မော်စီတုန်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာတွဲများ: နောက်ပြန်ပြင်ခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
No edit summary
စာတွဲများ: နောက်ပြန်ပြင်ခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၂၅ -
ကျောင်းဆရာ
ချန်ဆားမြို့တွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် ၁၉၁၈ ခုနှစ်အထိ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအတောအတွင်း ၁၉၁၁ ခုနှစ်တွင် မန်ချင်းမင်းဆက် ပြုတ်ကျပြီး တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့ရာ မော်စီတုန်းသည် ထိုအချိန်မှစ၍ နိုင်ငံရေးတွင် စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ဟူနန်ပြည်နယ် စစ်တပ်တွင် ခဏတာမျှ စစ်မှုထမ်းခဲ့ပြီး စစ်တပ်မှ ထွက်ကာ ကျောင်းဆရာအဖြစ် ပြန်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြန်သည်။ မော်စီတုန်းသည် စာအုပ်ဖတ်ရသည်ကို ဝါသနာထုံသူဖြစ်ပြီး အားလပ်သည့်အချိန်တိုင်း အရှေ့တိုင်း၊ အနောက်တိုင်း စာအုပ်မရွေး အကုန်ဖတ်လေ့ရှိသည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၌ ဗော်ရှီဗစ်တို့ တော်လှန်ရေးသတင်းများကို နားထောင်ရင်း ထိုအချိန်မှစ၍ မာစ်ဝါဒ၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒများကို စိတ်ဝင်စားလာခဲ့သည်။ မော်စီတုန်းက ဆိုရှယ်ဝါဒကို လေ့လာခဲ့ပြီး တရုတ်ပြည်တွင် ဆိုရှယ်လစ်အင်အားစုတစ်ရပ် တည်ထောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
 
== ဒုတိယ ဇနီး ==
၁၉၂၀ ခုနှစ်တွင် ရန်ခိုင်ဟွေ့ နှင့် ဒုတိယအိမ်ထောင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ (မော်စီတုန်း၏ မိသားစုအကြောင်းကို နောက်မှ တင်ပေးမည်။) ၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ CCP ကို တည်ထောင်ရာတွင် မော်စီတုန်းလဲ Founder စာရင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် သူကိုယ်တိုင်လဲ ထိုမတိုင်ခင်က ကွန်မြူနစ်လူငယ်အစည်းအရုံးကို တည်ထောင်ခဲ့သေးသည်။ ထိုအချိန် ဒေါက်တာဆွန်ယက်ဆင်၏ ကူမင်တန်ပါတီသည်လဲ စစ်ဘုရင်များကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် ပြည်မအကူအညီများကို ရှာဖွေနေစဉ် ဆိုဗီယက်ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ဆက်သွယ်မိခဲ့သည်။
 
အစကို ပြန်ကောက်ရလျှင် ၁၉၂၁ ခုနစ် ဇူလိုင်လတွင် နိုင်ငံတကာ ကွန်မြူနစ် ညီလာခံ အကူအညီနှင့် တရုတ်ပြည်တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ချန်တူရှို့၊ လီသဟောင်တို့ ဦးဆောင်ပြီး မော်စီတုန်းမှာ စတင်တည်ထောင်သည့် အဖွဲ့၀င်ဖြစ်သည်။ စတင်တည်ထောင်သူများမှာ ဥရောပပြန် ပညာတက်များ ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့၀င် ၁၃ ဦးသာ ရှိသဖြင့် အလုပ်သမား၊ လယ်သမား လှုပ်ရှားမှုမှာ မထိရောက်လှပေ။ ထို့ကြောင့် ဆိုဗီယက် ကိုယ်စားလှယ်တို့က ဝူဖေဖူ၊ စွန်းချွမ်ဖန်း စသည့် ပေယန်ဗိုလ်ချူပ်များကို ချဉ်းကပ်ဖူးသည်။ သို့သော် ပေယန်ဗိုလ်ချူပ်များက အနောက်တိုင်း အင်အားကြီးတို့ ထောက်ခံမှု ယူထာသောကြောင့် ချဉ်းကပ်မှုမှာ မထိရောက်ပေ။
 
လက်ဝဲ နှင့် လက်ယာ ပူးပေါင်းခြင်း
 
ထိုအခါ နိုင်ငံခြားအကူအညီ မျှော်လင့်နေသူ ဆွန်ယက်ဆင်နှင့် တရုတ်ပြည်တွင် လူတန်းစားတော်လှန်ရေး ဆင်နွှဲလိုသူ ဆိုဗီယက်ကိုယ်စားလှယ်တို့ တွေ့လေတော့သည်။ ထိုအခါမှ ဆိုဗီယက်နှင့် ပူးပေါင်းကာ ကူမင်တန်ပါတီကို ဆိုဗီယက်စတိုင်ဖွဲ့သည်။ ကူမင်တန်ပါတီထဲတွင် ကွန်မြူနစ်၀င်များကို ၀င်ခွင့်ပြုသည်။ ဟွမ်ဖူစစ်တက္ကသိုလ် တည်ထောင်ပေးပြီး အမျိူးသားတော်လှန်ရေး တပ်မတော်ကို ဆိုဗီယက်တပ်နီတော် စတိုင်ဖွဲ့စည်းသည်။ ကူမင်တန်က မြောက်ပိုင်းစစ်ဆင်ရေးကို ဆင်နွှဲပြီး ပေယန်စစ်ဘုရင်များကို အနိုင်ယူရန်၊ ကွန်မြူနစ်က အလုပ်သမား လယ်သမားလှုပ်ရှားမှုကို ကျယ်ပြန့်စေရန် ဖြစ်သည်။ ထိုနည်းဖြင့် အသွင်မတူသော နှစ်ပါတီသည် ဆွန်ယက်ဆင်လက်အောက်တွင် ပူးပေါင်ပြီး မြောက်အရပ်ရှိ ပေယန်စစ်ဘုရင်များဆီသို့ ချီတက်ရန် တာစူနေတော့သည်။
 
လက်ဝဲ နှင့် လက်ယာ လမ်းခွဲ
 
ပြဿနာအစမှာ ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ဒေါက်တာဆွန်ယက်ဆင် ကွယ်လွန်သွားသည့်အချိန်မှ ဇာတ်လမ်းစလာသည်။ ဒေါက်တာဆွန်ယက်ဆင်၏ နေရာက်ို ဆက်ခံသူ ချန်ကေရှိတ်သည် စစ်အာဏာရှင်စနစ် ကျင့်သုံးပြီး ပေယန်စစ်ဘုရင်များကို နှိမ်နင်းသည်။ ၁၉၂၇ ခုနစ်တွင် လက်ယာယိမ်း နန်ကျင်းမြို့ အမျိူးသားအစိုးရအဖွဲ့နှင့် လက်ဝဲယိမ်း ဝူဟန်မြို့ အစိုးရးအဖွဲ့ဟူ၍ ကူမင်တန် ၂ ခြမ်းကွဲနေလေရာ ၂ ဖက်ခေါင်းဆောင်များ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရန် ဆွေးနွေးကြလေသည်။ ဝူဟန့်မှ တောင်းဆိုချက်မှာ နန်ကျင်းမှ ကာချူပ် ဗိုလ်ချူပ် ချန်ကေရှိတ်ကို ရာထူးမှ ဆင်းပေးရန်၊ နန်ကျင်းမှလဲ ဝူဟန့်အစိုးရ ဥက္ကဌ ဝမ့်ယောက်မိန်ကို ရာထူးမှ ဆင်းပေးရန် ညှိနှိုင်းကြလေသည်။ ၁၉၂၇ ခုနစ် ဇူလိုင်လတွင် ဝူဟန့်ခေါင်းဆောင် ဝမ့်ယောက်မိန်လက်တွင်းသို့ ဆိုဗီယက်မှ လျှိူ့ဝှက်ညွန့်ကြားချက်များ ပေါက်ကြားသွားသည်။ ဆိုဗီယက်အကြံပေး ဘိုရိုဒင်နှင့် ကွန်မြူနစ်တို့သည် ကူမင်တန်လက်ဝဲယိမ်းများနှင့် ဝူဟန့်မြို့ အစိုးရအဖွဲ့ကို အသုံးချပြီး အာဏာလုရန် ကြံစည်သည်ကို ရိပ်မိလေသည်။ ထို့ကြောင့် ဇူလိုင် ၁၅ ရက် ဝူဟန့်မြို့တွင် ကွန်မြူနစ်များကို ကူမင်တန်ပါတီအတွင်းမှ နှင်ထုတ်လေသည်။ ထို့ပြင် မတရားအသင်း ကြေငြာလိုက်သည်။ အဓိကရုဏ်းများ စတင်ဖြစ်ပွားကြပြီး ကွန်မြူနစ်ရဲဘော်တစ်ချိူ့ အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခံရခြင်းကြောင့် အသက်ပေးခဲ့ရသည်။ ကွန်မြူနစ်တို့သည် ကူမင်တန်တို့နှင့် ခွာပြဲကြပြီးနောက် တော်လှန်ရေးကို လုပ်ဆောင်ရန် ပြင်ဆင်သည်။ သြဂုတ် ၁ ရက်တွင် ဝူဟန့်အစိုးရတပ်တွင်းမှ ကွန်မြူနစ်တို့ နန်ချန်းအရပ်တွင် တော်လှန်ရေးကို စတင်ခဲ့သည်။
 
PLA Day
 
ထိုနန်ချန်းပုန်ကန်မှုကို ချူအင်လိုင်းနှင့် ဒုတိယတပ်တော်မှူး ကျူးတဲတို့က ဦးဆောင်ပါ၀င်သည်။ ထိုနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နေ့ (PLA) စစ်တပ်အလံတွင် ၈ လ ၁ ရက်၊ ၈.၁ 八•一 ဟုပါရှိသည်။ ထိုပုန်ကန်မှုသည် မအောင်မြင်ပဲ အမျိူးသားတပ်များ၏ နှိမ်နှင်းခြင်းကို ခံရလေသည်။
 
နန်ချန်ဝန်းကျင် စစ်နယ်ပယ်မှ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များ ဖြစ်ကြသည့် စစ်တပ်ခေါင်းဆောင် ဟော်လုံနှင့် ကျိူးအန်းလိုင် (ချူအင်းလိုင်) တို့ ဦးဆောင်ပြီး မြို့ကို သိမ်းယူကြသည်။ ထိုအထဲတွင် ကျူးတဲ၊ ယဲထင်းနှင့် လျိူပေါချန်တို့လဲ ပါဝင်ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်အင်အား ၂ သောင်းနီးပါးကို အင်းအားစုဆောင်းထားခဲ့ပြီး ဂျူလိုင်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရန် စီစဉ်ထားသော်လည်း ကျန်းကော်ထောင်ကြောင့် နောက်တစ်ရက်သို့ ရွေ့လိုက်ရသည်။ ဤသို့ဖြင့် ၁၉၂၇ ခုနှစ် ၈ လပိုင်း ၁ ရက်နေ့ နံနက် ၂ နာရီအတိအချိန်တွင် ကျိူးအန်းလိုင်၊ ဟော်လုံ၊ ကျူတဲ၊ လင်ပြောင်တို့ ဦးဆောင်မှုဖြင့် နန်းချန်မြို့ကို အရပ်မျက်နှာပေါင်းစုံမှ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကြသည်။ တိုက်ပွဲမှာ ၄ နာရီသာကြာမြင့်ပြီး မြို့ကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် သေနတ်အလက် ၅၀၀၀၊ ကျည်ဆံ ၁ သန်းနီးပါးကို သိမ်းယူရရှိခဲ့သည်။
 
သို့သော် ကူမင်တန်စစ်တပ်၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်ကြောင့် သြဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့တွင် နန်ချန်မြို့ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ရပြီး ကျင်းကန်းတောင်မှ အနောက်အရပ်ရှိ ကျန်းရှီးဒေသသို့ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ ၈ လပိုင်း ၁ ရက်နေ့သည် ကူမင်တန်အစိုးရကို ပထမဆုံးအကြိမ် စတင်ထိုးစစ်ဆင်သည့် နေ့ ဖြစ်သည့်အပြင် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်၏ ကနဦး တပ်မတော်ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် နေ့ ဖြစ်သောကြောင့် ထိုနေ့ကို တပ်မတော်နေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
 
သြဂုတ် ၇ တွင် ကွန်မြူနစ် အစည်းအဝေးပွဲတွင် မော်စီတုန်းမှ သူ၏ နာမည်ကျော် စကားတခွန်း ဖြစ်သော
 
枪杆子里面出政权
အာဏာဟူသည်သေနက်ပြောင်း၀မှလာသည်
 
ဟူသည့် လမ်းစဉ်ကို ထုတ်ဖော်သည်။
 
ကွန်မြူနစ်တို့ လယ်သမားရွာများသို့ ဆုတ်ခွာပြီး ဆက်လက်၍ ရှင်သန်ကြလေသည်။
 
ကူမင်တန်ဝူဟန့်အစိုးရဘက်မှ ကွန်မြူနစ်တို့ကို ဖယ်ထုတ်ခဲ့ရာ နန်ကျင်းမှ ချန်ကေရှိတ်က ၈ လ ၁၄ တွင် ရာထူးမှ ဆင်းပေးလေသည်။ ၈ လ ၁၉ တွင် ဝူဟန့်အစိုးရသည် နန်းကျင်းသို့ ပြောင်းလာပြီး ပေါင်းစီးလိုက်လေသည်။
 
မော်စီတုန်းသည် နန်းချန်ပုန်ကန်မှုစတင်သည်နှင့် ကူမင်တန်တပ်များကို နေရာအနှံ့တွင် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ စတင်လုပ်ဆောင်သည်။ သို့သော်လည်း အစပိုင်းတွင် ကျရှုံးခဲ့ပြီး တပ်နီတော်အင်အား ၃၅၀၀ ခန့်သာ ကျန်ရှိတော့သည်။ ထိုအသက်ရှင်ကျန်ရစ်သည့် ကျန့်ရှီးပြည်နယ်ရှိ လျှိုမြောင်တောတောင်များထဲတွင် အခြေစိုက်ပြီး လူအင်အားသစ်များ ထပ်မံစုဆောင်းကြသည်။ ဤသ်ုိ့ဖြင့် လအနည်းငယ်အကြာတွင် အင်အား ၄၀၀၀၀ ခန့် စုစည်းမိလာခဲ့သည်။
 
「敵進我退,敵駐我擾,敵疲我打,敵退我追」
“ရန်သူလာရင် ကိုယ်ကဆုတ်၊ရန်သူနားရင်း ကိုယ်ကနှောက်ယှက်၊ ရန်သူမောရင် ကိုယ်ကတိုက်၊ ရန်သူပြေးရင် ကိုယ်ကလိုက်”
 
== တတိယ ဇနီး ==
၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် သူ၏ တတိယဇနီးသည် ဟဲကျိချန်နှင့် လပ်ထပ်ခဲ့သည်။ ၁၀ နှစ်တာ အိမ်ထောင်သက်တမ်းအတွင်း ကလေး ၅ ဦး မွေးဖွားပေးခဲ့သည်။
 
၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် မော်စီတုန်းမှာ နေမကောင်းသဖြင့် ဆေးရုံတက်နေခိုက် စစ်အာဏာမှ ဖယ်ရှားခံရပြီး သူ၏ နေရာတွင် မော်စကိုမှ ဗော်ရှီဗစ် ၂၈ ဦးအဖွဲ့ဝင် ပေါကူးနှင့် အစားထိုးခံခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က မော်စီတုန်းနှင့် သူ့ကို ထောက်ခံသူ တိန့်ရှောင်ဖိန်တို့မှာ ပါဝင်အတွင်း အပြင်းအထန် ဝေဖန်ခံနေရချိန်လဲ ဖြစ်သည်။ မော်စီတုန်းသည် တရုတ်ပြည်ရှိ လူဦးရေ၏ ၅ ပုံ ၄ ပုံရှိသော လယ်သမားလူတန်းစားကို မှီခိုပြီး ကျေးလက်တောရွာတွင် တော်လှန်ရေးကို အခြေပြုရန် လုပ်ဆောင်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖွဲ့က မော်စီတုန်း၏ အတွေးအခေါ်ကို ခေတ်နောက်ပြန်ဆွဲသည့် အတွေးအခေါ်ဟု လှောင်ပြောင်လျက် မြို့နေလူတန်းစားကို မှီခိုကာ မြို့ကြီးများကို ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်လေသည်။ ထိုအခါ ချန်ကေရှိတ်လဲ ကွန်မြူနစ်တို့၏ အင်အားကို ထိတ်လန့်ပြီး ၁၉၃၂ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လေသည်။ ၂ နှစ်ကြာ အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ၁၉၃၄ ခုနှစ်တွင် ကျန့်ရှီးဆိုဗီယက်ဒေသကို စွန့်ခွာရန် ကွန်မြူနစ်ပါတီဗဟိုမှ ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိုက်သည်။ ဤသို့ဖြင့် Long March ခရီးရှည်ဆုတ်ခွာမှုကို စတင်ခဲ့သည်။ Long March ပြီးဆုံးချိန်တွင် မော်စီတုန်းသည် ကွန်မြူနစ်ပါတီအတွင်း အထွဋ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။
 
ခရီးရှည်ထိုးဖောက်ချီတက်သည့် စစ်ဆင်ရေးပြီးဆုံးသည်နှင့် မော်စီတုန်းသည် စစ်ဆင်အားကို ပြန်လည်စုဆောင်းသည်။ သိပ်မကြာခင်မှာပင် တပ်နီတော်အင်အားမှာ ၅၀၀၀၀ ကျော်ခန့် ရှိလာလေသည်။ ထိုအချိန် ဂျပန်တို့ကလည်း တရုတ်ပြည်ကို ကျူးကျော်ရန် တာစူနေချိန် ချန်ကေရှိတ်မှာ ကွန်မြူနစ်ချေမှုန်းရေးကို အားသန်နေသဖြင့် ကူမင်တန်ပါတီအတွင်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤသို့ဖြင့် ချန်ကေရှိတ်သည် ရှီးအန်းမြို့၌ ကျန်းရွှယ်လျန့် ဦးဆောင်သည့် အဖွဲ့၏ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါ ရှီးအန်းဖြစ်ရပ်သည် တရုတ်ပြည်သမိုင်းကို တစ်ဆစ်ချိူး ပြောင်းလဲပေးခဲ့သည့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။
 
== စတုတ်ထ ဇနီး ==
 
ရှီးအန်းဖြစ်ရပ်အပြီးတွင် ချန်ကေရှိတ်နှင့် မော်စီတုန်းတို့ ပူးပေါင်းပြီး ဂျပန်ကျူးကျော်စစ်ကို ဟန့်တားရန် ခဏတာ စစ်ပြေငြိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင် တတိယဇနီးသည်နှင့် ကွာရှင်းပြီးနောက် စတုတ္ထဇနီးသည် ရုပ်ရှင်မင်းသမီး ကျန့်ချင်းနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြန်သည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးဆုံးသွားသည့်အချိန်တွင် ချန်ကေရှိတ်နှင့် သဘောတူထားသည့် ယာယီစစ်ပြေငြိမ်းရေးစာချူပ်မှာ ပျက်ပြယ်သွားခဲ့ပြီး တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်ပွဲများ ဒုတိယအကြိမ် ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဒီတစ်ကြိမ်တွင်တော့ ၂ ဖက်လုံးမှ အသေအကြေ ထိုးစစ်ဆင်နွှဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီး လူထုထောက်ခံမှုအား ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ စစ်ရှုံးသွားသည့် ချန်ကေရှိတ် ကူမင်တန်အစိုးရမှာ ၁၉၄၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် တရုတ်ပြည်မမှ ထွက်ပြေးရတော့သည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် မော်စီတုန်းက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတည်ထောင်သည့် အခမ်းအနားကို ပေကျင်းမြို့ ထျန်းအန်းမင်ရင်ပြင်တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လူပေါင်း ၃ သိန်းနီးပါး တက်ရောက်အားပေးခဲ့ကြသည်။
 
=== တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ===
 
မော်စီတုန်းသည် PRC ကို တည်ထောင်ပြီး ၃ လအကြာ၌ မော်စကိုသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့ပြီး စတာလင်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ စတာလင် လက်ထက်တွင် တရုတ်၊ ရုရှား ၂ နိုင်ငံဆက်ဆံရေးမှာ အဆင်ပြေခဲ့သဖြင့် ရုရှားက တရုတ်နိုင်ငံသစ်ကို အထောက်အပံ့များစွာ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ က်ိုးရီးယားစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားလာသည့်အခါ စတာလင်က တရုတ်ပြည်သို့ လက်နက်၊ နည်းပညာနှင့် အင်ဂျင်နီယာများပါ ပေးပို့စေလွှတ်ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှတစ်ဆင့် မြောက်ကိုးရီးယားသို့ ထောက်ပံ့ပေးလေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံလည်း စစ်ထဲဝင်လာပြီး အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး စစ်ပွဲအတွင်း တရုတ်စစ်သား ၁ သန်းနီးပါး ကျဆုံးခဲ့သည်။
 
၁၉၅၁ ခုနှစ်တွင် လာဘ်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံရေးတွင်လည်း ဖောက်ပြန်ရေးဝါဒီများကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်နှိမ်နင်းရေးပါ တစ်ပြိုက်နက်တည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ မီဒီယာများကို တင်းကြပ်သော စည်းကမ်းများ ထုတ်ပြန်ပြီး ထိန်းချူပ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဘာသာရေး၊ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုအားလုံးကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ၅ နှစ်တာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး စက်မှုလုပ်ငန်းများ တိုးတက်လာရေးကို ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ လာဘ်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးနှင့် ဖောက်ပြန်ရေးဝါဒီ တိုက်ဖျက်ရေးအတွင်း လူအများအပြား ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး သေဒဏ်ပေးခံရခြင်း၊ အလုပ်ကြမ်းစခန်းများသို့ ပို့ဆောင်ခြင်း စသည့်တို့ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ပါတီရှင်းလင်းရေးအတွင်း ပါတီဝင်ပေါင်း ၁ သိန်းခန့် ဖြုတ်၊ ထုတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ပန်းတစ်ရာစီမံကိန်းကို စတင်ခဲ့ပြီး တစ်နှစ်အကြာတွင် မဟာခုန်ပျံကျော်လွှားစီမံကိန်းနှင့် အစားထိုးခဲ့သည်။
 
၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် စတာလင်ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး ခရူးရှက်တက်လာခဲ့သည့် နောက်ပိုင်း တရုတ်-ရုရှား ဆက်ဆံရေးမှာ အဖုအထစ်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ခရူးရှက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် Stalinism စတာလင်၏ ပုံရိပ်များကို ဖယ်ရှားပစ်ပြီး သမိုင်းလှန်သည့် ဖြစ်ရပ်များသည့် မော်စီတုန်းကို ထိတ်လန့်စေခဲ့ပြီး သူကိုယ်တိုင်လည်း ထိုသို့ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်လာခဲ့သည်။
 
 
အမှားများ
# မဟာခုန်ပျံကျော်လွှားစီမံကိန်း
# စာကလေးသုတ်သင်ရေး စီမံကိန်း
# ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး
 
ထိုသို့ဖြင့် မဟာခုန်ပျံကျော်လွှားစီမံကိန်း ကျရှုံးသွားပြီးနောက် အာဏာကျဆင်းလာသည့်အခါ မော်စီတုန်းသည် သူ၏ ပုံရိပ်ကို ပြန်လည်မြှင့်တင်နိုင်ရန် ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေးကို စတင်ခဲ့သည်။
 
ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေးအတွင်း မော်စီတုန်း၏ အမှားများကြောင့် နိုင်ငံတိုးတက်နှုန်းကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည်လဲ မော်စီတုန်းနည်းတူ နာမကျန်းဖြစ်နေသည့်အတွက် အာရှ၏ လူမမာကြီးဟုပင် ခေါ်ဝေါ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော်လည်း စစ်လက်နက်ကဏ္ဍတွင် အောင်မြင်မှုများ ရရှိလာခဲ့သည်။
 
====နည်းပညာ====
၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံး ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဗုံး၊ ၁၉၇၀ ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တုန်းဖန်းဟုန်ဂြိုလ်တုကို လွန်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ပထမဆုံး နျူကလိယစွမ်းအင်သုံး ရေငုပ်သင်္ဘောကို တရုတ်ပြည်တွင် အောင်မြင်စွာ တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။
 
ကစ်ဆင်ဂျာ
 
ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရေးကျဲလာသည့် တရုတ်ပြည်ကို စည်းရုံးသိမ်းသွင်းနိုင်ရန် အမေရိကန်တို့ ခြေလှမ်းပြင်လာခဲ့သည်။ ရန်ဘက်မှ မိတ်ဘက်သို့ လျော့နိုင်ရန်အခွင့်အရေးကို ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ ရစ်ချက်နယ်ဆင်ကိုယ်တိုင် ချစ်ကြည်ရေးခရီးလာရောက်ခြင်းဖြင့် ပြေလည်စေခဲ့သည်။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် မော်စီတုန်းသည် ဟင်နရီကစ်ဆင်ဂျာနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြန်သည်။ ကစ်ဆင်ဂျာနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် မော်စီတုန်းပြောခဲ့သည့် စကားတစ်ခု ရှိသည်။ ထိုစကားကို အတည်ပြုထားခြင်းတော့ မရှိပေ။
 
ကစ်ဆင်ဂျာနှင့် စကားပြောနေရင်း မော်စီတုန်းသည်
"မင်းလည်း သိတယ်မလား၊ တရုတ်ပြည်က အရမ်းဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံလေကွာ။ ငါတို့မှာ ဘာမှကို မရှိတော့တာ။ များများစားစားရှိတာဆိုလို့ မိန်းမတွေပဲ ရှိတယ်၊ တကယ်လို့ မင်းတို့ လိုချင်တယ်ဆို ငါ့အနေနဲ့ ဒီအထဲကနေ အယောက် ၁ သောင်းလောက်တော့ ပေးနိုင်ပါတယ်။"
မော်စီတုန်းမှာ စနောက်သည့်ပုံစံမျိူးဖြင့် မျက်နှာထားကို ရုတ်တရတ်ပြောင်းကာ
"မင်းတို့ တရုတ်မိန်းကလေးတွေ လိုချင်လား? ငါတို့အနေနဲ့ ၁၀ သန်းလောက်ကို တင်ပို့ပေးနိုင်တယ်။ ငါတို့မှာ အများဆုံးက မိန်းကလေးတွေပဲ။ သူတို့က ကလေးတွေပဲ မွေးထုတ်ပေးနိုင်တာ၊ ငါတို့မှာလည်း ကလေးတွေက အရမ်းများနေပြီ။"
ဟု ဆိုလေသည်။ ထိုစကားအတိုင်းဆိုလျှင် မော်စီတုန်းသည် သူ၏ အမှားများအတွက် နောင်တရနေလိမ့်မည်ကို ပြောရန်ပင်မလိုချေ။
 
၁၉၇၂ ခုနှစ်မှစ၍ မော်စီတုန်း၏ ကျန်းမာရေးမှာ ဆိုးရွားသည်ထက် ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ ချူအင်းလိုင်လဲ ကွယ်လွန်သွားသည့်အတွက် ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် ဟွာကော်ဖုန်းကို သူ့နေရာဆက်ဆံသူအဖြစ် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ အသက် ၈၃ နှစ်အရွယ်တွင် မော်စီတုန်း ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။ သူ၏ ရုပ်အလောင်းကို မဟာခန်းမဆောင်ကြီးတွင် တစ်ပတ်တိတိထားရှိခဲ့သည်။ ပြီးနောက် စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့တွင် သူ၏ ရုပ်ကလာပ်ကို မောင်းကျုရှီအမှတ်တရ ခန်းမဆောင်တွင် ဆေးစိမ်ထားသည့် ကျောက်တလားထဲ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။
 
==ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအကြောင်း==
 
မော်စီတုန်းသည်
# ရေကူးရသည်က်ို နှစ်သက်သော်လည်း တော်ရုံ ရေချိူးလေ့မရှိချေ။
# ရေမချိူးသော်လည်း ရေနွေးဝတ်ဖြင့် နေ့စဉ် ရေပတ်တိုက်လေ့ ရှိသည်။
# ထို့အပြင် သူသည် သွားတိုက်လေ့မရှိပဲ အစာစားပြီးတိုင်း ရေနွေးကြမ်းဖြင့်သာ ပလုပ်ကျင်းလေ့ ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ကာလရှည်ကြာလာသည့်အခါ သွားနှင့်ပတ်သတ်သည့် ဝေဒနာများကို ခံစားခဲ့ရပြီး ၁၉၇၀ ခုနှစ်သို့ ရောက်သော် အပေါ်သွားအားလုံး မရှိတော့ချေ။
# အဆီအဆိမ့်များသော အစားအစာများကို ကြိုက်နှစ်သက်သည့်အပြင်
# ဆေးလိပ်ကိုလည်း လွန်စွာသောက်လေ့ရှိသူ Heavy Cigarette smoker တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်သည်။
# သို့သော် အရက်ကိုမူ အနည်းငယ်သာ ဆေးဖြစ်ဝါးဖြစ် သောက်သုံးသည်။ ရံဖန်ရံခါ Depreasion အရမ်းဝင်နေသည့် အချိန်တွင်သာ အမူးအမှောက်သောက်လေ့ရှိသည်။
# ညဆိုလည်း တော်ရုံနှင့် အိပ်စက်လေ့မရှိပဲ စဉ်းစားတွေးတောနေတတ်သည်။
# မော်စီတုန်းတွင် အကျင့်တစ်ခုရှိသေးသည်။ အခြားမဟုတ် သူသည် သူအိပ်စက်နေကျ ကုတင်အိပ်ယာ မဟုတ်ပါက မအိပ်တတ်ချေ။ ထို့ကြောင့် သူ၏ ကုတင်ကို သွားလေရာနေရာသို့ သယ်ဆောင်သွားလေ့ ရှိသည်။ နောက်ဆုံး မော်စီကိုသွားသည့် ခရီးစဉ်၌ပင် ရုရှားသို့ သူ၏ ကုတင်ကို ယူဆောင်သွားခဲ့သည်။
# လူသိနည်းတဲ့ နောက်တစ်ချက်က မော်စီတုန်းဟာ ၁၉၅၀ ခုနှစ်ဝန်းကျင်လောက်မှာ အင်္ဂလိပ်စာကို သင်ယူခဲ့သေးသည်။ ထို့ကြောင့် အင်္ဂလိပ်စကားကိုလည်း ကျွမ်းကျင်အဆင့်မဟုတ်တောင် ပြောနိုင်၊ ဆိုနိုင်သည်။
# မော်စီတုန်းတွင် ဇနီး ၄ ဦးအထိ ရှိခဲ့ပြီး သားသမီး ၁၀ ဦးအထိ ထွန်းကားခဲ့သည်။
 
မိသားစု
 
# ပထမဆုံး ဇနီးသည်ကတော့ လော့ယီရှို့ ဖြစ်ပြီး သားသမီး မထွန်းကားခဲ့ချေ။
# ဒုတိယ ဇနီးသည်မှာ ရန်ခိုင်ဟွေ့ဖြစ်ပြီး ချန်ဆားမြို့တွင် မော်စီတုန်းနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ထိုနေရာမှာပဲ လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြပြီး ၁၉၂၇ ခုနှစ်တွင် ကွာရှင်းပြတ်စဲခဲ့သည်။ ၁၉၃၀ ခုနှစ်တွင် ကူမင်တန်အစိုးရမှ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားပြီး မော်စီတုန်းသတင်းကို ရိုက်နှက်စစ်ဆေးမေးမြန်းခြင်းကို ခံခဲ့ရသော်လည်း မော်စီတုန်းအကြောင်း တစ်ခွန်းမဟခဲ့ပဲ အသေခံသွားခဲ့သူလဲ ဖြစ်သည်။ သူမနှင့်အတူ သား ၃ ယောက် ထွန်းကားခဲ့ပြီး သားများမှာ မောင်းအန်းယင်း၊ မောင်းအန်းချင်း၊ မောင်းအန်းလုံတို့ ဖြစ်ကြသည်။ မောင်းအန်းယင်းမှာ ကိုးရီးယားစစ်ပွဲအတွင်း တိုက်ပွဲ၌ ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ရန်ခိုင်ဟွေ့ကိုတော့ Founding of an Army ဇာတ်ကားထဲတွင် မြင်တွေ့ခဲ့ဖူးကြလိမ့်မည်။
# တတိယ ဇနီးသည်မှာ ဟော်ကျိကျန်ဖြစ်ပြီး ကျန့်ရှီးဆိုဗီယက်မှ ရဲဘော်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ ကျန်းရှီးဒေသတွင် ၁၉၂၈ ခုနှစ်၌ မော်စီတုန်းနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ကွာရှင်းခဲ့သည်။ သူမနှင့် သားသမီး ၆ ဦးအထိ ထွန်းကားခဲ့သည်ဟုဆိုသော်လည်း မောင်းအန်းဟုန်နှင့် လီမင်ကိုသာ မြင်တွေ့ဖူးကြသည်။
# စတုတ္ထဇနီးသည့် ကျန့်ချင်းကိုတော့ အထူးမိတ်ဆက်ပေးရန် မလိုပေ။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြပြီး သမီးတစ်ဦး ထွန်းကားခဲ့သည်။
 
林圛朙(天下第一)
 
== ကိုးကား ==