ဒုတိယ အယ်လီဇဘက်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဒုတိယ အယ်လစ်ဇဘက်ဘုရင်မသည်အယ်လီဇဘက်ဘုရင်မသည် [[ဆဋ္ဌမမြောက် ဂျော့ဘုရင်]] ကွယ်လွန်ပြီးနောက်၊ [[ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနိုင်ငံ]] ထီးနန်းကို ဆက်ခံစိုးစံသော ဘုရင်မ ဖြစ်သည်။ ဆဋ္ဌမ ဂျော့ဘုရင်နှင့် အယ်လစ်ဇဘက်မိဖုရားတို့၏အယ်လီဇဘက်မိဖုရားတို့၏ သမီးတော်အကြီးဆုံးဖြစ်၍၊ ၁၉၂၆ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် [[လန်ဒန်မြို့]]၌ဖွားမြင်သည်။

အဋ္ဌမအက်ဒဝပ်ဘုရင် ထီးနန်းကိုစွန့်သဖြင့် ခမည်းတော် ယော့မြို့စားသည် ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ဆဋ္ဌမ ဂျော့ဘုရင်အဖြစ် နန်းတက်သောအခါ ၁ဝ နှစ်သမီး အရွယ်ရှိသော အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးသည်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးသည် နန်းလျာဖြစ်လာလေသည်။

မယ်တော်ကိုယ်တိုင် အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးအယ်လီဇဘက်မင်းသမီး ပညာသင်ကြားရေးကို ကြီးကြပ်၍ သင်ရိုးဘာသာရပ်များအပြင် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံအုပ်ချုပ်မှု ဥပဒေသမိုင်း၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာပညာတို့ကို နန်းတွင်းဆရာများနှင့် သင်ကြားစေသည်။ မင်းသမီးသည် မြင်းစီးအတတ်၊ ရေကူးအတတ်တို့၌ ကျွမ်းကျင်၍၊ စန္ဒရားကိုလည်း ကောင်းစွာတီးနိုင်သည်။ ပြဇာတ်၌လည်း စိတ်ဝင်စားသည်။

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးသည်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးသည် အမျိုးသမီးကင်းထောက်အဖွဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် ပင်လယ်ကင်းထောက်အဖွဲ့သို့ လည်းကောင်း ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ်အတွင်း ဂျော့ဘုရင်က သမီးတော်အား ဂရင်နေးဒီးယားအစောင့်တပ်ဖွဲ့တွင် ဂုဏ်ထူးဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီးအဖြစ်

၁၉၄၇ ခု နှစ်ဦးတွင် [[ဗြိတိသျှတော်ဝင်မိသားစု]]ဝင် အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးသည်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးသည် ခမည်းတော်၊ မယ်တော်တို့နှင့်အတူ [[တောင်အာဖရိကတိုက်]]သို့ခရီးထွက်စဉ်က အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်သော မွေးနေ့အခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့သည်။ ထိုမွေးနေ့တွင် မင်းသမီးက မိမိသည်ဗြိတိသျှ ဓနသဟာယနိုင်ငံများ အကျိုးကို တစ်သက်လုံးသည်ပိုးရွက်ဆောင်ပါမည်ဟူ၍ အသံလွှင့်ကျေညာခဲ့လေသည်။အသံလွှင့် ကြေညာခဲ့လေသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် ယခင်က ဂရိမင်းသားဖီးလစ်ဖြစ်သူ ဘုရင့်ရေတပ်မတော်မှ ဗိုလ်ဖီးလစ် မောင့်ဗက်တန်နှင့်မောင့်ဘက်တန်နှင့် စေ့စပ်ပြီးကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂ဝ ရက် နေ့တွင် အယ်လစ်ဇဘက်အယ်လီဇဘက် မင်းသမီးနှင့် ဖီးလစ်မင်းသားတို့သည် လန်ဒန်မြို့ရှိ ဝက်စမင်စတာဘုရားရှိခိုးကျောင်း၌ ထိမ်းမြားလက်ထပ်ကြသည်။ လက်မထပ်မီနေ့တွင် ဂျော့ဘုရင်က [[အက်ဒင်ဗာရာမြို့စား မင်းသားဖိလစ်|ဖိလစ်မင်းသား]]အား အက်ဒင်ဗာရာမြို့စားဘွဲ့ချီးမြှင့်ခဲ့လေသည်။

၁၉၄၈ ခုနှစ် မေလတွင် အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးသည်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးသည် ကြင်ဖက်တော် အက်ဒင်ဗာရာမြို့စားနှင့်အတူ ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ ဧည့်သည်တော်အဖြစ် သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့သည်။ ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် သားဦးဖြစ်သော ချားလ်ဖီးလစ်အာသာဂျော့မင်းသားကိုဖွားမြင်သည်။ တစ်ဖန် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် အန်အယ်လစ်ဇဗက်အန်အယ်လီဇဘက် အဲလစ်လူဝီမင်းသမီးကိုဖွားမြင်သည်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာလအတွင်းက အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးနှင့်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးနှင့် ကြင်ဖက်တော် အက်ဒင်ဗာရာမြို့စားတို့သည် ကနေဒါနိုင်ငံရှိ ပြည်နယ်များသို့လည်းကောင်း၊ အမေရိကန်သမ္မတ၏ ဧည့်သည်တော်

ထို့နောက် တစ်ဖန် ၁၉၅၂ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလ ၃၁ရက်နေ့တွင် အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးနှင့်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးနှင့် ကြင်ဖက်တော်တို့သည် ဒိုမီနီယန်နိုင်ငံများဖြစ်သော [[သီဟိုဠ်]]၊ [[ဩစတြေးလျ]]၊ [[နယူးဇီလန်နိုင်ငံ]]များ အပါအဝင် ဗြိတိသျှပိုင်နက်နယ်ပယ်အသီးသီးသို့ ငါးလကြာမျှ ခရီးရှည်ထွက်ရန်အတွက် [[အာဖရိကတိုက်]]ရှိ[[ကင်ညာ]]နယ်သို့ လေကြောင်းဖြင့် ထွက်ခွာခဲ့လေသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှစ၍ ဆဋ္ဌမဂျော့ဘုရင်၏ ကျန်းမာရေး ချို့ယွင်းလာခဲ့ရာ ၁၉၅၂ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် ဘုရင်ကြီးကွယ်လွန်လေသည်။ ထို့ကြောင့် ကင်ညာနယ်သို့ရောက်ရှိနေသော နန်းလျာ အယ်လစ်ဇဘက်မင်းသမီးသည်အယ်လီဇဘက်မင်းသမီးသည် အင်္ဂလန်နိုင်ငံသို့ ချက်ခြင်းပြန်ခဲ့ရလေသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တွင် အယ်လစ်ဇဘက်သည်အယ်လီဇဘက်သည် ခမည်းတော်၏ အရိုက်အရာဖြစ်သော ဗြိတိသျှထီးနန်းကို ဆက်ခံစိုးစံသည်။ သားဦးဖြစ် သော ချားမင်းသားသည်လည်း ကွန်ဝေါနယ်စားဘွဲ့ကိုခံယူ၍ နန်းလျာဖြစ်လာလေသည်။ ၁၉၅၃ ခု၊ ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့တွင် လန်ဒန်မြို့ ဝက်စမင်စတာအက်ဗေး ဘုရားရှိခိုးကျောင်း၌ ဒုတိယ အယ်လစ်ဇဗက်ဘုရင်မအဖြစ်အယ်လီဇဘက်ဘုရင်မအဖြစ် ဘိသိက်ခံပွဲကို ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် အယ်လစ်ဇဗက်သည်အယ်လီဇဘက်သည် အက်ဒင် ဗာရာမြို့စားနှင့်အတူ ဗြိတိသျှ ဓနသဟာယနိုင်ငံများသို့ တိုင်းခန်းလှည့်ခဲ့ရာ၊ ၁၉၅၄ ခုနှစ် မေလတွင် လန်ဒန်မြို့သို့ ပြန်ရောက်လေသည်။

ဒုတိယ အယ်လစ်ဇဘက်ဘုရင်မသည်အယ်လီဇဘက်ဘုရင်မသည် ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ဒုတိယ သားတော် အင်ဒြူးအဲလဗတ် ခရစ္စတီယန် အပ်ဒဝပ်ကို ဖွားမြင်သည်။ အင်ဒြူးမင်းသားသည် ချားမင်းသားနောက် ဗြိတိသျှထီးနန်းကို ဆက်ခံနိုင်ခွင့်ရှိသော နန်းလျာဖြစ်လေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၅)</ref>

ဘုရင်မကြီး အယ်လီဇဘက် ဒုတိယသည် လက်ရှိ [[ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း]] (ဗြိတိန်၊ ယူကေ)၊ ဓနသဟာယနိုင်ငံများနှင့် [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]၊ [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၊ [[နယူးဇီလန်နိုင်ငံ]]အပါအဝင် အခြား နိုင်ငံပေါင်း ၁၅ နိုင်ငံ၏ ဘုရင်မ ဖြစ်သည်။ သူမသည် ဖခမည်းတော် ဂျော့ဂျ်ဆဋ္ဌမ နတ်ရွာစံပြီးနောက် ၁၉၅၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့တွင် နန်းတက်ခဲ့ပြီး သက်ရှိထင်ရှားရှိသူ ရှင်ဘုရင်များအနက် နန်းသက် အရှည်ကြာဆုံး ဘုရင်မဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှသမိုင်းတွင် တတိယမြောက် နန်းသက် အရှည်ဆုံးဖြစ်သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ကြင်ရာတော် ဖိလစ်မင်းသားနှင့်ဖီးလစ်မင်းသားနှင့် စုလျားရစ်ပတ်ကာ သားတော်၊ သမီးတော် ၄ ဦး ထွန်းကားပြီး မြေးတော် ၈ ဦးရှိသည်။