝင် ရုံးသုံးဘာသာစကား မှာ ပြင်သစ်ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ အခြားဘာသာစကားများမှာ Baoulé language၊ Dioula language၊ Dan language၊ Anyin language နှင့် Senari languages တို့ဖြစ်ကြသည်။ ဘာသာရေးအနေဖြင့် [[အစ္စလမ်ဘာသာ]]၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]] (ရိုမန်ကက်သလစ်အများစု) နှင့် အခြား ရိုးရာ[[နတ်ကိုးကွယ်မှု]]များဖြစ်သည်။