ဆူမားရီးယန်းခေတ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၂၆ -
ဆူမားရီးယန်းတို့အနက် အားရ်(Ur) မြို့ပြနိုင်ငံသည် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ယူဖရေးတီးမြစ်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး မြစ်ဝနှင့်လည်း မဝေးလှပေ။ အားရ်မြို့၏ ပထမဆုံး အုပ်စိုးသည့် မင်းဆက်အကြောင်းကိုမူ တိတိကျကျ ရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း ခန့်မှန်းစပ်ဆက်မှုများအရ မက်-အင်နီ-ပက်ဒါ(Mes-anni-padda) သည် ဘီစီ ၂၉၀၀ခန့်က အုပ်စိုးသွားပြီး ထိုမင်းဆက်တွင် မင်းငါးပါးရှိကြောင်း သိရသည်။ ထိုမြို့ဟောင်းရာအား တူးဖော်ရာတွင် မြေအောက်တွင် အထပ်ထပ်တည်ရှိနေသော မြို့ဟောင်းရာများအောက်တွင် သမိုင်းအဖိုးတန်ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် လူ့အသုံးအဆောင်များကို တွေ့ရသည်။ လက်ရာအဆင့်အတန်းမြင့်မားပြီး အီဂျစ်များထက် မနှိမ့်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ တွေ့ရှိရသော လက်ရာများအရ ထိုအချိန်က အရှေ့အာရှတွင် ဆူမားရီးယန်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုမှာ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သည်ကို သိနိုင်သည်။
 
အားရ်နှင့် ပြိုင်ဖက် မြို့ပြနိုင်ငံမှာ လာဂတ်စ်မြို့ဖြစ်သည်။ ထိုနှစ်မြို့တို့သည် အပြန်အလှန် စစ်ပြုပြိုင်ဆိုင်ကြပြီး နောက်ဆုံးတွင် အားရ်ရှုံးနှိမ့်ကာ ပျက်သုဉ်းသွားသည်။ ထိုမှ အချင်းချင်းတိုက်ခိုက်မှုများအပြင် မြောက်ဖက်မှ အက်ကတ်ဒီးယန်းများ၏ ကျူးကျော်မှုကိုလည်း ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး ဘီစီ ၂၇၅၀ခန့်တွင် အက်ကတ်ဒီးယန်း ဘုရင် ဆာဂွန်() ၏တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆူမားရီးယန်းတို့၏ မြို့ပြနိုင်ငံများ ပျက်စီးသွားရသည်။ သို့သော် အက်ကတ်ဒီးယန်းများသည် ဆူမားရီးယန်းတို့ထံမှ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးစံများကို ဆက်ခံရယူသဖြင့် ထိုလူမျိုးနှစ်မျိုးသည် ရေရှည်တွင် တစ်သားတည်းဖြစ်ကာ ဆူမားနှင့်အက်ကတ် နိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။
 
ဆက်စပ်လေ့လာရန်: [[အက်ကတ်ဒီးယန်းခေတ်]]