အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး →‎အစိုးရအဖွဲ့
No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၁ -
{{underconstruction}}
{{Infobox government cabinet
'''အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)''' သည် ၁၉၅၈-ခုနှစ်တွင် အာဏာရ အရပ်သားဝန်ကြီးချုပ် [[ဦးနု]]ထံမှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]မှ လွှဲပြောင်းရယူပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော အစိုးရအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ဤအစိုးရမှာ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးသော အိမ်စောင့်အစိုးရအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၀-ပြည့်နှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီးနောက် အနိုင်ရရှိခဲ့သော ဦးနု၏ သန့်ရှင်းဖဆပလကို အာဏာ ပြန်လွှဲပေးခဲ့သည်။<ref name="1stcg">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-58050227|title=ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ ပထမအိမ်စောင့်အစိုးရနဲ့ ပညာရှင်နိုင်ငံရေး}}</ref>
|cabinet_name=ပထမ အိမ်စောင့်အစိုးရ
|flag=Flag of Myanmar.svg
|flag_border=true
|jurisdiction=မြန်မာနိုင်ငံ
|incumbent= လက်ရှိ
|image=Mann_WinMg.jpg
|image_size=x85px
|image2=General Ne Win.jpg
|image4=
|image_size2=x85px
|image_size4=x85px
|caption=အကြီးအကဲများ
|date_formed= ​အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈
|date_dissolved=
|government_head= [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]] {{small|([[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]])}}
|deputy_government_head=
*ဦး[[သိမ်းမောင် (တရားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|သိမ်း​မောင်]] (၁၉၅၈-၁၉၅၉) {{small|(ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်)}}
*ဦးလွန်း​ဘော် (၁၉၅၉-၁၉၆၀) {{small|(ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်)}}
|state_head= [[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|မန်းဝင်းမောင်]]
|current_number=
|political_party=
|opposition_party=
|election=
|previous=
|successor=
|opposition_cabinet=}}
'''အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)''' သည် ၁၉၅၈-ခုနှစ်တွင် အာဏာရ အရပ်သားဝန်ကြီးချုပ် [[ဦးနု]]ထံမှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]မှ လွှဲပြောင်းရယူပြီးနောက် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော အစိုးရအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ဤအစိုးရမှာ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးသော အိမ်စောင့်အစိုးရအဖွဲ့ဖြစ်သည်။[[အိမ်စောင့်အစိုးရ]]အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၀-ပြည့်နှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီးနောက်[[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပပြီးနောက် အနိုင်ရရှိခဲ့သော ဦးနု၏ သန့်ရှင်းဖဆပလကို အာဏာ ပြန်လွှဲပေးခဲ့သည်။<ref name="1stcg">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-58050227|title=ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ ပထမအိမ်စောင့်အစိုးရနဲ့ ပညာရှင်နိုင်ငံရေး}}</ref>
 
==သမိုင်းကြောင်း==
အာဏာရ [[ဖဆပလ|ဖဆပလပါတီ]]သည်ပါတီသည် ၁၉၅၈ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ''သန့်ရှင်း'' နှင့် ''တည်မြဲ'' ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းပြိုကွဲပြီးနောက် နိုင်ငံရေး အခြေအနေများ ရှုပ်ထွေးနေခဲ့သည်။ ၁၉၅၈-ခုနှစ်ရှုပ်ထွေးနေခဲ့သည်။၁၉၅၈ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၆ရက်နေ့ နံနက်တွင် တပ်မတော်မှ ဗိုလ်မှူးကြီး[[အောင်ကြီး|ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကြီး]]၊ [[တင်ဖေ|ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ]]၊ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်တို့က [[မောင်မောင်၊ဗိုလ်မှူးချုပ်(ဟောင်း)|ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်ဦးနု]]တို့က ဦးနု၏ နေအိမ်သို့ လာရောက် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။ ညနေပိုင်းတွင်တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။ညနေပိုင်းတွင် အာဏာရ [[ဖဆပလ|သန့်ရှင်းဖဆပလ]] အလုပ်အမှုဆောင် အစည်းအဝေး၊ လက်ရှိ အစိုးရအဖွဲ့ ဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးတို့ကို ဆက်တိုက် ကျင်းပခဲ့သည်။ကျင်းပခဲ့သည်။ထိုအချိန်တွင် ထိုအချိန်တွင်ဗိုလ်ချုပ်[[နေဝင်း ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းမှ(ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]]မှ ခေတ္တလာရောက်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးခေတ္တလာရောက်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ဝန်ကြီးများအစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်အရ စက်တင်ဘာ (၂၈)ရက်နေ့တွင်၂၈ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည့် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွင်[[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|လွှတ်တော်]]အစည်းအဝေးတွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တင်သွင်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။<ref name="1stcg"/>အာဏာရ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုက [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်|စစ်သေနာပတိချုပ်]] ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းထံသို့ ယာယီအိမ်စောင့်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းပြီး တိုင်းပြည်အား ထိန်းသိမ်းရန် စာဖြင့် အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ ထိုစာတွင်အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ထိုစာတွင် ၁၉၅၉-ခုနှစ်၁၉၅၉ခုနှစ် ဧပြီလ နောက်ဆုံးထား၍ ၆လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ပါဝင်ခဲ့သည်။
 
ထို့နောက် ၁၉၅၈-ခုနှစ်၁၉၅၈ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရဖွဲ့စည်းကာ ရန်ကုန်မြို့ရှိ သမ္မတအိမ်တော်၌[[ဘုရင်ခံအိမ်တော် ကျမ်းကျိန်ခဲ့ကြသည်။(ရန်ကုန်)|သမ္မတအိမ်တော်]]၌ လွှတ်တော်များကိုကျမ်းကျိန်ခဲ့ကြသည်။လွှတ်တော်များကို ဖျက်သိမ်းခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဤအစိုးရအဖွဲ့တွင်ဖျက်သိမ်းခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ဤအစိုးရအဖွဲ့တွင် တပ်မတော်မှ အနည်းငယ်သာ ပါဝင်ပြီး အရပ်သားဝန်ကြီးများနှင့် ဒေသခံခေါင်းဆောင်များ အများစု ပါဝင်ကြသည်။
 
သတင်းစာများတွင် ဦးနုက နှုတ်ထွက်ကာ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းကို အာဏာ ခေတ္တလွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည် ဆိုသော်လည်း အချို့ကမူ အာဏာသိမ်းယူသည်ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/world-41284436|title=၁၉၈၈ တတိယ စစ်အာဏာသိမ်းမှု}}</ref>လွတ်လပ်ရေးရရှိသည့် ၁၉၄၈ခုနှစ်မှစတင်ကာ နိုင်ငံရေးအယူဝါဒကွဲပြားမှုများလည်း ကြီးမားလာခဲ့ကြသည်။ဦးနုနှင့် ကွဲပြားခဲ့သော တည်မြဲဖဆပလမှ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ဦး[[ကျော်ငြိမ်း]]၊ ဦးဗဆွေတို့နှင့်ဦး[[ဗဆွေ၊ ဦး၊ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း|ဗဆွေ]]တို့နှင့် သင့်မြတ်ကြသည့် ဆိုရှယ်လစ် စစ်ဗိုလ်အချို့က အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်ခဲ့ကြသည်ဟု အချို့ကဆိုကြသည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-55988519|title=မြန်မာပြည်မှာ သိမ်းသည်၊ တပ်မတော်၊ ဒီမိုကရေစီနဲ့ နိုင်ငံရေးသံသရာ}}</ref>တပ်မတော်ဘက်မှ ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ၊ ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်၊ ဦးနုဘက်မှ ဦးအုန်းတို့က စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။စေ့စပ်မှုများအရ လွှတ်တော်များကို ဖျက်သိမ်းခြင်းမပြုရန်နှင့် ၆လအကြာတွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ဦးနုမှ တောင်းဆိုကာ အာဏာလွှဲပေးခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/in-depth-46729131|title=ပါမောက္ခ ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်၊ မြန်မာ့တပ်မတော်ကို ပုံဖော်သူ}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/article/2021/08/06/244913.html|title=အိမ်စောင့်အစိုးရ အသုံးအနှုန်းက ရှည်ကြာသော စစ်အာဏာရှင်စနစ် ထူထောင်ရန် ရည်ရွယ်လိုပုံ ရ}}</ref>
 
၁၉၅၉-ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ဖြစ်သော်လည်း ၁၉၆၀-ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင်မှ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည်ကျင်းပခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဦးနုကပင် ပြန်လည်အနိုင်ရကာ ပထစအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် (၂)နှစ်အကြာ ၁၉၆၂-ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် တပ်မတော်မှ အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
 
၁၉၅၉ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ဖြစ်သော်လည်း ၁၉၆၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင်မှ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]] ပြန်လည်ကျင်းပခဲ့သည်။ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဦးနုကပင် ပြန်လည်အနိုင်ရကာ ပထစအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။သို့ရာတွင် ၂နှစ်အကြာ ၁၉၆၂ခုနှစ် မတ်လတွင် တပ်မတော်မှ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်]]ခဲ့သည်။
== အစိုးရအဖွဲ့ ==
*ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း - ဝန်ကြီးချုပ်
*ဦး[[သိမ်းမောင် (တရားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးသိမ်းမောင်သိမ်းမောင်]] (၁၉၅၈ - ၁၉၅၉) - ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
*[[ဦးလွန်းဘော် (၁၉၅၈)|ဦးလွန်းဘော်]] (၁၉၅၉- ၁၉၆၀) - ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်
 
== ကိုးကား ==
{{reflist}}