သင်္ဘော: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Bot: Automated text replacement (-၀ပမ် +ဝမ်, -ဥ် +ဉ်, -ဩ +ဩ, -ဪ +ဪ, -့် + ့်, -စျ +ဈ, -၀ေ +ဝေ, -၀ိ +ဝိ, -၀ီ +ဝီ, -၀ု +ဝု, -၀ို +ဝို, -၀ူ +ဝူ, -၀ဲ +ဝ
No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
[[File:Amerigo vespucci 1976 nyc aufgetakelt.jpg|thumb|333px|အီတလီအီ​တ​လီ မှ ရွက်အများအပြားပါသောရွက်​အများ​အပြား​ပါသော သင်္ဘော အမေရီဂိုအမေ​ရီ​ဂို ဗက်စပူချီကိုဗက်​စ​ပူ​ချီ​ကို နယူးယောက်ဆိပ်ကမ်းတွင်န​ယူး​ယောက်​ဆိပ်ကမ်း​တွင် တွေ့ရပုံတွေ့​ရ​ပုံ (၁၉၇၆၁​၉​၇​၆)]]
သင်္ဘော​ဆို​သည်မှာ ရေပေါ်​တွင်ပေါ်​နေ​နိုင်​သော ကြီးမား​သည့် ရေကြောင်း​သွား​ယာဉ်​တစ်​မျိုး​ဖြစ်​သည်။ သင်္ဘော​ကို လှေ​နှင့် ခွဲ​ခြား​ရာ​တွင် အရွယ်​အစားပေါ်​မူ​တည်​၍ ခွဲ​ခြား​ကြ​သည်။ သင်္ဘော​ကို ကန်​များ၊ ပင်လယ်​များ နှင့် မြစ်​များ​တွင် တွေ့​ရ​နိုင်​ပြီး လူ​များ နှင့် ကုန်စည်​များ​ကို သယ်​ဆောင်​ရန်၊ ငါး​ဖမ်း​ရန်၊ အပန်း​ဖြေ​ရန်၊ ပြည်​သူ​တို့​၏ အန္တရာယ်​ကင်း​ရှင်း​ရေး နှင့် စစ်​ဘက်​သုံး တိုက်ခိုက်​ရန်​အတွက် စ​သည့် ရည်​ရွယ်​ချက် အမျိုး​မျိုး​ဖြင့် အသုံးပြု​ကြ​သည်။
သင်္ဘောဆိုသည်မှာ ရေပေါ်တွင်ပေါ်နေနိုင်သော ကြီးမားသည့် ရေကြောင်းသွားယာဉ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ သင်္ဘောကို လှေနှင့် ခွဲခြားရာတွင် အရွယ်အစားပေါ်မူတည်၍ ခွဲခြားကြသည်။ သင်္ဘောကို ကန်များ၊ ပင်လယ်များ နှင့် မြစ်များတွင် တွေ့ရနိုင်ပြီး လူများ နှင့် ကုန်စည်များကို သယ်ဆောင်ရန်၊ ငါးဖမ်းရန်၊ အပန်းဖြေရန်၊ ပြည်သူတို့၏ အန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး နှင့် စစ်တိုက်ရန် စသည့် ရည်ရွယ်ချက် အမျိုးမျိုးဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။
 
သင်္ဘော​များ​နှင့် လှေ​များ​သည် လူ​တို့​၏​တိုးတက်​ပြောင်းလဲ​မှု​နှင့် အတူ​ဖြစ်ပေါ်​လာ​ခဲ့​သည်။ အရေး​ပါသော စစ်​ပွဲ​များ​နှင့် နေ့စဉ်​ဘဝ​တို့​တွင် သုံးစွဲ​မှု တို့​ကြောင့် ၄င်း​တို့​သည် ခေတ်​သစ် စစ်​ရေး​နှင့် စီးပွား​ရေး​စနစ်​တို့​၏ မ​ရှိ​မ​ဖြစ် အစိတ်​အပိုင်း ဖြစ်လာ​ခဲ့​သည်။ ကမ္ဘာပေါ်​ရှိ သန်း​ပေါင်း​များ​စွာ​သော ငါး​ဖမ်း​သမား​တို့​သည် ငါး​ဖမ်း​လှေ​များ​ကို အသုံးပြု​ကြ​သည်။ စစ်​တပ်​များ​သည် အလွန်​ခေတ်​မီ​သော ရေ​ယာဉ်​များ​ကို သုံးစွဲ​၍ ကမ်းပေါ်​ရှိ စစ်​အင်အား​များ​ကို ထောက်ပံ့​ခြင်း​နှင့် ပို့ဆောင်​ခြင်း​တို့​ပြုလုပ်​ကြ​သည်။ ၃​၅​၀⁠၀​၀ နီး​ပါ​များ​ရှိ​သော ကုန်သွယ်​သင်္ဘော​များ​သည် ၂​၀⁠၀​၇ ခု​နှစ်​တွင် ကုန်စည်​ဘီ​လီ​ယံ​ပေါင်း​များ​စွာ​ကို သယ်ယူ​ပို့ဆောင်​ပေး​ခဲ့​သည်။
သင်္ဘောများနှင့် လှေများသည် လူတို့၏တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုနှင့် အတူဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ အရေးပါသော စစ်ပွဲများ နှင့် နေ့စဉ်ဘဝတို့တွင် သုံးစွဲမှု တို့ကြောင့် ၄င်းတို့သည် ခေတ်သစ် စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးစနစ်တို့၏ မရှိမဖြစ် အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သန်းပေါင်းများစွာသော ငါးဖမ်းသမားတို့သည် ငါးဖမ်းလှေများကို အသုံးပြုကြသည်။ စစ်တပ်များသည် အလွန်ခေတ်မီသော ရေယာဉ်များကို သုံးစွဲ၍ ကမ်းပေါ်ရှိ စစ်အင်အားများကို ထောက်ပံ့ခြင်းနှင့် ပို့ဆောင်ခြင်းတို့ပြုလုပ်ကြသည်။ ၃၅၀၀၀ နီးပါများရှိသော ကုန်သွယ်သင်္ဘောများသည် ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ကုန်စည်ဘီလီယံပေါင်းများစွာကို သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးခဲ့သည်။
 
ထို​ရေ​ယာဉ်​များ​သည် ကြီးကျယ်​သော စွန့်စား​ရှာဖွေ​မှု​များ​နှင့် သိပ္ပံ​နှင့် နည်း​ပညာတိုး​တက်​မှု တို့​တွင် အရေး​ပါသော အခန်း​ကဏ္ဍ​မှ ပါဝင်​ကြ​သည်။ ကျန်​ဟီ​တို့ ကဲ့သို့​သော ရေကြောင်း​သွား​လာ​သူ​တို့​သည် သံ​လိုက်​အိမ်မြှောင် နှင့် ယမ်း​မှုန့်​အစ​ရှိ​သည့် တီထွင်​မှု တို့​ကို နေရာ​အနှံ့အပြား ပျံ့နှံ့​စေ​ခဲ့​သည်။ တစ်ဖက်​က ကြည့်​လျှင် သင်္ဘော​များ​ကို ကို​လို​နီ​နယ်​ချဲ့​ခြင်း နှင့် ကျွန်​ကုန်​ကူး​ခြင်း​တို့​တွင် အသုံးပြု​ခဲ့​ကြ​သည်။ အခြား​တစ်ဖက်​တွင်​မူ ၄င်း​တို့​သည် သိပ္ပံ​ဆိုင်​ရာ၊ ယဉ်ကျေး​မှု ဆိုင်​ရာ နှင့် လူ​သားချင်း​စာနာ​ထောက်ထား​ရေး​ဆိုင်​ရာ လို​အပ်​ချက်​များ​ကို ဖြည့်​ဆည်း​ပေး​ခဲ့​ကြ​သည်။
ထိုရေယာဉ်များသည် ကြီးကျယ်သော စွန့်စားရှာဖွေမှုများနှင့် သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာတိုးတက်မှု တို့တွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ကြသည်။ ကျန်ဟီတို့ ကဲ့သို့သော ရေကြောင်းသွားလာသူတို့သည် သံလိုက်အိမ်မြှောင် နှင့် ယမ်းမှုန့်အစရှိသည့် တီထွင်မှု တို့ကို နေရာအနှံ့အပြား ပျံ့နှံ့စေခဲ့သည်။ တစ်ဖက်က ကြည့်လျှင် သင်္ဘောများကို ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခြင်း နှင့် ကျွန်ကုန်ကူးခြင်းတို့တွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ ၄င်းတို့သည် သိပ္ပံဆိုင်ရာ၊ ယဉ်ကျေးမှု ဆိုင်ရာ နှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့ကြသည်။
 
သော​ဟေ​ယာ​ဒယ်​မှ သူ​၏ သေး​ငယ်​သော လှေ​ငယ် ကွန်​တီ​ကီ​ဖြင့် သရုပ်​ပြ​ခဲ့​သည့်​ပမာ​ပင် ရိုး​စင်း​သော သစ်သား​ဖောင်​ကလေး​တစ်​ခု​ဖြင့်​ပင် ကြီးကျယ်​ခမ်းနား​သော အရာ​များ​စွာ​ကို လုပ်ကိုင်​နိုင်​သည်။ ကျောက်​ခေတ်​အလယ်​ပိုင်း က​နူး​လှေ​များ​မှ ယနေ့​အသုံးပြု​နေ​သော နျူး​က​လီး​ယား စွမ်း​အင်​သုံး လေ​ယာဉ်​တင်​သင်္ဘော​များ​အထိ​သည် လူ​တို့​၏ သမိုင်း​ကို ပြော​ပြ​နေ​ကြ​သည်။
သောဟေယာဒယ်မှ သူ၏ သေးငယ်သော လှေငယ် ကွန်တီကီဖြင့် သရုပ်ပြခဲ့သည့်ပမာပင် ရိုးစင်းသော သစ်သားဖောင်ကလေးတစ်ခုဖြင့်ပင် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အရာများစွာကို လုပ်ကိုင်နိုင်သည်။ ကျောက်ခေတ်အလယ်ပိုင်း ကနူးလှေများမှ ယနေ့အသုံးပြုနေသော နျူးကလီးယား စွမ်းအင်သုံး လေယာဉ်တင်သင်္ဘောများအထိသည် လူတို့၏ သမိုင်းကို ပြောပြနေကြသည်။
 
== အမည်​မှည့်ခေါ်​ပုံ ==
== အမည်မှည့်ခေါ်ပုံ ==
[[File:ship diagram-numbers.svg|thumb|right|Main parts of ship. '''1''': မီးခိုးခေါင်းတိုင်မီးခိုး​ခေါင်းတိုင်; '''2''': ပဲ့ပိုင်းပဲ့​ပိုင်း; '''3''': ပန်ကာနှင့်ပန်​ကာ​နှင့် တက်မ ; '''4''': လက်ဝဲဘက် Portside (လက်ယာဘက်ကိုလက်ယာဘက်​ကို starboard ဟုခေါ်သည်။ဟုခေါ်​သည်။); '''5''': ကျောက်ဆူး; '''6''': ဘဲဥပုံဘဲ​ဥ​ပုံ ဦးပိုင်းဦး​ပိုင်း; '''7''': ဦးပိုင်းဦး​ပိုင်း; '''8''': ကုန်းပတ်; '''9''': အပေါ်ထပ်]]
သင်္ဘော​များ​သည် ၄င်း​တို့​၏ အရွယ်​အစား​နှင့် မိမိ​ဘာသာ အချိန်​ကာလ​ကြာမြင့်​စွာ မောင်း​နှင်​နိုင်​မှု​အပေါ်​တွင် မူ​တည်​၍ လှေ​မှ ကွဲပြား​သွား​သည်။ အများ​လက်ခံ​ထား​သော သတ်​မှတ်ချက်​မှာ အကယ်၍ ရေ​ယာဉ်​တစ်​စီး​မှ အခြား​တစ်​စီး​ကို သယ်​ဆောင်​နိုင်​ပါ​က ကြီး​သော​ရေ​ယာဉ်​သည် သင်္ဘော​ဖြစ်​သည်​ဟူ၍ ဖြစ်​သည်။ သို့သော် ၃​၅​ပေ(၁⁠၁​မီ​တာ) မျှ​ရှည်လျား​သော ရွက်​လှေ​များ​သည်​ပင် ဒင်​ဂျီ(dinghies) ဟု ခေါ်​သော လှေ​ငယ်​လေး​များ​ကို သယ်​ဆောင်​လေ့​ရှိ​သ​ဖြင့် ထို​သတ်​မှတ်ချက်​မှာ လုံး​ဝ​ဥ​သုံ မှန်ကန်​သည်​ဟု မ​ဆို​နိုင်​ပေ။
သင်္ဘောများသည် ၄င်းတို့၏ အရွယ်အစားနှင့် မိမိဘာသာ အချိန်ကာလကြာမြင့်စွာ မောင်းနှင်နိုင်မှုအပေါ်တွင် မူတည်၍ လှေမှ ကွဲပြားသွားသည်။ အများလက်ခံထားသော သတ်မှတ်ချက်မှာ အကယ်၍ ရေယာဉ်တစ်စီးမှ အခြားတစ်စီးကို သယ်ဆောင်နိုင်ပါက ကြီးသောရေယာဉ်သည် သင်္ဘောဖြစ်သည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ၃၅ပေ(၁၁မီတာ) မျှရှည်လျားသော ရွက်လှေများသည်ပင် ဒင်ဂျီ(dinghies) ဟု ခေါ်သော လှေငယ်လေးများကို သယ်ဆောင်လေ့ရှိသဖြင့် ထိုသတ်မှတ်ချက်မှာ လုံးဝဥသုံ မှန်ကန်သည်ဟု မဆိုနိုင်ပေ။
 
ရေ​ယာဉ်​အများ​အပြား​ကို လှေ​ဟု​ပင် ရည်​ညွန်းခေါ်ဝေါ်​ကြ​သည်။ [[ရေ​ငုပ်​သင်္ဘော]] ကို အင်္ဂလိပ်​ဘာသာ​တွင် လှေ​ဟူ၍​ပင် ရည်ညွှန်း​ကြ​သည်။ အခြား​လှေ​ဟုခေါ်ဝေါ်​ကြ​သော ရေ​ယာဉ်​များ​မှာ ကန်​ကြီး​များ​အတွင်း သွား​လာ​ကြ​သော ကုန်​တင်​သင်္ဘော​များ၊ မြစ်​တွင်း​သွား ရေ​ယာဉ်​များ​နှင့် လွန်း​ပျံ​ရေ​ယာဉ်​များ တို့​ဖြစ်​ကြ​သည်။ ထို​ရေ​ယာဉ်​များ​မှာ မိမိ​တို့​ဘာသာ လှေ​များ​နှင့် အကြီး​စား​ကုန်စည်​များ​ကို သယ်​ဆောင်​နိုင်​ကြသော်​လည်း ဤ​ရေ​ယာဉ်​များ​မှာ ကုန်း​တွင်းရေ​ကြောင်း နှင့် အကန့်​အသတ်​ရှိ​သော ကမ်း​ရိုး​တန်း​ဝန်းကျင်​တွင်​သာ သွား​လာ​လှုပ်ရှား​နိုင်​ရန် ရည်​ရွယ်​၍ တည်ဆောက်​ထား​ကြ​သည်။
ရေယာဉ်အများအပြားကို လှေဟုပင် ရည်ညွန်းခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ [[ရေငုပ်သင်္ဘော]] ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် လှေဟူ၍ပင် ရည်ညွှန်းကြသည်။ အခြားလှေဟုခေါ်ဝေါ်ကြသော ရေယာဉ်များမှာ ကန်ကြီးများအတွင်း သွားလာကြသော ကုန်တင်သင်္ဘောများ၊ မြစ်တွင်းသွား ရေယာဉ်များနှင့် လွန်းပျံရေယာဉ်များ တို့ဖြစ်ကြသည်။ ထိုရေယာဉ်များမှာ မိမိတို့ဘာသာ လှေများနှင့် အကြီးစားကုန်စည်များကို သယ်ဆောင်နိုင်ကြသော်လည်း ဤရေယာဉ်များမှာ ကုန်းတွင်းရေကြောင်း နှင့် အကန့်အသတ်ရှိသော ကမ်းရိုးတန်းဝန်းကျင်တွင်သာ သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ တည်ဆောက်ထားကြသည်။
 
== သမိုင်း​ကြောင်း ==
== သမိုင်းကြောင်း ==
=== သမိုင်းမတင်မီခေတ်သမိုင်း​မ​တင်​မီ​ခေတ် နှင့် ရှေးခေတ်ရှေး​ခေတ် ===
[[File:Floss.jpg|left|thumb|ဖောင်​သည် လှေ​များ​တွင် အရိုး​ရှင်း​ဆုံး ပုံစံ​ဖြစ်​သည်။]]
[[File:Floss.jpg|left|thumb|ဖောင်သည် လှေများတွင် အရိုးရှင်းဆုံး ပုံစံဖြစ်သည်။]]
လှေ​များ​၏ သမိုင်း​သည် လူ​တို့​၏​စွန့်စား​ခန်း​များ​နှင့် အပြိုင်​ဖြစ်ပေါ်​ခဲ့​သည်။ လေ့​လာ​သိရှိ​ရသ​မျှ​တွင် ပထမ​ဆုံး​သော လှေ​မှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်​ပေါင်း ၁​၀⁠၀​၀⁠၀ ကျော် နီ​ယို​လစ်​သစ် ကာလ​မှ​ပင် ဖြစ်​သည်။ ထို​အစော​ပိုင်း​လှေ​များ​မှာ ရေပေါ်​တွင် သွား​ရုံ​မျှ​သာ အလုပ်​လုပ်​နိုင်​ပြီး ထို​ထက်​ပို​၍ ဘာ​မျှ​မ​လုပ်​နိုင်​ပေ။ ထို​လှေ​များ​ကို အမဲ​လိုက်​ရာ​နှင့် ငါး​ဖမ်း​ရာ​တွင် အသုံးပြု​ခဲ့​ကြ​သည်။ [[ရှေး​ဟောင်း​သု​တေ​သန​ပညာ]]ရှင်​တို့ ရှာဖွေ​တွေ့​ရှိ​ခဲ့​သော ရှေး​အကျ​ဆုံး သစ်​ထွင်း​က​နူး​လှေ​မှာ ထင်း​ရူး​ပင်​၏ သစ်​တုံး​များ​ကို ဖြတ်​၍ ရိုး​ရှင်း​သော ကျောက်​လက်နက်​များ​ဖြင့် တည်ဆောက်​ထား​ကြောင်း တွေ့​ရှိ​ခဲ့​ရ​သည်။
လှေများ၏ သမိုင်းသည် လူတို့၏စွန့်စားခန်းများနှင့် အပြိုင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ လေ့လာသိရှိရသမျှတွင် ပထမဆုံးသော လှေမှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ ကျော် နီယိုလစ်သစ် ကာလမှပင် ဖြစ်သည်။ ထိုအစောပိုင်းလှေများမှာ ရေပေါ်တွင် သွားရုံမျှသာ အလုပ်လုပ်နိုင်ပြီး ထိုထက်ပို၍ ဘာမျှမလုပ်နိုင်ပေ။ ထိုလှေများကို အမဲလိုက်ရာနှင့် ငါးဖမ်းရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ [[ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာ]]ရှင်တို့ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော ရှေးအကျဆုံး သစ်ထွင်းကနူးလှေမှာ ထင်းရူးပင်၏ သစ်တုံးများကို ဖြတ်၍ ရိုးရှင်းသော ကျောက်လက်နက်များဖြင့် တည်ဆောက်ထားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။
 
ဘီ​စီ ၃​၀⁠၀​၀ ခန့်​က​ပင် [[ရှေး​ဟောင်း​အီ​ဂျစ်]]လူ​မျိုး​တို့​သည် သစ်သား​ပျဉ်​ချပ်​များ​မှ သင်္ဘော​၏ ကိုယ်​ထည်​ဖြစ်​အောင် ဆောက်​သည့်​နည်း​ကို သိရှိ​ခဲ့​ကြ​ပြီး​ဖြစ်​သည်။ ကျစ်​ထား​သော ကြိုး​များ​ကို သုံး​၍ ပျဉ်ပြား​များ​ကို အတူတကွ စုစည်း​ချည်နှောင်​ခဲ့​ကြ​သည်။ ကျူ​ပင် နှင့် မြက်ပင်​များ​ကို သစ်သား​ပြား​များ​ကြား​တွင်​ထည့်​ခြင်း​ဖြင့် ဆက်​ကြောင်း​များ​မှ ရေလုံ​အောင် တားဆီး​နိုင်​ခဲ့​သည်။ ဂ​ရိ​လူ​မျိုး သမိုင်း​ရေး​သူ နှင့် မြေပုံ​ဆွဲ​သူ အာ​ဂါ​သာ​ချီ​ဒိစ် မှ ရှေး​ဟောင်း​အီ​ဂျစ်​လူ​မျိုး​တို့​ကြား သင်္ဘော​ဖြင့် သယ်ယူ​ပို့ဆောင်​ခြင်း​ကို မှတ်တမ်း​တင်​ခဲ့​ပုံ​မှာ " ဘီ​စီ ၃​၀ ရာ​စု နှင့် ၂​၅ ရာ​စု​ကြား အီ​ဂျစ် တိုင်း​နိုင်​ငံတော်​ဟောင်း (Old Kingdom)၏ ချမ်းသာ​ကြွယ်​ဝ​သော အချိန်​များ​တွင် မြစ်ကြောင်း​လမ်း​များ​မှာ စနစ်​တ​ကျ​ရှိ​နေ​သည်။ အီ​ဂျစ်​သင်္ဘော​များ​သည် ပင်လယ်​နီ​အတွင်း သစ်စေး​မွှေး နိုင်ငံ (myrrh-country) သို့​တိုင်အောင် ရွက်​လွင့်​ခဲ့​ကြ​သည်။" ဟူ၍ ဖြစ်​သည်။
ဘီစီ ၃၀၀၀ ခန့်ကပင် [[ရှေးဟောင်းအီဂျစ်]]လူမျိုးတို့သည် သစ်သားပျဉ်ချပ်များမှ သင်္ဘော၏ ကိုယ်ထည်ဖြစ်အောင် ဆောက်သည့်နည်းကို သိရှိခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်။ ကျစ်ထားသော ကြိုးများကို သုံး၍ ပျဉ်ပြားများကို အတူတကွ စုစည်းချည်နှောင်ခဲ့ကြသည်။ ကျူပင် နှင့် မြက်ပင်များကို သစ်သားပြားများကြားတွင်ထည့်ခြင်းဖြင့် ဆက်ကြောင်းများမှ ရေလုံအောင် တားဆီးနိုင်ခဲ့သည်။ ဂရိလူမျိုး သမိုင်းရေးသူ နှင့် မြေပုံဆွဲသူ အာဂါသာချီဒိစ် မှ ရှေးဟောင်းအီဂျစ်လူမျိုးတို့ကြား သင်္ဘောဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပုံမှာ " ဘီစီ ၃၀ ရာစု နှင့် ၂၅ ရာစုကြား အီဂျစ် တိုင်းနိုင်ငံတော်ဟောင်း (Old Kingdom)၏ ချမ်းသာကြွယ်ဝသော အချိန်များတွင် မြစ်ကြောင်းလမ်းများမှာ စနစ်တကျရှိနေသည်။ အီဂျစ်သင်္ဘောများသည် ပင်လယ်နီအတွင်း သစ်စေးမွှေး နိုင်ငံ (myrrh-country) သို့တိုင်အောင် ရွက်လွင့်ခဲ့ကြသည်။" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။
 
တစ်​ချိန်​တည်း​မှာ​ပင် ဒိန်း​မတ် ရှိ ကွန်​ဂန်​လင်​ဘီ (Kongens Lyngby) အနီး​တွင် နေထိုင်​သူ​များ​က အခန်း​ခွဲ​ထား​သော သင်္ဘော​ကိုယ်​ထည်​ကို တီထွင်​ခဲ့​ပြီး ထိုသို့​တည်ဆောက်​မှု​ကြောင့် လှေ​၏ အရွယ်​ပမာဏ​ကို တ​ဖြည်း⁠ဖြည်း​ချင်း တိုး​ချဲ့​နိုင်​သည်။ မ​ကြာ​မီ​တွင် လှေ​များ​သည် ယနေ့​ခေတ် အပျော်​စီး​လှေ​နှင့်​တူ​သော မြစ်​တွင်း​သွား လှေ​များ(keel boats) အဖြစ် တိုးတက်​ပြောင်းလဲ​လာ​ခဲ့​သည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ဒိန်းမတ် ရှိ ကွန်ဂန်လင်ဘီ (Kongens Lyngby) အနီးတွင် နေထိုင်သူများက အခန်းခွဲထားသော သင်္ဘောကိုယ်ထည်ကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ထိုသို့တည်ဆောက်မှုကြောင့် လှေ၏ အရွယ်ပမာဏကို တဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးချဲ့နိုင်သည်။ မကြာမီတွင် လှေများသည် ယနေ့ခေတ် အပျော်စီးလှေနှင့်တူသော မြစ်တွင်းသွား လှေများ(keel boats) အဖြစ် တိုးတက်ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။
 
ပထမ​ဆုံး​သော ရေကြောင်း​သွား​လာ​သူ​များ​သည် တိ​ရိစ္ဆာန်​တို့​၏ အရေ​ပြား​များ​နှင့် ရက်​လုပ်​ထား​သော အဝတ်​စ​များ​ကို ရွက်​များ​အဖြစ်​စတင် အသုံးပြု​လာ​ကြ​သည်။ လှေပေါ်​တွင် မတ်⁠မတ်​ထောင်ထား​သော ရွက်တိုင်​၏ ထိပ်​တွင် ခိုင်​မြဲ​စွာ တပ်​ဆင်​ခြင်း​ဖြင့် ဤ​ရွက်​များ​သည် အစော​ပိုင်း​သင်္ဘော​များ​ကို အလွန်​ဝေးကွာ​သော အကွာ​အဝေး​အထိ သွား​လာ​စေ​နိုင်​ခဲ့​သည်။ ဤသို့ သွား​လာ​နိုင်​ခဲ့​ခြင်း​ကြောင့် လူ​တို့​ကို ကျယ်​ပြန့်​စွာ စူးစမ်း​ရှာဖွေ​သွား​လာ​စေ​နိုင်​ခဲ့​သည်။ ဥပမာ​အား​ဖြင့် အို​ရှန်း​နီး​ယား​ဒေသ​တွင် လွန်ခဲ့သော နှစ်​ပေါင်း ၃​၀⁠၀​၀ ကျော်​က​စ​၍ အခြေ​ချ​နေထိုင်​နိုင်​ခဲ့​ခြင်း ကို ကြည့်​နိုင်​သည်။
ပထမဆုံးသော ရေကြောင်းသွားလာသူများသည် တိရိစ္ဆာန်တို့၏ အရေပြားများနှင့် ရက်လုပ်ထားသော အဝတ်စများကို ရွက်များအဖြစ်စတင် အသုံးပြုလာကြသည်။ လှေပေါ်တွင် မတ်မတ်ထောင်ထားသော ရွက်တိုင်၏ ထိပ်တွင် ခိုင်မြဲစွာ တပ်ဆင်ခြင်းဖြင့် ဤရွက်များသည် အစောပိုင်းသင်္ဘောများကို အလွန်ဝေးကွာသော အကွာအဝေးအထိ သွားလာစေနိုင်ခဲ့သည်။ ဤသို့ သွားလာနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လူတို့ကို ကျယ်ပြန့်စွာ စူးစမ်းရှာဖွေသွားလာစေနိုင်ခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် အိုရှန်းနီးယားဒေသတွင် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၃၀၀၀ ကျော်ကစ၍ အခြေချနေထိုင်နိုင်ခဲ့ခြင်း ကို ကြည့်နိုင်သည်။
 
ရှေး​ဟောင်း​အီ​ဂျစ်​လူ​မျိုး​တို့​သည် အလွန်​လွယ်ကူ​စွာ နှင့် ပြည့်စုံ​စွာ ရွက်သင်္ဘော​များ​တည်ဆောက်​နိုင်​ခဲ့​သည်။ သူ​တို့​၏ သင်္ဘောတည်​ဆောက်​ခြင်း အတတ်​ပညာ​မှ မှတ်သား​လောက်​ဖွယ် ကျွမ်းကျင်​မှု​မှာ ကူ​ဖူး​သင်္ဘော​ဖြစ်​သည်။ ထို ၁​၄​၃ ပေ (၄​၄ မီ​တာ) ရှည်​သော သင်္ဘော​ကို ဘီ​စီ ၂​၅​၀​၀ ခန့်​က [[ဂိုင်​ဇာ​မဟာ​ပိ​ရိ​မစ်​ကြီး]]၏ အောက်​ခြေ​တွင် ထည့်​သွင်း​မြှုပ်​နှံ​ခဲ့​ပြီး ၁​၉​၅​၄ ခု​နှစ်​တွင် မ​ပျက်​မ​ယွင်း​ဘဲ ပြန်လည်​တွေ့​ရှိ​ခဲ့​သည်။ ဟီ​ရို​ဒိုး​တပ်​၏ အဆို​အရ အီ​ဂျစ်​လူ​မျိုး​တို့​သည် ဘီ​စီ ၆​၀​၀ ခန့်​တွင် [[အာ​ဖ​ရိ​က]]ကို​ပတ်​၍ ပထမ​ဆုံး ရွက်​လွှင့်​ခဲ့​သည် ဟု သိ​ရ​သည်။
ရှေးဟောင်းအီဂျစ်လူမျိုးတို့သည် အလွန်လွယ်ကူစွာ နှင့် ပြည့်စုံစွာ ရွက်သင်္ဘောများတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သည်။ သူတို့၏ သင်္ဘောတည်ဆောက်ခြင်း အတတ်ပညာမှ မှတ်သားလောက်ဖွယ် ကျွမ်းကျင်မှုမှာ ကူဖူးသင်္ဘောဖြစ်သည်။ ထို ၁၄၃ ပေ (၄၄ မီတာ) ရှည်သော သင်္ဘောကို ဘီစီ ၂၅၀၀ ခန့်က [[ဂိုင်ဇာမဟာပိရိမစ်ကြီး]]၏ အောက်ခြေတွင် ထည့်သွင်းမြှုပ်နှံခဲ့ပြီး ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် မပျက်မယွင်းဘဲ ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဟီရိုဒိုးတပ်၏ အဆိုအရ အီဂျစ်လူမျိုးတို့သည် ဘီစီ ၆၀၀ ခန့်တွင် [[အာဖရိက]]ကိုပတ်၍ ပထမဆုံး ရွက်လွှင့်ခဲ့သည် ဟု သိရသည်။
 
ဖို​နီး​ရှန်း​လူ​မျိုး နှင့် ဂ​ရိ​လူ​မျိုး​တို့​သည် ပင်လယ်​တွင်း​၌ ထ​ရိုင်​ရင်းမ် (triremes) ခေါ်​သော ရွက်​နှင့် လှော်​ခတ်​သူ နှစ်​မျိုး​စလုံး​ပါ​သည့် လှေ​များ​ကို သုံး​၍ ရေကြောင်း​သွား​လာ​ခြင်း​တွင် တ​ဖြည်း​ဖြည်း ကျွမ်းကျင်​လာ​ကြ​ပြီး မြေ​ထဲ​ပင်လယ်​ဒေသ​တွင် သင်္ဘော​သုံး​၍ စူးစမ်း​ရှာဖွေ​ခြင်း နှင့် ကို​လို​နီ​နယ်​ချဲ့​ခြင်း တို့​ကို ပြုလုပ်​လာ​ကြ​သည်။ ဘီ​စီ ၃​၄​၀ ခန့်​တွင် ဂ​ရိ ရေကြောင်း​သွား​လာ​သူ မာဆာ​လီး​ယား​မှ ပိုင်​သီး​ယာစ်​သည် ဂ​ရိ​မှ​နေ​၍ အနောက်​ဥ​ရော​ပ နှင့် ဂရိတ်​ဗြိ​တိန်​တို့​သို့ စွန့်စား​သွား​ရောက်​ခဲ့​သည်။
ဖိုနီးရှန်းလူမျိုး နှင့် ဂရိလူမျိုးတို့သည် ပင်လယ်တွင်း၌ ထရိုင်ရင်းမ် (triremes) ခေါ်သော ရွက်နှင့် လှော်ခတ်သူ နှစ်မျိုးစလုံးပါသည့် လှေများကို သုံး၍ ရေကြောင်းသွားလာခြင်းတွင် တဖြည်းဖြည်း ကျွမ်းကျင်လာကြပြီး မြေထဲပင်လယ်ဒေသတွင် သင်္ဘောသုံး၍ စူးစမ်းရှာဖွေခြင်း နှင့် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခြင်း တို့ကို ပြုလုပ်လာကြသည်။ ဘီစီ ၃၄၀ ခန့်တွင် ဂရိ ရေကြောင်းသွားလာသူ မာဆာလီးယားမှ ပိုင်သီးယာစ်သည် ဂရိမှနေ၍ အနောက်ဥရောပ နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်တို့သို့ စွန့်စားသွားရောက်ခဲ့သည်။
 
သံ​လိုက်​အိမ်မြှောင်​ကို အသုံး​မ​ပြု​မီ​အချိန်​က ကောင်းကင်​ကို​ကြည့်​၍ သွား​လာ​ခြင်း​သည်​သာ ပင်လယ်​ရေကြောင်း​သွား​လာ​ရေး​အတွက် တစ်​ခု​တည်း​သော နည်း​လမ်း​ဖြစ်​သည်။ တရုတ်​ပြည်​တွင် သံ​လိုက်​အိမ်မြှောင်​၏ အစော​ပိုင်း ပုံစံ​ကို တီထွင်​ပြုလုပ်​ခဲ့​ကြ​ပြီး ၁​၀​၄​၀ ခု​နှစ် နှ၍့် ၁⁠၁​၁​၇ ခု​နှစ်​အတွင်း ရေကြောင်း​သွား​လာ​ရေး​တွင် အသုံးပြု​ခဲ့​ကြ​သည်။ ရေကြောင်း​သွား​သူ​တို့​သုံး​သော ခြောက်သွေ့​နေ​သော သေတ္တာ​ထဲ​တွင် လည်ပတ်​နေ​သော အပ်​ထည့်​ထား​သည့် သံ​လိုက်​အိမ်မြှောင် ကို ဥ​ရော​ပ​တွင် ၁​၃​၀​၀ ခု​နှစ် မ​တိုင်​မီ​တွင် တီထွင်​ခဲ့​ကြ​သည်။
သံလိုက်အိမ်မြှောင်ကို အသုံးမပြုမီအချိန်က ကောင်းကင်ကိုကြည့်၍ သွားလာခြင်းသည်သာ ပင်လယ်ရေကြောင်းသွားလာရေးအတွက် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ တရုတ်ပြည်တွင် သံလိုက်အိမ်မြှောင်၏ အစောပိုင်း ပုံစံကို တီထွင်ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး ၁၀၄၀ ခုနှစ် နှ၍့် ၁၁၁၇ ခုနှစ်အတွင်း ရေကြောင်းသွားလာရေးတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ရေကြောင်းသွားသူတို့သုံးသော ခြောက်သွေ့နေသော သေတ္တာထဲတွင် လည်ပတ်နေသော အပ်ထည့်ထားသည့် သံလိုက်အိမ်မြှောင် ကို ဥရောပတွင် ၁၃၀၀ ခုနှစ် မတိုင်မီတွင် တီထွင်ခဲ့ကြသည်။
 
=== ယဉ်ကျေး​မှု ပြန်လည်​ဆန်း​သစ်​လာ​သော​ခေတ် တ​လျှောက် ===
=== ယဉ်ကျေးမှု ပြန်လည်ဆန်းသစ်လာသောခေတ် တလျှောက် ===
[[File:Santa-Maria.jpg|thumb|right|ခရစ်စတိုဖာခရစ်​စ​တို​ဖာ ကိုလံဘတ်ကို​လံ​ဘတ် ၏ carrack အမျိုးအစားအမျိုး​အစား ရွက်သင်္ဘော စန်တာမာရီယာစန်​တာ​မာ​ရီ​ယာ နှင့် ပုံစံတူပုံစံ​တူ သင်္ဘော]]
ယဉ်ကျေး​မှု ပြန်လည်​ဆန်း​သစ်​လာ​သော​ခေတ်​တိုင်အောင်​ပင် ရေကြောင်း​သွား​လာ​ရေး​နည်း​ပညာ​များ​မှာ အခြား​အရာ​များ​နှင့် နှိုင်းယှဉ်​လျှင် အခြေ​ခံ​အဆင့်​သာ ရှိ​သည်။ သို့သော် ထိုသို့ လစ်​ဟာ​နေ​သော နည်း​ပညာ​သည် အချို့ ယဉ်ကျေး​မှု လူ့​အဖွဲ့​အစည်း​များ​ကို ပင်လယ်​တွင် လွှမ်းမိုး​မှု​မှ တားဆီး​နိုင်​ခြင်း မ​ရှိ​ခဲ့​ပေ။ ဥပမာ​အား​ဖြင့် ပြ​ရ​လျှင် ရေကြောင်း​ဖြင့် ထွန်းကား​သော ဂျီ​နို​ဝါ နှင့် ဗင်း​နစ် နိုင်ငံ နှင့် ဘိုင်​ဇင်​တိုင်း ရေတပ်​တို့​ဖြစ်​သည်။ ဗိုက်​ကင်း​တို့​သည် သူ​တို့​၏ နား (knarrs) သင်္ဘော​များ​ကို အသုံးပြု​၍ မြောက်​အမေ​ရိ​က​သို့ သွား​ရောက်​စူးစမ်း​ခဲ့​ပြီး ဘော​လ​တစ်​ပင်လယ်​တွင် ကုန်သွယ်​ကြ​ကာ အနောက်​ဥ​ရော​ပ​၏ ကမ်း​ရိုး​တန်း​ဒေသ​များ​တွင် လုယက်​တိုက်ခိုက်​ခဲ့​ကြ​သည်။
ယဉ်ကျေးမှု ပြန်လည်ဆန်းသစ်လာသောခေတ်တိုင်အောင်ပင် ရေကြောင်းသွားလာရေးနည်းပညာများမှာ အခြားအရာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် အခြေခံအဆင့်သာ ရှိသည်။ သို့သော် ထိုသို့ လစ်ဟာနေသော နည်းပညာသည် အချို့ ယဉ်ကျေးမှု လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို ပင်လယ်တွင် လွှမ်းမိုးမှုမှ တားဆီးနိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ပြရလျှင် ရေကြောင်းဖြင့် ထွန်းကားသော ဂျီနိုဝါ နှင့် ဗင်းနစ် နိုင်ငံ နှင့် ဘိုင်ဇင်တိုင်း ရေတပ်တို့ဖြစ်သည်။ ဗိုက်ကင်းတို့သည် သူတို့၏ နား (knarrs) သင်္ဘောများကို အသုံးပြု၍ မြောက်အမေရိကသို့ သွားရောက်စူးစမ်းခဲ့ပြီး ဘောလတစ်ပင်လယ်တွင် ကုန်သွယ်ကြကာ အနောက်ဥရောပ၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် လုယက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။
 
၁​၄ ရာ​စု ကုန်​ပိုင်း လောက်​အထိ တည်ဆောက်​ခဲ့​ကြ​သော ကာ​ရက် ကဲ့သို့​သော သင်္ဘော​များ​၏ ဦး​ပိုင်း​နှင့်​ပဲ့​ပိုင်း​တို့​တွင် တာ​ဝါ​များ ထည့်​သွင်း​တည်ဆောက်​လာ​ခဲ့​သည်။ ထို​တာ​ဝါ​များ​သည် ရေ​ယာဉ်​၏ တည်​ငြိမ်​အောင် ထိန်း​နိုင်​စွမ်း​ကို လျော့ကျ​စေ​သည်။ ၁​၅ ရာ​စု​သို့ ရောက်​သော​အခါ​တွင် ကာ​ရာ​ဗယ် သင်္ဘော​များ​ကို ပိုမို အသုံးပြု​လာ​ခဲ့​ကြ​သည်။ တာ​ဝါ​များ​ကို ခရစ်​စ​တို​ဖာ ကို​လံ​ဘတ်​၏ စန်​တာ​မာ​ရီ​ယာ ကာ​ရက် သင်္ဘော​တွင် တွေ့​ရ​သည့် ဦး​ပိုင်း​ကပ်​စ​တယ် နှင့် ပဲ့​ပိုင်း​ကပ်​စ​တယ်​များ​ဖြင့် အစားထိုး​ခဲ့​ကြ​သည်။ ထို့​သို့ နေရာ​ပိုမို ကျယ်ဝန်း​လာ​မှု​ကြောင့် သင်္ဘော​၏ ညာ​ဖက်​ပိုင်း​ကို ရှင်းလင်း​နိုင်​ပြီး ထို​အပိုင်း​နှင့် သက်ဆိုင်​သော လက်နက်​ကိရိယာ​များ​တွင် အသစ်​တီထွင်​မှု ကို ဖြစ်ပေါ်​စေ​ခဲ့​သည်။
၁၄ ရာစု ကုန်ပိုင်း လောက်အထိ တည်ဆောက်ခဲ့ကြသော ကာရက် ကဲ့သို့သော သင်္ဘောများ၏ ဦးပိုင်းနှင့်ပဲ့ပိုင်းတို့တွင် တာဝါများ ထည့်သွင်းတည်ဆောက်လာခဲ့သည်။ ထိုတာဝါများသည် ရေယာဉ်၏ တည်ငြိမ်အောင် ထိန်းနိုင်စွမ်းကို လျော့ကျစေသည်။ ၁၅ ရာစုသို့ ရောက်သောအခါတွင် ကာရာဗယ် သင်္ဘောများကို ပိုမို အသုံးပြုလာခဲ့ကြသည်။ တာဝါများကို ခရစ်စတိုဖာ ကိုလံဘတ်၏ စန်တာမာရီယာ ကာရက် သင်္ဘောတွင် တွေ့ရသည့် ဦးပိုင်းကပ်စတယ် နှင့် ပဲ့ပိုင်းကပ်စတယ်များဖြင့် အစားထိုးခဲ့ကြသည်။ ထို့သို့ နေရာပိုမို ကျယ်ဝန်းလာမှုကြောင့် သင်္ဘော၏ ညာဖက်ပိုင်းကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး ထိုအပိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်သော လက်နက်ကိရိယာများတွင် အသစ်တီထွင်မှု ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
 
 
 
== သင်္ဘော​အမျိုး​မျိုး ==
*[[ရွက်သင်္ဘော]]
*[[အပျော်​စီး​သင်္ဘော]]
*[[ကယ်​ဆယ်ေ​ရး​သင်္ဘော]]
*[[ဓါတု​ဗေဒ ပစ္စည်း​တင် သင်္ဘော]]
*[[ကုန်​တင် သင်္ဘော]]
*[[ရေနံ​တင်​သင်္ဘော]]
*[[ဦးဆောင် သင်္ဘော]]
*[[ဆွဲ​သ​သင်္ဘော]]
*[[ရေခဲ​ခွဲ​သင်္ဘော]]
*[[သု​တေ​သန သင်္ဘော]]
*[[တိုင်းတာ​ရေး သင်္ဘော]]
*[[သောင်​တူး​သင်္ဘော]]
*[[စစ်သင်္ဘော]]
*[[ရေ​ငုတ်​သင်္ဘော]]
*[[လေ​ယာဥ်​တင် သင်္ဘော]]
 
{{stub}}