မော်စီတုန်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
စာတွဲများ: နောက်ပြန်ပြင်ခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် |
→သမ္မတ: ပဋိပက္ခ စာတွဲများ: နောက်ပြန်ပြင်ခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် |
||
စာကြောင်း ၁၄၇ -
၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ပြည်၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဆွဲခဲ့ပြီး သမ္မတရာထူးကို ဖျက်သိမ်းကာ ပါတီဥက္ကဋ္ဌ တစ်ဦးတည်းက အာဏာအားလုံးကို ရယူခဲ့သည်။ အခြေခံဥပဒေ အပိုဒ် ၅ တွင် ပါတီဥက္ကဋ္ဌသည် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အားလုံးကို ဦးစီးအုပ်ချူပ်ရသူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ တိန့်ရှောင်ဖိန်အာဏာရလာပြီးနောက် ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် အခြေခံဥပဒေကို ထပ်မံပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ပါတီဥက္ကဋ္ဌအစား ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အဖြစ်၎င်း၊ သမ္မတရာထူးအား ပြန်လည်သတ်မှတ်ပေးခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်၌ ပြင်ဆင်ခဲ့သည့် ဥပဒေအရ သမ္မတ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို အပြည့်အဝပေးအပ်ခဲ့သည်။ သမ္မတသည် ဥပဒေများကို ပြဒါန်းနိုင်စွမ်းရှိလာသည်။ နိုင်ငံတော်ကောင်စီဝင် ဝန်ကြီးများ၊ ဝန်ကြီးချူပ်တို့ ရွေးခြယ်ခန့်အပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ရာထူးမှဖယ်ရှားခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးခြင်း၊ နိုင်ငံတော်အရေးပေါ် အခြေအနေကို ကြေညာခြင်း၊ စစ်သားစုဆောင်းရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတော်ဘွဲ့တံဆိပ်များ ချီးမြှင့်ခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ထို့အပြင် သဘောတူစာချူပ်များ ချူပ်ဆိုခြင်း၊ နိုင်ငံခြားသံတမန်များကို ခန့်အပ်ခြင်း သို့မဟုတ် နှင်ထုတ်ခြင်းများကိုလဲ ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ သို့သော် တရုတ်ပြည်၏ မူဝါဒအရ အဆိုပါအရာအားလုံးမှာ ပါတီ၏ သဘောတူညီချက်ရမှ သို့မဟုတ် အတည်ပြုပေးမှသာ လုပ်ဆောင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ တိန့်ရှောင်ဖိန် ချမှတ်သွားခဲ့သည့် ထူးခြားချက်မှာ သမ္မတသည် ရာထူးနေရာ ၂ နေရာထပ် ပိုမယူရဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဥပမာ သမ္မတ + အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ရာထူးများ ယူထားပါက ဗဟိုစစ်ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးကို စွန့်လွှတ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကျမှသာ ရှီကျင့်ဖင်းက မော်စီတုန်းခေတ်ကလို ရာထူးနေရာကို အကန့်အသတ်မရှိ ရယူခဲ့သည်။ ယခု တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖင်းသည် သမ္မတ၊ ပါတီဗဟိုအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး၊ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးတို့ကိုပါ ရယူထားသည်။
=== ပဋိပက္ခ ===
လင်ပြောင်နှင့် မော်စီတုန်းတို့ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်း
၁၉၆၉ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ကျင်းပသည့် ၉ ကြိမ်မြောက် တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ၏ ပထမအကြိမ် မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးပွဲ၌ လင်ပြောင်သည် တရုတ်ပြည်၏ ဒုတိယအာဏာအရှိဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လင်ပြောင်သည် မော်စီတုန်း၏ နေရာကို ဆက်ခံမည့်လူ အဖြစ် ပါတီအတွင်း ခြွင်းချက်မရှိလက်ခံရမည့် အကြောင်းကလဲ ရှ်ိသည်။ ၉ ကြိမ်မြောက် ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးအတွင်း တက်ရောက်လာသည့် ပေါ်လစ်ဗြူရိုတင်းပြည့်အဖွဲ့ဝင် ၂၁ ယောက်အနက် ၆ ယောက်မှာ လင်ပြောင်ကို အပြည့်အဝ ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် လူများဖြစ်ကြသည်။ ဒါ့အပြင် ဗဟိုကော်မတီအဖွဲ့ဝင်၏ ၄၅% နှုန်းသော စစ်ဘက်အရာရှိများသည်လဲ လင်ပြောင်ကို ထောက်ခံအားပေးကြသည့်အတွက် ကျန့်ချင်း၊ ကျိူးအန်းလိုင်တို့ကို ကျော်လွန်ပြီး မော်စီတုန်းပြီးနောက် တရုတ်ပြည်၏ ဒုတိယ အာဏာအရှိဆုံးလူတစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့သည်။
၁၉၇၀ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှ စက်တင်ဘာလအထိ လုရှန်းတွင် ကျင်းပခဲ့သော ၉ ကြိမ်မြောက် ဗဟိုကော်မတီမျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေးပွဲမှာတော့ မော်စီတုန်းဟာ လင်ပြောင်ရဲ့ ကြီးထွားလာတဲ့ အာဏာနဲ့ ထောက်ခံမှုတွေကို မြင်တွေ့လိုက်ရသည့်အခါ စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်ခဲ့ရတော့သည်။ ထို့ကြောင့် လင်ပြောင်ကို ထိန်းချူပ်ရန် လှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လင်ပြောင်အား ထောက်ခံနေသူများကို ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ခြင်းများ၊ လင်ပြောင် တင်ပြချက်များအပေါ် ပြစ်တင်ရှုံ့ချမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဒုတိယအကြိမ် အစည်းအဝေးတွင်လဲ လင်ပြောင်က လျိူရှောက်ချီအား ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်း လစ်လပ်လျက်ရှိသော သမ္မတနေရာကို အစားထိုးရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ လင်ပြောင်ကို ထောက်ခံနေသည့် လူများကလည်း ထိုနေရာကို လင်ပြောင်အား ခန့်အပ်ပေးရန် မော်စီတုန်းထံ တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ မော်စီတုန်းက နဂိုတည်းကမှ သင်္ကာမကင်းဖြစ်နေသည့်အတွက် အဆိုကို ပယ်ရှားပစ်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်၏ သမ္မတနေရာသည် အရေးပါသော နေရာဖြစ်ပြီး လင်ပြောင်ကိုသာ ထိုနေရာပေးအပ်လိုက်ပါက တရုတ်ပြည်တွင် လင်ပြောင်သည် နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးအာဏာကို သူတစ်ဦးတည်း ချူပ်ကိုင်ထားနိုင်တော့မည် ဖြစ်သည်။ (ထို့ကြောင့်လဲ မော်စီတုန်းသည် သမ္မတနေရာကို မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမျှ မပေးအပ်တော့ပဲ၊ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် ဖျက်သိမ်းပစ်ခဲ့ပြီး ပါတီဥက္ကဋ္ဌသာလျှင် လက်နက်ကိုင်တပ်အားလုံး၏ ဦးစီးချူပ်ဖြစ်လာသည်။) လင်ပြောင်သည် သူကိုယ်တိုင် အာဏာတစ်ရပ်ကို ထူထောင်နေကြောင်း သိသည်နှင့် မော်စီတုန်းမှာ လင်ပြောင်က်ို ထိန်းချူပ်ရန် နည်းလမ်းရှာရတော့သည်။ လုရှန်းအစည်းအဝေးတွင် လင်ပြောင်နှင့် မော်စီတုန်းတို့ အကြီးအကျယ် သဘောထားကွဲလွဲကြပြီးနောက် ပါတီအတွင်း လင်ပြောင်အား ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်လည်ဝေဖန်ရန် ပြောကြားခဲ့သော်လည်း လင်ပြောင်က ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၇၀ ခုနှစ်မှ စ၍ စစ်ရေးလှုပ်ရှားများကို ကျိူးအန်းလိုင် (ချူအင်လိုုင်း) အား ဦးဆောင်စေခိုင်းခဲ့သည်။
လင်ပြောင်၏ သြဇာအာဏာကြီးထွားလာမှုကို ထိန်းချူပ်ရန်အတွက် မော်စီတုန်းသည် ကျိူးအန်းလိုင်၏ အကြံပေးချက်ကို လက်ခံလိုက်သည်။ ပထမဦးစွာပြောရလျှင် ပါတီအတွင်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာမှ လူများ များပြားနေခြင်းကို လျော့ချပစ်ရန် ဖြစ်သည်။ ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး စတင်သည့်အခါ အရပ်ဘက်မှလူများသည် စွဲချက်မျိူးစုံဖြင့် စွဲဆိုခြင်း ခံရပြီး ပြစ်ဒဏ်အမျိူးမျိူး ချမှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ထိုအခါ လစ်လပ်သွားသည့် နေရာများတွင် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာမှ လူများကို ထည့်သွင်းခဲ့ရာမှ ပါတီအတွင်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာလူများ အားကောင်းလာခဲ့သည်။ ထိုသူများ အားကောင်းလာခြင်းနှင့် အတူ လင်ပြောင်မှာ ထောက်ခံသူများပြားလာပြီး သြဇာအာဏာကြီးမားလာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ပြန်ဆက်ရလျှင် ကျိူးအန်းလိုင်၏ အကြံမှာ ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေးအတွင်းက ဖယ်ရှားခံခဲ့ရသူများကို ပြန်လွှတ်ပေးပြီး မူလနေရာများတွင် တာဝန်ပြန်လည်ထမ်းဆောင်စေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ကျိူးအန်းလိုင်က တရုတ်-အမေရိကန် ၂ နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တိုးတက်လာစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့်အပေါ် မော်စီတုန်းက အပြည့်အဝ ထောက်ခံပေးခဲ့သည်။
မော်စီတုန်းနှင့် လင်ပြောင်အကြောင်းကို ဆက်ရလျှင် လင်ပြောင်နှင့် သူ၏မဟာမိတ်များကို အမှားများကျူးလွန်မိကြောင်း မော်စီတုန်းက ဝန်ခံခိုင်းသည်။ လင်ပြောင်က အမှားကျူးလွန်မိကြောင်း ဝန်ခံရန်ငြင်းဆိုသော်လည်း လင်ပြောင်ဇနီး ရဲ့ချွမ်က မော်စီတုန်း၏ သံသယများ လျော့ပါးစေရန် အမှားပြုလုပ်မိကြောင်း ဝန်ခံသည်။ မော်စီတုန်း မယုံမကြည်ဖြစ်လာသောကြောင့် လင်ပြောင်သည် ပေကျင်းနှင့် ဝေးကွာသည့် စံအိမ်တွင်သာ နေထိုင်လေသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ကျိူးအန်းလိုင်လဲ မနေသာတော့ မော်စီတုန်းနှင့် လင်ပြောင်ကို ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် အခြေအနေမှာ ပိုမိုတင်းမာလာပြီး လင်ပြောင်မှာ ကျိူးအန်းလိုင်၏ စကားကိုပင် နားဝင်တော့ချေ။ ဂျူလ်ိုင်လတွင် မော်စီတုန်းဘက်မှလဲ လင်ပြောင်နှင့် သူ၏ မဟာမိတ်များကို ဖယ်ရှားပစ်တော့မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့သဖြင့် ကျိူးအန်းလိုင်မှာ ပြည်တွင်းစစ်တကြော့ပြန်ဖြစ်မည်က်ို အထူးစိုးရိမ်လာသည်။ လင်ပြောင်တွင် အစကပြောခဲ့သလိုပင် စစ်တပ်၏ ထောက်ခံမှု ရရှိထားသလို၊ သူ၏ ကိုယ်ပိုင်တပ်ဖွဲ့များ၊ သစ္စာခံတပ်များပင် ရှိထားပြီးဖြစ်သည်။ ကျိူးအန်းလိုုင်က မော်စီတုန်းအား ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းလုပ်ရန် နားချပြောဆိုသော်လည်း မရသဖြင့် သူ၏ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးမှာ ပျက်ပြယ်သွားခဲ့ရသည်။
林圛朙(天下第一)
| |||