ဟင်နရီ (ရေကြောင်းလမ်းပြသူ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
fix
စာကြောင်း ၁ -
{{Infobox royalty
==ဟင်နရီ-သ-နယ်ဗီဂေတာ(ခရစ် ၁၃၉၄-၁၄၆ဝ)==
| title = ဗစ်ဇယူးနယ်စားမင်း (Duke of Viseu)
ရှေးအခါက ပင်လယ်ရပ်ခြား တိုင်းတပါးသို့ သွားရောက်၍ နယ်သစ် ပယ်သစ် စွန့်စား ရှာဖွေရေးကို အထူးအားပေးခဲ့သော ပေါ်တူဂီ
| image = Henry the Navigator1.jpg
မင်းသားတပါးမှာ ဟင်နရီ ဖြစ်လေသည်။
| caption = ''Infante Dom Henrique''; [[:en:Saint Vincent Panels|St. Vincent Panels]]{{efn|name=note|The traditional image of the Prince presented in this page, and coming from the Saint Vincent Panels, is still under dispute.}}
| birth_date = 4 March 1394
| birth_place = ပေါ်တူဂီ၊ ပေါ်တိုမြို့
| death_date = {{Death date and age|1460|11|13|1394|3|4|df=y}}
| death_place = ပေါ်တူဂီ၊ [[Sagres (Vila do Bispo)|Sagres]], [[History of Portugal (1415–1578)|Portugal]]
| burial_place = Batalha Monastery
| issue =
| house = [[House of Aviz|Aviz]]
| father = ပထမမြောက်ဂျွန် (ပေါ်တူဂီ)
| mother = Philippa of Lancaster
| religion = ရိုမန်ကတ်သလစ်
}}
'''ဒွန် အန်းနရစ်၊ ဗစ်ဇယူးနယ်စား၊ ပေါ်တူဂီ''' ({{lang-en|Dom Henrique of Portugal, Duke of Viseu}}) သည် ပေါတူဂီအင်ပါယာခေတ်၏ အစောပိုင်းနေ့ရက်များနှင့် ၁၅ ရာစု ဥရောပတိုက်သားတို့၏ ရေကြောင်းနယ်ပယ်ချဲထွင်ခြင်း၊ ရှာဖွေစူးစမ်းခြင်းနယ်ပယ်တို့တွင် အဓိကအခရာကျသောသူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ '''ရေကြောင်းပြ ဟင်နရီ''' ('''Henry the Navigator''') ဟူသောအမည်ဖြင့် အသိများလေသည်။ ၎င်း၏စီမံပေးမှုများမှတဆင့် ဟင်နရီကို "စူးစမ်းရှာဖွေရေးခေတ်" (Age of Discovery) ၏ စတင်ဆောင်ရွက် ကမကထပြုသူဟူ၍ သတ်မှတ်ကြသည်။ အေဗစ်အိမ်တော်(နန်းဆက်) ကိုတည်ထောင်ခဲ့သော ပထမမြောက် ဂျွန် (ပေါ်တူဂီ) ၏ စတုတ္ထသားတော်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။<ref>Ivana Elbl, "Man of His Time (and Peers): A New Look at Henry the Navigator." ''Luso-Brazilian Review'' 28.2 (1991): 73-89.</ref>
 
ဟင်နရီသည် ပေါ်တူဂီဘုရင် ပထမဂျွန်၏ ပဉ္စမသားတော် ဖြစ်၏။ ၁၄၈၅ ခုနှစ်တွင် ဂျီဗရောတားနှင့်ဂျီဗရောတာနှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင် အာဖရိကကမ်းခြေပေါ်ရှိ စူးတားမြို့ကို တိုက်ခိုက် သိမ်းယူရာ၌ နာမည်ထင်ရှားလာခဲ့သည်။ အာဖရိကတိုက်၌ မူးအားလူမျိုးများနှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရစဉ်က သူသည် ထိုခေတ်က လူသူအရောက်အပေါက် နည်းပါးသော အနောက်ဘက်ရှိ သမုဒ္ဒရာကြီး အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အာဖရိကတိုက်ကြီးအကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ပိုမိုသိရှိလိုသော ဆန္ဒပြင်းပြခဲ့လေသည်။
နာမည်ထင်ရှားလာခဲ့လေ သည်။ အာဖရိကတိုက်၌ မူးအား လူမျိုးများနှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရစဉ်က သူသည် ထိုခေတ်က လူသူ
အရောက်အပေါက် နည်းပါးသော အနောက်ဘက်ရှိ သမုဒ္ဒရာကြီး အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အာဖရိကတိုက်ကြီး
အကြောင်းကို လည်းကောင်း၊ ပိုမို သိရှိလိုသော ဆန္ဒ ပြင်းပြခဲ့ လေသည်။ သို့ဖြစ်၍ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ်တွင် နန်းတော်ကြီးမှ ထွက်ခွာခဲ့၍ စိန့်ဗင်ဆင်အငူအနီးတွင် နက္ခတာရာကြည့်
မျှော်စင်တစ်ခု ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီးသော် ပညာရှိများ၊ မြေပုံရေးဆွဲ သူများနှင့်အတူ မြေပုံများ ရေးဆွဲခြင်း၊ နယ်ပယ်သစ်များ လှည့်လည် ရှာဖွေရန် စီစဉ်ခြင်း စသည် တို့နှင့်သာ အချိန်ကုန်စေခဲ့ လေသည်။ ထိုနောက် ရေကြောင်း အတတ်သင်ကျောင်း တကျောင်း ဖွင့်လှစ်၍ လူငယ်များကို စုရုံးကာ ရေကြောင်း
အတတ်ကို ကျကျနနန သင်ပေးပြီးလျှင် နယ်ပယ်သစ်များကို ရှာဖွေရန် သင်္ဘောများနှင့် စေလွှတ်ခဲ့သည်။
 
သို့ဖြစ်၍ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ်တွင် နန်းတော်ကြီးမှ ထွက်ခွာခဲ့၍ စိန့်ဗင်ဆင်အငူအနီးတွင် နက္ခတာရာကြည့်မျှော်စင်တစ်ခု ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ပညာရှိများ၊ မြေပုံရေးဆွဲ သူများနှင့်အတူ မြေပုံများ ရေးဆွဲခြင်း၊ နယ်ပယ်သစ်များ လှည့်လည် ရှာဖွေရန် စီစဉ်ခြင်း စသည်တို့နှင့်သာ အချိန်ကုန်စေခဲ့သည်။ ထိုနောက် ရေကြောင်း အတတ်သင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း ဖွင့်လှစ်၍ လူငယ်များကို စုရုံးကာ ရေကြောင်းအတတ်ကို ကျကျနနန သင်ပေးပြီးလျှင် နယ်ပယ်သစ်များကို ရှာဖွေရန် သင်္ဘောများနှင့် စေလွှတ်ခဲ့သည်။
သူ့လူများသည် တစုပြီးတစု အရဲစွန့်၍ သင်္ဘောလွှင့်သွားကြ ရာဝယ် အဇိုး၊ မဒီးယားနှင့် ကနေရီကျွန်းစုများကို တွေ့ခဲ့ကြ လေသည်။ ထိုမှတပါး ကိပ်ဗတ်(ဒ)ကျွန်းများကို ကျော်လွန်၍
အာဖရိက ကမ်းခြေ တလျှောက်တွင် ဆီးယားရားလေအွန်းအထိ ရောက်ခဲ့ကြသေးသည်။ သူတို့သည် နယ်ပယ်သစ်များ ရှာဖွေရုံသာမက ခရီးသွားဟန်လွဲ ဆိုသလို အာဖရိတိုက်ရှိ တိုင်းရင်းသားများကို ဖမ်းဆီးကြပြီးနောက် ရောင်းဝယ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ကုန်ကူးခဲ့ကြလေသေးသည်။
 
အာဖရိကသူ့လူများသည် ကမ်းခြေတစ်စုပြီးတစ်စု အရဲစွန့်၍ သင်္ဘောလွှင့်သွားကြရာ၌ အဇိုး၊ မဒီးယားနှင့် ကနေရီကျွန်းစုများကို တွေ့ခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ကိပ်ဗတ်(ဒ)ကျွန်းများကို ကျော်လွန်၍ အာဖရိက တလျှောက်တွင်ကမ်းခြေတလျှောက်တွင် ဆီးယားရားလေအွန်းအထိ ရောက်ခဲ့ကြသေးသည်။ သူတို့သည် နယ်ပယ်သစ်များ ရှာဖွေရုံသာမက ခရီးသွားဟန်လွဲ ဆိုသလို အာဖရိတိုက်ရှိ တိုင်းရင်းသားများကို ဖမ်းဆီးကြပြီးနောက် ရောင်းဝယ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ကုန်ကူးခဲ့ကြလေသေးသည်။
ဟင်နရီမင်းသားသည် သူကိုယ်တိုင် စွန့်စားသွားလာခြင်း မပြုခဲ့သော်လည်း အခြားသူများကို စွန့်စား သွားလာစေရန် ငွေအား လူအားဖြင့် အမြဲကူညီခဲ့၏။ သူငွေကုန်ကြေးကျခံ၍
ဆောင်ရွက်ခဲ့သော လုပ်ငန်းများ မှ ဟင်နရီသည် အကျိုးကျေးဇူး ခံစားမသွားခဲ့ရချေ။ သူကွယ်လွန်ပြီးနောက်မှ ဒီးအတ်၊ ဗက်စကိုဒါဂါးမ စသော သင်္ဘောသားများသည် အိန္ဒိယသွား
ပင်လယ်ခရီးလမ်းကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့၍ သူ၏ ရည်မှန်းချက်များ အကောင်အထည်ပေါ်ခဲ့လေသည်။ သူကသာ အားပေးကူညီခြင်း မပြုခဲ့လျှင် ပေါ်တူဂီ သင်္ဘောသားတို့သည် အရှေ့
တိုင်းသို့ ရေကြောင်းမှ တောက်လျှောက် ရောက်နိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ။ သို့ဖြစ်၍ ဟင်နရီမင်းသားမှာ သူတို့၏ ကျေးဇူးရှင်ကြီး ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။
 
ဟင်နရီမင်းသားသည် သူကိုယ်တိုင် စွန့်စားသွားလာခြင်း မပြုခဲ့သော်လည်း အခြားသူများကို စွန့်စား သွားလာစေရန် ငွေအား လူအားဖြင့် အမြဲကူညီခဲ့၏။ သူငွေကုန်ကြေးကျခံ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့သော လုပ်ငန်းများမှ ဟင်နရီသည် အကျိုးကျေးဇူး ခံစားမသွားခဲ့ရချေ။ သူကွယ်လွန်ပြီးနောက်မှ ဒီအတ်၊ ဗက်စကိုဒါဂါးမ စသော သင်္ဘောသားများသည် အိန္ဒိယသွားပင်လယ်ခရီးလမ်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့၍ သူ၏ ရည်မှန်းချက်များ အကောင်အထည်ပေါ်ခဲ့လေသည်။ သူကသာ အားပေးကူညီခြင်း မပြုခဲ့လျှင် ပေါ်တူဂီ သင်္ဘောသားတို့သည် အရှေ့တိုင်းသို့ ရေကြောင်းမှ တောက်လျှောက် ရောက်နိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ။ သို့ဖြစ်၍ ဟင်နရီမင်းသားမှာ သူတို့၏ ကျေးဇူးရှင်ကြီး ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ၁၄၆ဝ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဟင်နရီ မင်းသား ကွယ်လွန်လေသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref>
၁၄၆ဝ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဟင်နရီ မင်းသား ကွယ်လွန်လေသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref>
 
 
==မှတ်စု==
{{notelist}}
== ကိုးကား ==
<references/>