ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၁၁၅ -
 
လွတ်လပ်ရေးရခါစဖြစ်သော မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ၏ အစောပိုင်းအစိုးရမှ အလွန်မတည်မငြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး ထို့အတွက်ကြောင့် ၁၈၃၁ နောက်ပိုင်းတွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၌ အချင်းချင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများနှင့် ဗဟို မက္ကဆီကို အစိုးရနှင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite book |last=Altman |first=Linda Jacobs |title=California |url= {{google books |plainurl=y |id=rAgL-tgWOecC|page=117}} |access-date=March 16, 2013 |date=2005 |publisher=Marshall Cavendish |isbn=978-0-7614-1737-8 |page=117}}{{break}}{{cite book |title=Testimonios: Early California Through the Eyes of Women, 1815–1848 |url= {{google books |plainurl=y |id=DuvFpaRwJlgC||page=425}} |access-date=March 16, 2013 |date=2006 |publisher=Heyday |isbn=978-1-59714-033-1 |page=425}}</ref> ထို့သို့ မုန်တိုင်းထန်သော နိုင်ငံရေးကာလ အတွင်းတွင် ယွမ် ဘော်တစ်စတာ အယ်လ်ဗာရာဒိုသည် ၁၈၃၆ မှ ၁၈၄၂ ခုနှစ်အတွင်း ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရာထူးကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။<ref name="Starr2007">{{cite book|first=Kevin |last=Starr|title=California: A History|url= {{google books |plainurl=y |id=Zd3L-BAN_04C|page=17}}|date=2007|publisher=Modern Library|isbn=978-0-8129-7753-0|pages=17–}}{{break}}{{cite book |editor1-first=Mildred Brooke |editor1-last=Hoover |editor2-first=Douglas E. |editor2-last=Kyle |title=Historic Spots in California |url= {{google books |plainurl=y |id=AYMPR6xAj50C||page=316}} |access-date=March 16, 2013 |date=2002 |publisher=Historic Spots in California |isbn=978-0-8047-7817-6 |page=316}}{{break}}{{cite book |last=Conway |first=J. D. |title=Monterey: Presidio, Pueblo, and Port |agency=The Making of America Series |url= {{google books |plainurl=y |id=vz1jyn7Ti3oC|page=53}} |access-date=March 16, 2013 |date=2003 |publisher=Arcadia Publishing |isbn=978-0-7385-2423-8 |pages=53–55}}</ref>အယ်လ်ဗာရာဒို အာဏာရလာသော စစ်ရေးလုပ်ဆောင်မှု အပြီးတွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားအား လွတ်လပ်သော နိုင်ငံအဖြစ် တခဏတာမျှ ကြေငြာနိုင်ခဲ့ပြီး အိုင်ဆက် ဂရေဟမ်<ref>{{cite book |last=Hart |first=James David |title=A Companion to California |url= {{google books |plainurl=y |id=teJCPQtWfOMC315|page=315}} |access-date=March 16, 2013 |date=1987 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-05544-5 |page=315}}{{break}}{{cite book |last=Harlow |first=Neal |title=California Conquered: The Annexation of a Mexican Province, 1846–1850 |url= {{google books |plainurl=y |id=pApgP6lBVbMC|page=27}} |access-date=March 16, 2013 |date=1989 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-06605-2 |page=27}}</ref> အပါအဝင် ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ အန်ဂလို-အမေရိကန် ပြည်သူများက ကူညီခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name="Graham1840">{{cite book |last1=Billington |first1=Ray Allen |last2=Ridge |first2=Martin |title=Westward Expansion: A History of the American Frontier |url= {{google books |plainurl=y |id=YoV-k7VcyZ0C|page=203}} |access-date=February 16, 2013 |date=2001 |publisher=University of New Mexico Press |isbn=978-0-8263-1981-4 |page=203}}</ref>၁၈၄၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်မရှိသော ပြည်သူ ၁၀၀ ကျော် အဖမ်းအဆီးခံရပြီး ထို့အတွက်ကြောင့် "ဂရေဟမ် အရေးအခင်း" ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကာ တော်ဝင်ရေတပ်မတော်မှ တစိတ်တပိုင်း ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းခဲ့ရသည်။<ref name="Graham1840" />
 
[[File:Vue de l'etablissement russe de la Bodega, à la Côte de la Nouvelle Albion, en 1828 (restored).jpg|thumb|အလက်စကာမှ ရုရှားတို့သည် ၁၈၁၂ ခုနှစ်တွင် ဖို့တ်ဒ်ရော့စ်၌ ၎င်းတို့၏ အကြီးဆုံး အခြေချနေထိုင်မှုကို ပြုခဲ့ကြသည်။]]
ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ အကြီးဆုံးသော နွားခြံပိုင်ရှင်မှာ ဂျွန်မာ့ရှ် ဖြစ်သည်။ သူ၏ မြေပေါ်တွင် ကျူးကျော်နေထိုင်သူများနှင့် ပတ်သက်၍ မက္ကဆီကို တရားရုံးမှ တရားမျှတမှု မရရှိခဲ့သဖြင့် သူသည် ကယ်လီဖိုးနီးယား အနေနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သင့်သည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ သူသည် ကယ်လီဖိုးနီးယား၏ ရာသီဥတု၊ မြေအနေအထားနှင့် အခြားအကြောင်းအရာများကြောင့် ဤနေရာတွင် အခြေချနေထိုင်သင့်ကြောင်း အပြင် နောင်တွင် "မာ့ရှ်လမ်းကြောင်း" ဟု သိကြသည့် အကောင်းဆုံး လာနိုင်သည့် လမ်းကြောင်းကို ဖော်ပြခြင်းဖြင့် စာရေးသားခြင်း ကမ်ပိန်းကို လှုပ်ရှားမှု ပြုခဲ့သည်။ သူ၏ စာများကို ဖတ်ရှု၊ ထပ်မံဖတ်ရှုကြကာ အချင်းချင်း လက်ဆင့်ကမ်းကြပြီး နိုင်ငံတဝှမ်းရှိ သတင်းစာများတွင် ပုံနှိပ်ဖော်ပြကြသဖြင့် ကယ်လီဖိုးနီးယားသို့ ပထမဆုံး လှည်းအုပ်များ စတင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။<ref>Lyman, George D. and John Marsh, ''Pioneer: The Life Story of a Trail-Blazer on Six Frontiers'', pp. 237–39, The Chautauqua Press, Chautauqua, New York, 1931.</ref> သူသည် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသူများအား သူ၏ နွားခြံတွင် နေထိုင်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပြီး သူတို့ အခြေကျ၍ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ရရှိနိုင်ရန်လည်း အကူအညီ ပေးခဲ့သည်။ <ref>Lyman and Marsh, pp. ix, 209, 231, 238–39, 246–51, 266–67, 268–71.</ref>
 
===ကယ်လီဖိုးနီးယား သမ္မတနိုင်ငံ နှင့်အောင်နိုင်ခြင်း===