အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

→‎သမိုင်းကြောင်း: စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ် အန်းဒရွိုက် app တည်းဖြတ်
→‎top: စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ် အန်းဒရွိုက် app တည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၁ -
[[File:100inchHooker.jpg|thumb|၁၀၀ လက်မ (၂.၅၄ မီတာ) ရှိသော အလင်းပြန် တယ်လီစကုပ်]]
 
'''တယ်လီစကုပ်''' ({{lang-en|Telescope}}) ခေါ်​ခေါ် နက္ခတာရာကြည့်မှန်ပြောင်းသည်အ​ဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းသည် အလွန်ကွာလှမ်းနေသော နေရာရှိ အရာဝတ္ထုများကို ပုံကြီးချဲ့၍မြင်နိုင်သော ကိရိယာဖြစ်သည်။ နက္ခဗေဒပညာရှင်များသည် အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းများကို အသုံးပြု၍ [[စကြာဝဠာ]]အတွင်းရှိ အရာဝတ္ထုများကို ကြည့်ရှုလေ့လာကြသည်။ ပထမဦးဆုံး အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းကို ဒတ်ခ်ျ လူမျိုး မျက်မှန်နှင့် မှန်ပြောင်းများ ပြုလုပ်သူ [[:en:Hans Lippershey|Hans Lippershey]] က ၁၆၀၈ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အီတလီလူမျိုး [[ဂယ်လီလီယို]]က အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းတစ်ခု ထပ်မံပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဂယ်လီလီယို ၏ မှန်ပြောင်းသည် အလွန် ဝေးကွာသောအရပ်ရှိ အရာဝတ္ထုများကို ပုံကြီးချဲ့ပေးနိုင်သည့်အတွက် ၎င်းကို အသုံးပြု၍ [[ဂယ်လီလီယို]]သည် စကြဝဠာအတွင်းရှိ အရာဝတ္ထုများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် သူသည် [[လ]]ပေါ်ရှိ တောင်များနှင့် မီးတောင်တွင်းဝများကိုလည်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။
 
ထို့နောက်တွင် အရာဝတ္ထုများမှ အလင်းပြန်သော အလင်းတန်းများကို ဖမ်းယူ၍ ပုံနှိပ်ဖေါ်ပေးသည့် အလင်းပြန် အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းများ ပေါ်ထွက်လာသည်။ ဤအ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်း အမျိုးအစားကို ပထမဦးဆုံး တီထွင်ပြုလုပ်ခဲ့သူမှာ [[နယူတန်|ဆာအိုင်ဇက် နယူတန်]] ဖြစ်သည်။ ဤမှန်ပြောင်းအမျိုးအစားတွင် လေးလံသော ပြောင်းရှုသံတစ်ခုပါရှိပြီး ကြည့်သည့်အရာဝတ္ထနှင့် နီးသည့်ဘက်တွင် မှန်ဘီလူးတစ်ခု တပ်ဆင်ထားကာ ကျန်တစ်ဘက်တွင် အခြားမှန်ဘီလူးတစ်ခုကို တပ်ဆင်ထားသည်။ မှန်ဘီလူးအသေးကို မှန်ဘီလူးအကြီးနှင့် ၄၅ ဒီဂရီ စောင်း၍တပ်ဆင်ထားသည်။ ဝေးကွာသောအရပ်ရှိ အရာဝတ္ထုမှာလာသော အလင်းတန်းသည် ပထမ မှန်ဘီလူးအကြီးကို ကျော်ဖြတ်၍ မှန်ဘီလူးအသေးပေါသို့ အလင်းပြန်စေသည်။ ထိုအလင်းတန်းများကို မှန်ဘီလူးအသေးက ကြည့်ရှုသူ၏ မျက်စိသို့ ထပ်ဆင့်အလင်းပြန်စေခြင်းဖြင့် အရာဝတ္ထုကို ပုံကြီးချဲ့၍ မြင်ရခြင်းဖြစ်သည်။