မြန်မာနိုင်ငံ ဆန္ဒပြမှုများ (၂၀၂၁-လက်ရှိ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

→‎အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှု: ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဥပဒေမူကြမ်း
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
→‎သတင်းမီဒီယာဖြတ်တောက်မှု: လင့်ခ်ချိတ်ခဲ့သည်။
စာကြောင်း ၂၆ -
{{see also|၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း}}
 
၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့တွင် မဲမသမာမှု အကြောင်းပြချက်ဖြင့် နိုင်ငံတော်သမ္မတနှင့် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ထို့အပြင်ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တိုင်းနှင့်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်များ၊ ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အခြားအရေးပါသူများကိုပါ ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြသည်။ဖေဖော်ဝါရီလထိန်းသိမ်းခဲ့ကြသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့ နံနက်အစောပိုင်းမှစ၍ တယ်လီဖုန်း ဆက်သွယ်ရေးလိုင်းများ ပြတ်တောက်သွားပြီး နံနက်၈နာရီခန့်တွင် ဝိုင်ဖိုင်ဝန်ဆောင်မှုများပါ ပြတ်တောက်သွားပြီးနောက် တစ်နိုင်ငံလုံး အဆက်အသွယ် ပြတ်တောက်သွားခဲ့သည်။ ထို နံနက် ၈နာရီ တွင် [[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား|တပ်မတော်ပိုင် မြဝတီရုပ်သံလိုင်းမှမြဝတီရုပ်သံလိုင်း]]မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ယာယီသမ္မတဦးမြင့်ဆွေမှ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ထံသို့[[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]]ထံသို့ လွှဲအပ်ပြီး နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ်အခြေအနေ တစ်နှစ် ကြေညာခဲ့သည်။ထိုနေ့ ည‌ပိုင်း မှစတင်ကာ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]ကို ဖွဲ့စည်းကာ [[တပ်မတော်အစိုးရ (၂၀၂၁)|တပ်မတော်အစိုးရ]]အသစ်တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
 
==ပြည်သူလူထု၏ လှုပ်ရှားမှုများ ==
===ဝန်ထမ်းများ အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ===
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့ညနေပိုင်းတွင် ဆက်သွယ်ရေးလိုင်းများ ပြန်လည် ရရှိပြီးနောက် တိုင်းပြည်အနှံ့ရှိ ဆေးရုံများမှ လက်ထောက်ဆရာဝန်များမှ အလုပ်မဆင်းကာ အာဏာဖီဆန်ကြရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ဖေဖော်ဝါရီဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ရက်နေ့တွင် အလုပ်မဆင်းပဲ နေခဲ့ကြလေသည်။နောက်ရက်များတွင်နေခဲ့ကြလေသည်။ နောက်ရက်များတွင် အခြားသောဆေးရုံများမှ ဆေးဝန်ထမ်းများပါ ပါဝင်လာခဲ့ကြသည်။နောက်ရက်များတ့င်ပါဝင်လာခဲ့ကြသည်။ နောက်ရက်များတ့င် ဆရာဝန်များသာမက အခြားသော ဝန်ထမ်းများပါ ပါဝင်လာခဲ့ကြသည်။
 
မန္တလေးမြို့တော် စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီမှ ကော်မတီဝင် ၁၃ဦးတွင် ၆ဦးမှာ နှုတ်ထွက်ခဲ့ကြောင်း မန္တလေး ဒုတိယမြို့တော်ဝန် ဦးရဲမွန်မှ လူမှုကွန်ယက်မှတစ်ဆင့် ပြောကြားခဲ့သည်။
အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများသည် လူမှုကွန်ယက်များမှတစ်ဆင့် ကျယ်ပြန့်လာပြီး နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံးများမှ ဝန်ထမ်းများပါ ပါဝင်ခဲ့သည်။
=== တပ်မတော်ဆိုင်ရာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ သပိတ်မှောက်မှု ===
ဖေဖော်ဝါရီ ၃ရက်နေ့တွင် စစ်အစိုးရမှ ထုတ်လုပ်သော ပစ္စည်းများကို မသုံးစွဲကြရန် တိုက်တွန်းပြီး သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည်။<ref name=":13">{{cite web|date=2021-02-03|title=Myanmar calls for boycott of Tatmadaw linked products and services|url=https://www.mmtimes.com/news/myanmar-calls-boycott-tatmadaw-linked-products-and-services.html|access-date=|newspaper=The Myanmar Times}}</ref>ထိုအထဲတွင် [[မိုင်တဲလ် မြန်မာ|မိုင်တဲ]] ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း၊မြန်မာ၊မန္တလေးနှင့် ဒဂုံဘီယာများ၊ကော်ဖီများ၊အာဏာသိမ်းဒဂုံဘီယာများ၊ကော်ဖီများ၊[[မင်းအောင်လှိုင်|အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်၏စစ်ခေါင်းဆောင်]]၏ သမီးဖြစ်သူ[[ခင်သီရိသက်မွန်|သမီး]]ဖြစ်သူ ပိုင်ဆိုင်သော [[သတ္တမမြောက်အာရုံ]] (7th Sense Creation) <ref name=":22">{{cite web|title=Military Chief's Family Members Spend Big on Blockbuster Movies, Beauty Pageants|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215082136/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants|archive-date=15 December 2020|access-date=|agency=Myanmar NOW}}</ref>တို့ပါဝင်သည်။
 
=== သံပုံးတီးပွဲများ ===
အာဏာသိမ်းခံရသည့် ညမှစတင်ကာ ရန်ကုန်မြို့ရှိ နေအိမ်၊တိုက်ခန်းများတွင် ည ၈နာရီအချိန်မှ ၈နာရီ ၁၅မိနစ်အထိ သံပုံးများတီးခဲ့ကြသည်။မကောင်းဆိုးဝါးများကို သံပုံးတီး၍ နှင်သည့် အလေ့အထကို ဆန္ဒပြမှုတွင် အသုံးပြုကြခြင်းဖြစ်သည်။နောက်ရက်များတွင် တိုင်းပြည်အနှံ့တွင် တီးခဲ့ကြသည်။ သံပုန်းတီးသံနှင့်အတူ ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှု၏[[ဒီမိုကရေစီ]]လှုပ်ရှားမှု၏ ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်သော [[ကမ္ဘာမကြေဘူး]] သီချင်းနှင့် [[အရေးကြီးပြီ]] သီချင်းတို့ကို သီဆို ဟစ်ကြွေးကြသည်။ မန္တလေးမြို့တွင် သံပုံးတီးသူ အယောက် ၃၀ ခန့် ဖမ်းဆီးခံရခဲ့သည်။
 
=== ဆန္ဒပြပွဲများ ===
ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့ ညနေ ၈ နာရီ၌ အချို့သောရန်ကုန်သားများသည်အချို့သော ရန်ကုန်သားများသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အားစေလွှတ်ရန် ၁၅ မိနစ်မျှထွက်ရောက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite web|title=စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အနုနည်းအာဏာဖီဆန်မှု တချို့ရှိလာခြင်း|url=https://burmese.voanews.com/a/myanmar-civil-disobedience-movement-/5762587.html|access-date=2021-02-02|website=ဗွီအိုအေ|language=my}}</ref> [[မန္တလေးမြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီ|မန္တလေးစည်ပင်]]မှ အဖွဲ့ဝင် ၆ ယောက်သည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်တွင် လုပ်ငန်းမှထွက်ခွာခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-03|title=Mandalay vice mayor, MCDC members resign|url=https://www.mmtimes.com/news/mandalay-vice-mayor-mcdc-members-resign.html|access-date=2021-02-03|website=The Myanmar Times}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် မန္တလေးဆေးတက္ကသိုလ်ရှေ့၌[[ဆေးတက္ကသိုလ် (မန္တလေး)|မန္တလေးဆေးတက္ကသိုလ်]]ရှေ့၌ လူအယောက် ၃၀ ဆန္ဒပြခဲ့ကြရာ ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-04|title=Mandalay citizens protest against Tatmadaw rule|url=https://www.mmtimes.com/news/mandalay-citizens-protest-against-tatmadaw-rule.html|access-date=2021-02-04|website=The Myanmar Times}}</ref><ref>{{Cite web|title=Four arrested in Mandalay after street protest against military coup|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/four-arrested-in-mandalay-after-street-protest-against-military-coup|access-date=2021-02-04|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref> ထို့အပြင် ဆန္ဒပြမှုများသည် တစ်ရက်နှင့် တစ်ရက် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးလာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် ညမထွက်ရ အမိန့် ပုဒ်မ ၁၄၄ ကိုထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် လူ ၅ ဦးထက် ပိုမစုရဟု ပါသော်လည်း ဆန္ဒပြမှုမှာ အရှိန်လျော့မသွားခဲ့ပေ။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် လူငယ်များသည် ဆန္ဒပြနည်း အသစ်အဆန်းများကို အသုံးပြုပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆက်လက်ဆန္ဒပြခဲ့သည်။ [[လွိုင်ကော်မြို့]] ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ရဲ အယောက် ၄၀ သည် ဆန္ဒပြ ပြည်သုများနှင့်ပြည်သူများနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့ပြီး ထိုရဲများကို ဖမ်းဆီးရန် လွှတ်လိုက်သော ရဲ ၉ ယောက်သည်လည် ပြည်သူနဲ့ ပူးပေါင်းခဲ့သည်။
 
=== ၂၀၂၀ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ထောက်ခံမှု ===
 
=== ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှု ===
ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုကို ကျန်းမားရေးဝန်ထမ်းများက ဦးဆောင်၍ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့သည်။<ref>https://burma.irrawaddy.com/lifestyle/entertainment/2021/02/03/237569.html</ref> ဖဲကြိုးအနီရောင်သည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီအရောင်ဖြင့် တူညီသည်။ [[နီနီခင်ဇော်]]သည် ထင်ရှားသောအဆိုတော်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဆေးပညာဘွဲ့ရသူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုကို ထောက်ခံကြောင်း သူမရဲ့ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာမှတစ်ဆင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းရှိ ပြည်ထောင်စုအဆင့်ဝန်ကြီးဌာနမှအစပြု၍ နိုင်ငံဝန်ထမ်းအများစုသည် ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်လာခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ ပါဝင်လာခြင်းသည် အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင့်ကြောင်း၊ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ ကန့်ကွက်ကြောင်းနှင့် အလိုမရှိကြောင်း ပြသခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ကြေးစင်တောင်ကြေးနီစီမံကိန်းမှ လုပ်သားများပါဝင်ခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် သာကေတစက်မှုဇုံရှိ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းဝန်ထမ်းများ ပါဝင်လာခဲ့ကြသည်။ [[ကရင်ပြည်နယ်]] ဘားအံနည်းပညာ အထက်တန်းကျောင်းမှ ကျောင်းအုပ်ဆရာမ [[ဒေါက်တာဒေါ်ချိုယုမွန်]]ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့မနက်ပိုင်းတွင် ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုလုပ်သောကြောင့် မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးလိုက်သည်။ ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့အတွက် မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးဇေထက်အောင်က သူ့ကို ပုဒ်မ ၅၀၅ ခဖြင့် တရားစွဲဆိုခဲ့ကြောင်း၊ အာမခံမပေးဘဲ ဘားအံအကျဉ်းထောင်ကို ခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း သိရသည်။<ref>https://www.rfa.org/burmese/news/university-headmistress-aressted-for-participating-anti-military-activities-02052021192149.html</ref> ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ၊ ပညာရေးဝန်ထမ်းများ၊ အင်ဂျင်နီယာများ၊ အထွေထွေဝန်ထမ်းများ၊ ဘဏ်ဝန်ထမ်းများနှင့် အစိုးရဝန်ထမ်းများ သည် ဖဲကြိုးနီလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်လာကြသည်။<ref>https://www.bbc.com/burmese/burma-55953458</ref>
 
=== လူမှုကွန်ရက် ===
မြန်မာဆယ်လီဘရစ်တီများဖြစ်ကြသော [[ပိုင်တံခွန်]]နှင့် ဒေါင်းတို့သည် ပြည်သူတို့၏သပိတ်မှောက်မှုတို့ကို ထောက်ခံကြောင်း ပို့စ်များတင်ခဲ့ကြသည်။<ref name=":6">{{cite web|date=2021-02-03|title=Here's who is standing up against Myanmar's coup {{!}} Coconuts Yangon|url=https://coconuts.co/yangon/news/heres-who-is-standing-up-against-myanmars-coup/|access-date=2021-02-07 |publisher=Coconuts}}</ref><ref>{{cite web|date=2021-02-03|title=Myanmar celebs and artists stand against the military coup|url=https://www.mmtimes.com/news/myanmar-celebs-and-artists-stand-against-military-coup.html|access-date=2021-02-07|newspaper=The Myanmar Times}}</ref> မြန်မာအင်တာနက်အသုံးပြုသူများသည် #SayNototheCoup၊ #RespectOurVotes၊ #HearTheVoiceofMyanmar၊ #SaveMyanmar၊ နှင့် #CivilDisobedience တို့ကိုရေးသားခဲ့ကြသည်။<ref name=":6"/> အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီး ၁ ရက်အကြာ "#SaveMyanmar" ကို ဖေ့စဘွတ်အသုံးပြုသူပေါင်း ၃၂၅,၀၀၀ ကျော် ရေးသားခဲ့ကြသည်။<ref name=":3">{{cite web|date=2021-02-02 |title=Coup sparks outcry on Myanmar social media as West ponders next step|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2021/02/02/asia-pacific/myanmar-coup-day-2/|access-date=2021-02-07|newspaper=The Japan Times}}</ref> ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုသူများသည် မိမိတို့၏ပရိုဖိုင်ပုံများကို အနက်နှင့်အနီရောင်သို့ ပြောင်းလဲထားကြပါသည်။<ref name=":3"/> ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်တွင် [[သန်းရွှေ (ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|ဦးသန်းရွှေ]]၏သမက်ဖြစ်သူ နေစိုးမောင်သည် ဖေ့စဘွတ်ပေါ်တွင် ဆန္ဒပြသူများကိုထောက်ခံကြောင်း ပို့စ်တင်ခဲ့ပါသည်။<ref>{{Cite web|title=Anti-coup mass protests take place in cities across Myanmar|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/anti-coup-mass-protests-take-place-in-cities-across-myanmar|access-date=2021-02-07|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref> ထို့အပြင် မင်းအောင်လှိုင်၏[[မင်းအောင်လှိုင်]]၏ အရပ်အမြင့်ကိုလည်း ၄ ပေ ၈ လက်မဟု သရော်ကြပါသည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-05|title=Myanmar army chief mocked online for short stature in doctored photo|url=https://factcheck.afp.com/myanmar-army-chief-mocked-online-short-stature-doctored-photo|access-date=2021-02-08|website=Fact Check|language=en}}</ref>
 
== စစ်အစိုးရ၏ တန်ပြန်ရေးအစီအမံများ==
 
=== အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှု ===
[[၄ ဖေဖော်ဝါရီ|ဖေဖော်ဝါရီလ ၄]] ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်သည်[[တပ်မတော်]]သည် ဖေ့စဘွတ်လူမှုကွန်ရက်ကို[[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|ဖေ့စဘွတ်လူမှုကွန်ရက်]]ကို "တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်လို‌သောကြောင့်" ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်နေ့အထိပိတ်ပင်ရန် အင်တာနက်ပေးစွမ်းသူများကို[[အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပေးသူ|အင်တာနက်ပေးစွမ်း]]သူများကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။<ref name=":15">{{Cite news|last=Staff|first=Reuters|date=2021-02-03|title=Myanmar internet providers block Facebook services after government order|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-facebook-idUSKBN2A32ZE|access-date=2021-02-04}}</ref> [[မြန်မာ့ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း|MPT]] သည်လည်း Facebook messenger၊ Instagram[[အင်စတာဂရမ်]] နှင့် [[WhatsApp]] တို့ကိုပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ [[တယ်လီနော မြန်မာ|တယ်လီနော]]ကမူ ဖေ့စဘွတ်ကိုသာ ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-03|title=Directive to block social media service|url=https://www.telenor.com/directive-to-block-social-media-service/|access-date=2021-02-04|website=Telenor Group|language=en}}</ref><ref name=":15" /> ဖေ့စဘွတ်ကို ပြည်သူများမလိုက်နာခြင်းလှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ရန်အတွက်အသုံးပြုခဲ့ကြပါသည်။<ref name=":15" /> ဖေ့စဘွတ်အပိတ်ပင်ခံရသောအခါ အသုံးပြုသူများသည် တွစ်တာသို့ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ရာ[[တွစ်တာ]]သို့ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ရာ #RespectOurVotes၊ #HearTheVoiceofMyanmar၊ #SaveMyanmar စသည်တို့ကိုရေးခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite news|last=Potkin|first=Fanny|date=2021-02-05|title=After Facebook ban, thousands in Myanmar take to Twitter to plead #RespectOurVotes|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-twitter-idUSKBN2A5189|access-date=2021-02-06}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်သည် တွစ်တာကိုပါပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=Myanmar’s new military government is now blocking Twitter and Instagram|url=https://social.techcrunch.com/2021/02/05/myanmar-military-government-is-now-blocking-twitter/|access-date=2021-02-06|website=TechCrunch|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-02-05|title=Directive to block social media services Twitter and Instagram in Myanmar|url=https://www.telenor.com/directive-to-block-social-media-services-twitter-and-instagram-in-myanmar/|access-date=2021-02-06|website=Telenor Group|language=en}}</ref> [[၆ ဖေဖော်ဝါရီ|ဖေဖော်ဝါရီလ ၆]] ရက်တွင် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုကို[[အင်တာနက်]]ဝန်ဆောင်မှုကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-06|title=Myanmar junta blocks internet access as coup protests expand|url=https://apnews.com/article/united-nations-myanmar-media-social-media-yangon-e7765d3459d386219ee1dca8ad1e089c|access-date=2021-02-06|website=AP NEWS}}</ref> [[၇ ဖေဖော်ဝါရီ|ဖေဖော်ဝါရီလ ၇]] ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးသော်လည်း လူမှုကွန်ရက်များကို ပိတ်ပင်ထားသည်။<ref>{{Cite web|title=Internet access partially restored in Myanmar as protests grow against military coup|url=https://www.channelnewsasia.com/news/asia/internet-access-partially-restored-in-myanmar-as-protests-grow-14131802|access-date=2021-02-07|website=CNA|language=en}}</ref>
 
===ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဥပဒေမူကြမ်း===
စာကြောင်း ၆၀ -
=== သတင်းမီဒီယာဖြတ်တောက်မှု ===
[[File:During Internet shutdown, one of the electronic shop sales the portable radio in Yangon, Myanmar.jpg|thumb|အင်တာနက်လိုင်းများနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားလိုင်းများကို စစ်အစိုးရက ဖြတ်တောက်လိုက်သောကြောင့် သတင်းမှန်သိရှိရရှိစေရန် ရေဒီယိုများကို ဝယ်ယူလာကြသည်။]]
ပုဂ္ဂလိက သတင်းရုပ်သံလိုင်းများဖြစ်သော မဇ္ဈိမသတင်းဌာနရုပ်သံလိုင်း၊[http://mizzimaburmese.com/news/51186 မဇ္ဈိမသတင်းဌာနရုပ်သံလိုင်း]၊ ဒီမိုကရက်တစ်မြန်မာ့အသံ([[ဒီမိုကရက်တစ် မြန်မာ့အသံ|DVB]])ရုပ်သံလိုင်းအပါအဝင် ရုပ်မြင်သံကြားလိုင်းအချို့ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဝန်ကြီးဌာနက[[ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန]]က ပိတ်ပင်ဖြတ်တောက်ထားခဲ့ပြီး နိုင်ငံပိုင်ရုပ်သံလိုင်းများ၊[[မြန်မာ့အသံနှင့်ရုပ်မြင်သံကြား|နိုင်ငံပိုင်ရုပ်သံလိုင်း]]များ၊ တပ်မတော်ပိုင်ရုပ်သံလိုင်များနှင့်[[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား|တပ်မတော်ပိုင်ရုပ်သံလိုင်း]]များနှင့် ဖျော်ဖြေရေးရုပ်သံလိုင်းများကိုသာ ဖွင့်လှစ်ပေးထားခဲ့သည်။ ဖွင့်လှစ်ထားသော ရုပ်သံလိုင်းများသည် ဝါဒဖြန့်ချိရေးများနှင့် ဖျော်ဖြေရေးအစီအစဉ်များကိုသာ ထုတ်လွှင့်နေပြီး သတင်းအမှန်များကို ထိန်ချန်ထုတ်လွှင့်နေသည်။<ref>https://cpj.org/2021/02/myanmars-military-should-lift-facebook-whatsapp-censorship-enable-news-broadcasts-following-coup/</ref> အာဏာလုယူသည့်အစိုးရသည် နယူးယောက်ခ့်တိုင်းမ်း၊[[:en:The_New_York_Times|နယူးယောက်ခ့်တိုင်းမ်း]]၊ ဝေါစထရစ်၊ သည်အီကောနောမစ်၊ ရိုက်တာနှင့် အေပီသတင်းဌာနများ[[:en:Associated_Press|အေပီသတင်းဌာန]]များ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်များကို[[ဝက်ဘ်ဆိုဒ်]]များကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်တွင် ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/us-ambassador-calls-myanmar-military-restore-power-elected-government.html</ref>
 
===ဖမ်းဆီးမှုတရားစွဲခြင်းများ===
၂၀၂၁ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင်အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်၍ လူပေါင်း ၁၅၂ ဦး ကိုထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရသည် ထိန်းသိမ်းခံထားရသူများကို ရာဇ၀တ်မှုဖြင့်တရားစွဲဆိုမှုစတင်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသုံးဦးဖြစ်သော ဇူးဇူးဇန်၊ အောင်မျိုးကိုနှင့် ထူးခေါင်သော်အား မန္တလေးတွင်ဆန္ဒပြမှုများအတွက်[[မန္တလေးမြို့|မန္တလေး]]တွင်ဆန္ဒပြမှုများအတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာစုဝေးခြင်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာစီတန်းလှည့်လည်ခြင်း ဥပဒေပုဒ်မ ၁၉ အရတရားစွဲဆိုခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ညီညွတ်သောတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဥက္ကဌ ဦးမောင်ကြီးအား ကရင်ပြည်နယ်၊[[ကရင်ပြည်နယ်]]၊ ဖားအံမြို့နယ်တွင်[[ဘားအံမြို့|ဖားအံမြို့နယ်]]တွင် ဆန္ဒပြမှုအတွက် ပြစ်မှုဆိုင်ရာပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) အရဖမ်းဆီးခြင်း၊ တရားစွဲဆိုခြင်းနှင့် ထောင်ဒဏ်နှစ်နှစ်ချမှတ်ခြင်းခံရသည်။ ကရင်ပြည်နယ် ဘားအံနည်းပညာ အထက်တန်းကျောင်းမှ ကျောင်းအုပ်ဆရာမ [[ဒေါက်တာဒေါ်ချိုယုမွန်]]ကို "အနီရောင်ဖဲကြိုး" လှုပ်ရှားမှုတွင်ပါ၀င်မှုအတွက်ပြစ်မှုဆိုင်ရာပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) အရအဖမ်းခံရပြီးစွဲချက်တင်ခံခဲ့ရသည်။ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ခေါင်းဆောင် ဦးဝင်းထိန်အား ပုန်ကန်မှုအတွက်ပုဒ်မ ၁၂၄ (က)အရတရားစွဲဆိုခဲ့သည်။<ref>https://aappb.org/2021/02/statement-on-recent-detainees-in-relation-to-the-military-coup-news-updated-on-5-feb-2021/</ref> ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဦးဆောင်သောအရပ်ဘက်အစိုးရ၏ သြစတြေးလျစီးပွားရေးပေါ်လစီအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်နှင့် Macquarie တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ Sean Turnell ကိုဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ <ref>https://www.channelnewsasia.com/news/asia/myanmar-coup-australian-adviser-aung-san-suu-kyi-detained-14126558</ref>အာဏာသိမ်းမှုနှင့်စပ်လျဉ်းသော ပထမဆုံးဖမ်းဆီးခံရသည့် နိုင်ငံခြားသား ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်တွင်အာဏာပိုင်များက ကရင်ပြည်နယ် ၀န်ကြီးချုပ် န်ကြီးချုပ် နန်းခင်ထွေးမြင့်နှင့်[[နန်းခင်ထွေးမြင့်]]နှင့် [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ၀န်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာမြင့်နိုင်ကိုပြန်လည်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။[[မြင့်နိုင်|ဒေါက်တာမြင့်နိုင်]]ကိုပြန်လည်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။<ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmars-military-re-arrests-two-chief-ministers.html</ref> နန်းခင်ထွေးမြင့်သည် စစ်သားများနှင့်ပြည်သူလူထုအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုရှိရန်တိုက်တွန်းသည့် အွန်လိုင်းမှတ်ချက်များကို အစိုးရမှအခွန်နှင့်ပြည်နယ်ရန်ပုံငွေများမှ ထောက်ပံ့ခဲ့သည်ဟုပြောကြားခဲ့ပြီး ဒေါက်တာမြင့်နိုင်က လူထုအားဆန္ဒပြမှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်ရန်လူထုအားမိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် ဒုမြို့တော်ဝန်ရဲလွင်ဒုမြို့တော်ဝန်[[ရဲလွင်]] အပါအ၀င်အနည်းဆုံးဆန္ဒပြသူ ၁၀၀ ကို မန္တလေးတွင်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။<ref>https://www.mmtimes.com/news/protest-crackdown-begins-myanmar-over-100-nabbed-mandalay.html</ref>
 
=== ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံရေးပါတီများပါဝင်မှု===
တပ်မတော်သည် အာဏာသိမ်းမှုအပြီး ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံရေးပါတီများကို ကမ်းလှမ်းမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး <ref>https://elevenmyanmar.com/news/snld-dpns-reject-offer-to-participate-in-new-government</ref>ဖေဖော်ဝါရီ ၂ရက် ၂၀၂၁ တွင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များထဲတွင် ဖဒိုမန်းငြိမ်းမောင် (KNU အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း)၊ ဦးသိန်းညွန့်နှင့် ဦးခင်မောင်ဆွေ (NLD ၏ ခွဲထွက်ပါတီဖြစ်သော NDF ပါတီ ပူးတွဲတည်ထောင်သူများ) စသော အရပ်သားနိုင်ငံရေးသမားများစွာပါဝင်သည်။<ref>{{cite web|title=မန်းငြိမ်းမောင်၊ ဦးသိန်းညွန့်နဲ့ ဦးခင်မောင်ဆွေတို့ကို တပ်မတော်နေရာပေး |url=https://www.rfa.org/burmese/news/military-coup-myanmar-new-government-02022021114403.html|access-date=2 February 2021|publisher=Radio Free Asia|language=my}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက် ၂၀၂၁ တွင် ဒေါ်အေးနုစိန် (ဒုဥက္ကဌ [[ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ]]) အပါအဝင် အရပ်သားနိုင်ငံရေးသမား ၅ ဦးထပ်မံပါဝင်လာခဲ့သည်။<ref name=":14">{{cite web|title=ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အမိန့်အမှတ် ( ၁၄ / ၂၀၂၁) ၁၃၈၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၇ ရက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်|url=http://www.dsinfo.org/node/973|access-date=4 February 2021|publisher=Tatmadaw Information Team|language=my}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက် တွင် ကောင်စီသို့ပါဝင်ရန် တပ်မတော်၏ကမ်းလှမ်းချက်ကို လက်ခံသည်ဟု မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီက[[မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ]]က ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီမှာ ပါဝင်ဖို့ စစ်အစိုးရကမ်းလှမ်းချက် မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ လက်ခံ|url=https://www.rfa.org/burmese/news/mup-accept-coup-council-02062021134515.html|access-date=2021-02-07|website=Radio Free Asia|language=en}}</ref>
 
=== ကောလာဟလပျံ့နှံ့မှု ===
အင်တာနက်ပိတ်ခံထားရသော ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်ညတွင် [[SMS ဘာသာစကား|SMS]] များဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လွတ်ပြီ၊[[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]လွတ်ပြီ၊ NLD ခေါင်းဆောင်များ၏ သေဆုံးမှု, မင်းအောင်လှိုင်အဖမ်းခံရစသော[[မင်းအောင်လှိုင်]]အဖမ်းခံရစသော သတင်းမှားများပျံ့နှံ့လာခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လွတ်ပြီဆိုသည့်သတင်းမှား ပျံ့နှံ့နေ|url=https://www.rfa.org/burmese/news/dassk-release-rumor-02062021113852.html|access-date=2021-02-07|website=Radio Free Asia|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|date=2021-02-07|title=After a decade of change in Myanmar, fear of the past drives anti-coup protests|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-past-idUSKBN2A70HI|url-status=live|access-date=2021-02-07}}</ref>ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လွတ်မြောက်လာသည့်ကောလာဟလကို တပ်မတော်ပိုင်[[မြဝတီရုပ်မြင်သံကြား|မြဝတီရုပ်သံ]]မှလွှင့်ခဲ့ရာ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်‌စေခဲ့ပြီး လူများသည် လမ်းများပေါ်တက်၍ မီးပန်းများဖောက်လွှတ် အောင်ပွဲခံသည်အထိဖြစ်ခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite web|title=Myanmar coup: Tens of thousands protest and call for Aung San Suu Kyi's release despite internet being cut off|url=https://news.sky.com/story/myanmar-coup-tens-of-thousands-protest-and-call-for-aung-san-suu-kyis-release-despite-internet-being-cut-off-12211146|access-date=2021-02-07|website=Sky News|language=en}}</ref> အင်တာနက်ဝန်‌ဆောင်မှုပိတ်ခံထားရခြင်းကြောင့်[[အင်တာနက်]]ဝန်‌ဆောင်မှုပိတ်ခံထားရခြင်းကြောင့် သတင်းမှန်ရရှိရန်ခက်ခဲလာကာ ကောလာဟလများကိုပိုမိုပျံ့နှံ့စေခဲ့သည်။
 
=== စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် စည်းကြပ်ခြင်း ===
စာကြောင်း ၇၅ -
 
===တပ်မတော်ဘက်လိုက် တန်ပြန်ဆန္ဒပြပွဲများ===
အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးအချိန်တွင် တပ်မတော်ထောက်ခံသူများသည် ထောက်ခံပွဲများပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။<ref name=":25">{{Cite web|title=Pro-military protesters hurl bricks at police car while rallying against the Union Election Commission|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/pro-military-protesters-hurl-bricks-at-police-car-while-rallying-against-the-union-election|access-date=2021-02-08|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref> Women's Peace Network မှ ဝေဝေနုသည် ဆန္ဒပြပွဲများတွင် တပ်မတော်ထောက်ခံသူများက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်ကြောင်းသတိပေးခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|last=Kirby|first=Jen|date=2021-02-08|title=Tens of thousands rise up against the coup in Myanmar|url=https://www.vox.com/2021/2/8/22272367/myanmar-protests-coup-democracy|access-date=2021-02-08|website=Vox|language=en}}</ref> ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တပ်မ‌တော်ထောက်ခံသူအ‌ယောက် ၄၀၀ ခန့် သည် ရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမရှေ့၌[[ရန်ကုန်မြို့တော်ခန်းမ]]ရှေ့၌ ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite web|title=Hundreds attend pro-military protest in defiance of Covid-19 restrictions|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/hundreds-attend-pro-military-protest-in-defiance-of-covid-19-restrictions|access-date=2021-02-08|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref> ဇန်နဝါရီလ ၁၄ ရက်တွင်လည်း [[ပျော်ဘွယ်မြို့|မန္တလေးတိုင်း‌၊ ပျော်ဘွယ်မြို့၌ပျော်ဘွယ်မြို့]]၌ အယောက် ၁၀၀၀ ခန့် သည် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။<ref>{{Cite web|title=Over a thousand protesters defy ban on large gatherings, army-related slogans at Mandalay rally|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/over-a-thousand-protesters-defy-ban-on-large-gatherings-army-related-slogans-at-mandalay-rally|access-date=2021-02-08|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref>
 
ဇန်နဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်ထောက်ခံသူများသည် ရဲကားတစ်စီးကို အုတ်ခဲဖြင့်ပစ်ခဲ့သော်လည်း တစ်ဦးမျှ ဖမ်းဆီးခံရခြင်းမရှိပေ။<ref name=":25" /> ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တပ်ထောက်ခံသူအယောက် ၅၀၀ ခန့်သည် ‌ရွှေတိဂုံဘုရားအနီး၌[[ရွှေတိဂုံစေတီတော်|‌ရွှေတိဂုံဘုရား]]အနီး၌ ပုန်ကန်မှုမျိုးပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။<ref>{{Cite web|date=2021-01-31|title=Pro-Tatmadaw protesters spark riot in Yangon|url=https://www.mmtimes.com/news/pro-tatmadaw-protesters-spark-riot-yangon.html|access-date=2021-02-08|website=The Myanmar Times}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်ထောက်ခံပွဲများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။<ref>{{Cite news|date=2021-02-02|title=Myanmar Army Rallies Supporters, Bans Flights Through April|language=en|work=Bloomberg.com|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-02-02/myanmar-army-rallies-supporters-bans-flights-through-april|access-date=2021-02-08}}</ref> ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်နေ့တွင်လည်း ဆူးလေဘုရားအနီး၌[[ဆူးလေစေတီတော်|ဆူးလေဘုရား]]အနီး၌ ထောက်ခံပွဲပြုလုပ်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|date=2021-02-08|title=MYANMAR PROTESTS LIVE: Tens of thousands gathering in Yangon, demonstrations in other major cities|url=https://www.frontiermyanmar.net/en/myanmar-protests-live-tens-of-thousands-gathering-in-yangon-demonstrations-in-other-major-cities/|access-date=2021-02-08|website=Frontier Myanmar|language=en-US}}</ref>
 
ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့ ရန်ကုန်မြို့ဆန္ဒပြပွဲတွင် တပ်ထောက်ခံသူများသည် နံပါတ်မပါသောကားများဖြင့် ရောက်ရှိလာခဲ့ကြပြီး အကြမ်းဖက်မှုများဖြစ်ပေါ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။<ref name=":28">{{Cite web|title=Pro-military groups tried to disrupt anti-coup protests|url=https://www.myanmar-now.org/en/news/pro-military-groups-tried-to-disrupt-anti-coup-protests|access-date=2021-02-10|website=Myanmar NOW|language=en}}</ref>အများစုမှာသစ်သားတုတ်များကို လျှို့ဝှက်ကိုင်ဆောင်လာခဲ့ကြပြီး အချို့မှာဒီမိုကရေစီအတွက်ဆန္ဒပြသူများနှင့် ဝင်ရောက်ရောနှောခဲ့သည်။<ref name=":28" />
စာကြောင်း ၈၃ -
===အကြမ်းဖက်နည်းသုံး၍လူစုခွဲခြင်း===
 
၂၀၂၁ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် နေပြည်တော်မြို့၊[[နေပြည်တော်မြို့]]၊ သပြေကုန်းအဝိုင်းဆန္ဒပြပွဲကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းသည့်အတွက် ငါးယောက်ထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ယင်းတို့အနက် လူငယ်အမျိုးသားတစ်ဦးနှင့် လူငယ်အမျိုးသမီးတစ်ဦး ဒဏ်ရာပြင်းထန်သောကြောင့် နေပြည်တော် ကုတင် ၁၀၀၀ ဆေးရုံတွင် အသက်လုကုသနေသည်။ ဒဏ်ရာရထားသောအမျိုးသားသည် ၂၃ နှစ်အရွယ် ကိုဆိုဝေ ဖြစ်ပြီး၊ အမျိုးသမီးသည် အသက် ၂၀ အရွယ် မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင်တို့[[မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင်]]တို့ ဖြစ်သည်။ ကိုဆိုဝေမှာ သေနတ်ဒဏ်ရာကြောင့် ရင်ဘတ်ကို ထုတ်ချင်းပေါက် ပွင့်ထွက်သွားသည်။ မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင်က ခေါင်းမှာကျည်ဆန်ထိမှန်ပြီး သေဆုံးလုနီးပါး (brain death) ဖြစ်နေကာ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်တွင် ကုသမှုခံယူနေရသည်။<ref>https://www.rfa.org/burmese/news/police-shoot-protesters-two-serious-wound-in-naypyitaw-02092021065128.html</ref>
 
==ဓာတ်ပုံများ==