စည်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဗျာ့ဗန္ဓသာရကျမ်းတွင်ကား၊ကဗျာ့ဗန္ဓသာရကျမ်းတွင်ကား၊ မြန်မာပြည်ဖြစ် စည် (၁၂) မျိုး၊ နိုင်ငံခြားမှရသော စည်မျိုးစုံ ၁ ဟူ၍ စည် (၁၃) မျိုးပြသည်။ <br />

စည်ကို နှဲ၊ ပြွေ၊ စောင်းညှင်း စသည်တို့နှင့် တွဲဖက်၍ လည်းတီးနိုင်သည်။ သို့မဟုတ် တစ်ခုချင်းလည်း တီးနိုင်သည်။ စည်၏ သဘောမှာ တုန်သံ ဟည်းသံဖြင့် လူတို့၏စိတ်ကို လှုပ်ရှားစေရန်ဖြစ်သည်။ အသံအမျိုးမျိုး၊ တီးခတ်ပုံအမျိုးမျိုးဖြင့် လူ၏ စိတ်ကိုလှုပ်ရှားစေ၏။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ လူအမျိုးမျိုးတို့သည် စစ်ချီတက်ရာတွင်၎င်း၊စစ်ချီတက်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ [[သုမင်္ဂလာ]]၊ [[ဒုမင်္ဂလာ]]ကိစ္စများတွင်၎င်း၊ကိစ္စများတွင်လည်းကောင်း၊ ကခုန်ပွဲများတွင်၎င်း၊ကခုန်ပွဲများတွင်လည်းကောင်း၊ မိမိတို့ဓလေ့

တီးမှုတ်ရသည်မဟုတ်၊ စည်းချက်သဖွယ်သာ တီးခတ်ရသည်။ ခေတ်ဦးနိုင်ငံတို့တွင် စည်တစ်မျိုးတည်းကိုသာ တီးခတ်၍ သီဆိုကခုန်ခြင်းပြုလေ့ရှိသော်လည်း၊ ယခုခေတ်၌ များစွာသော နိုင်ငံတို့ တွင် စည်ကို အခြားတူရိယာများဖြင့် တွဲဖက်၍ အသုံး

မြန်မာတို့တွင် စည်သဘောသက်ရောက်သော သားရေကြက် တူရိယာများရှိသည့်အနက်၊ စည်များကို အကြီးအငယ်ခွဲ၍ အသံ အမျိုးမျိုးညှိကာ အခြားတူရိယာများကဲ့သို့ သီချင်းသံဖြစ်အောင် တီးသော စည်များကို '[[ဗုံ]]' သို့မဟုတ် 'ပတ်'ဟုခေါ်သည်။

မြန်မာဘုရင်များသည် နန်းသုံးတူရိယာများအဖြစ် စည်များ ကို အသုံးပြုခဲ့၏။ မြန်မာမင်းသုံး စည်များအနက် စည်တော် နှင့် ပဟိုရ်စည်များသည် ပမာဏအားဖြင့် ကြီးသောစည်ကြီးများ ဖြစ်၏။ ပဟိုရ်စည်ကဲ့သို့ စည်ကြီးများကို ယခုခေတ်အချို့ [[ဘုန်းကြီးကျောင်း]]များတွင် တွေ့ရှိရ၏။ ထိုစည်များသည် ထိပ်ဝ အချင်း ၂ ပေခွဲမှ ၃ ပေအထိရှိတတ်၍ အလျား ၅ပေအထိ ရှိတတ်သည်။ စည်ဗြောကို အလှူဒါနပြုသောအခါ အသုံးများ သည်။ သီချင်းသွားကို နှဲဖြင့်မှုတ်၍ လင်းကွင်းတီးသည်ကို [[ဗြော]]နှစ်လုံးသုံးလုံးဖြင့် စည်းချက် လိုက်ပေးရသည်။ ယင်းစည် တီးရာတွင် ပလုတ်တုတ်စည်ကိုလည်းထည့်သွင်းတီးလေ့ရှိ၏။ ကရင်လူမျိုးတို့တွင် [[ဖားစည်]]ခေါ် စည်ဝိုင်းတစ်မျိုးရှိ၏။ ယင်းစည်ကို မိုးဦးကျအခါများတွင် ပွဲတော်များ၌ တီးကြ၏။

(ဖားစည်ပွဲ။) ဖားစည်ဟုခေါ်ခြင်းမှာ စည်နှုတ်ခမ်းတွင် ဖားရုပ် ကလေးများရှိ၍ ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု အချို့ကဆိုသည်။ အချို့ ကမူ မိုးခေါ်ရန်တီးခတ်သော စည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖားစည် ခေါ်သည်ဟုဆို၏။

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူအမျိုးမျိုးတီးသည့် စည်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ယုံကြည်မှု အမျိုးမျိုးရှိကြ၏။ ဤမည်သော စည်ကိုတီးလျှင် စစ်အောင်သည်။ ဤမည်သော စည်ကိုတီးလျှင် မိုးရွာသည် စသည်ဖြင့် အထူးပြုတီးသော စည်များကို ရှေးကထားရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အချို့နိုင်ငံများတွင် ကွယ်ပျောက်ခဲ့ပြီဖြစ်၏။