ရေးမြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
→‎သမိုင်း: moved some place list to township article
စာကြောင်း ၉၉ -
ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သော ရှေးဟောင်း မွန်မြို့တော် အဖြစ် ယုံကြည်ကြသည်။ မွန် ရှေးဟောင်း ပေစာများကလည်း ထိုအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အပြင် ရှေးဟောင်း မြို့ရိုးများကလည်း သက်သေခံနေပြီး ရှေးဟောင်း ကျုံးတော်ကြီးကလည်း အထင်အရှားရှိနေချေသည်။ ရှေးဟောင်းကျုံးတော်ကြီးမှာ တစ်မိုင်ခွဲ ပတ်လည်ခန့်ရှိသော ကန်အဖြစ်သာကျန်နေပြီး ကျုံး ဖြစ်ခဲ့ဟန်တူသောနေရာများမှ လူနေရပ်ကွက်များ ဖြစ်နေချေပြီ။ ယခုကျန်ရှိနေသော ကျုံးတော်ကြီး၏အစိတ်အပိုင်းကို ၁၉၈၆ခုနှစ်တွင်လည်းကောင်း၊ ၂၀၁ဝ ခုနှစ် မေလအတွင်းတွင် ပြန်လည်တူးဖော် ပြင်ဆင်မွမ်းမံခဲ့ကြပါသည်။ ရေးမြို့ကို မွန်ဘာသာဖြင့် “ဍုင်ရေဝ်”(မြန်မာအသံထွက် ဒိန်းရီ )ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်မှာ ယခုထက်တိုင်အောင်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာဘာသာဖြင့်ပြန်ဆိုသော် အနက်ကား “စကားမြို့" ဖြစ်ပါသည်။ ရှေးယခင် မွန်ဘုရင် မြန်မာဘုရင် လက်ထက်တွင် နန်းတွင်းမှ စေလွှတ်လိုက်သော မင်းညီမင်သားများ၊ စစ်သူကြီးများ၊ ဝန်မင်း၊အမတ်မင်းများနှင့် တနင်္သာရီနှင့် မွန် တောင်ပိုင်း လက်အောက်ခံဒေသမှ မြို့စား၊ နယ်စားများအရာရှိများကို စုံညီစွာအစည်းအဝေးပြုလုပ်ပြီး အမိန့်တော်များ ပြန်တမ်းများ ထုတ်ပြန်ကာ တိုင်းရေး ပြည်ရေး အရေးကြီးသောကိစ္စများ တိုင်ပင်ညှိနှိုင်း စကားပြောဆိုကြရာမြို့ဖြစ်သောကြောင့်ထိုသို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ကြဟန် ဖြစ်သည်။ အနောက်ဘက်လွန်မင်းလက်ထက်တွင်လည်း စစ်ရေးစစ်ရာအချက်အခြာကျသည့် မြို့တစ်မြို့အဖြစ် သမိုင်းကြောင်းတွင် ထင်ရှားသည်။ ရှေးဟောင်းရေးမြို့သည် သာသနာတော်စည်ပင်ထွန်းကားခဲ့ပြီး ရေးမြို့သူ မြို့သားများသည် ဘာသာတရားကိုင်းရှိုင်း လေးစားခဲ့ကြဟန်ရှိပါသည်။ စေတီဘုရား၊ ကျောင်းကန်များကိုလည်း အမြောက်အများ တည်ထားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ယနေ့ ရေးမြို့တွင် စေတီပုထိုးများစွာတည်ရှိနေပေသည်။
 
ရေးမြို့တွင် ဗမာနှင့်မွန်လူမျိုးများအများဆုံးနေထိုင်ကြပြီး အများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များဖြစ်ကြသည်။ မူစလင် ၊ ခရစ်ယာန်နှင့် ဟိန္ဒူ ဘာသာဝင် အနည်းငယ်မျှသာရှိပါသည်။ ရေးမြို့တွင် ရပ်ကွက် အားဖြင့် ၁ဝ ရပ်ကွက်ရှိပြီး ထင်ရှားပြီး လူစည်ကားရာ ရပ်ကွက်များမှာရန်ကြီးအောင်ရပ်ကွက်၊ ရန်မျိုးအောင်ရပ်ကွက်နှင့် အောင်မင်္ဂလာရပ်ကွက်တို့ ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၉၊ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်တွင် ရေးမြို့တစ်မြို့လုံး မီးလောင်ကျွမ်းမှုဖြစ်ပွားပြီး အားလုံးပြာပုံအတိဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထို့နောက် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် မြို့ကိုမူလအနေအထားအကျယ်အဝန်းထက် ၅ဆပိုတိုးချဲ့ခဲ့ပြီး စနစ်တကျပြန်လည် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရေးမြို့သည် မြို့နယ်အဆင့် ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်ပြီး ‌မြို့အနီး‌၆-မိုင် ခန့်အကွာ ဘုရားတောင်ပင်လယ်ဝအပန်းဖြေစခန်း၊ ရေးမြို့မှ မိုင် ၂၀ ခန့်အကွာ ကဗျာဝ ကမ်းခြေအပန်ဖြေစခန်း၊ လမိုင်းမြို့အနီး ကော့ဒွပ် ပင်လယ်ဝအပန်းဖြေစခန်း၊ ('''ကျိုက်ဒေးတမော့ဗရတ်''')သာသနာပြုစခန်းတို့မှာ ထင်ရှားသည်။
'''ရေးမြို့နှင့်မြို့ဝန်းကျင်မှ ထင်ရှားသောစေတီဘုရားများ'''
 
ရေးမြို့၏ အရှေ့ဘက်တွင် တောင်ညိုတောင်တန်းနှင့် တနင်္သာရီရိုးမ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဖာလိန်တောင်တန်းတို့ တည်ရှိသဖြင့် လေကြမ်းတိုက်ခတ်မှု၊ မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုဒဏ်မှ သဘာဝအားဖြင့် အထိုက်အလျောက် ကာကွယ်ခုခံမှုကို ရရှိပါသည်။ သို့သော် ရေးမြို့၏တောင်ဘက်မှ စီးဆင်းသော ရေးမြစ်၏ နှစ်စဉ် (မိုးရာသီ၊ ဩဂုတ်လဝန်းကျင်၌) မြစ်ရေကြီးမှုကို အနိမ့်ပိုင်းရပ်ကွက်များအနေဖြင့် ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိပါသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ရေးမြို့၏သမိုင်းတလျှောက် မြစ်ရေကြီးမှုဒဏ်ကို အဆိုးရွားဆုံးခံခဲ့ရပြီး ရေးမြစ်မှ မြစ်ရေသည် မြစ်ကမ်းပါးမှ မီတာ ၄၀၀ ခန့်အကွာအဝေးရှိသော ရွှေဆံတော်စေတီတော်၏ ခြေရင်းတိုင်အောင်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။
 
'''ရေးမြို့နှင့်မြို့ဝန်းကျင်မှ== ထင်ရှားသောစေတီဘုရားများ''' ==
*[[ရွှေဆံတော်နှင့် စကားတောင်စေတီတော်]] (မြို့တွင်း)
*[[သာသနာ ၂၅၀၀ စေတီတော် ရေလယ်ဘုရား]] (မြို့တွင်း)
Line ၁၀၇ ⟶ ၁၁၁:
*ကျိုက်ဝယ်ဂလယ်စေတီ/ ကျိုက်ဂေါခေတ္တာစေတီ/ ထန်းခြောက်ပင်ဘုရား (မြို့တွင်း)
*ဝဲဂလိစေတီ (အောင်မေတ္တာရပ်ကွက်)
 
*[[ကျိုက်ကေလာသဆံတော်ရှင်စေတီတော်]](လမိုင်းမြို့)
*ကျိုက်မင်းပလော့ဆံတော်ရှင်စေတီတော် (ဟံဂံကျေးရွာ၊ မင်းပလော့တောင်)
*[[ကျိုက်ဒေတမော့ဗရတ်ဆံတော်ရှင်စေတီ]](ပုပ္ပဝတီကျေးရွာ၊ ဦးဇင်းလေးသာသနာပြုနယ်မြေ)
*[[ရာမညအတုလလေးဆူထိုင်တော်မူဘုရားကြီး ]](ပုပ္ပဝတီကျေးရွာ၊ ဦးဇင်းလေးသာသနာပြုနယ်မြေ)
(ဉာဏ်တော်အမြင့် ၈၆ တောင်၊ ပလ္လင်အောက်ခြေမှ အထွတ်စေတီစိန်ဖူးတော်အထိ ဉာဏ်တော်အမြင့် ၁၄၅ တောင်ရှိကာ ပလ္လင်အောက်ခြေမှ စိန်ဖူးတော်အထိ ၁၄၅ တောင်ရှိသည်)
*အလျားတော် ၂၂၇ တောင်ရှိ လျောင်းတော်မူဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် (ပုပ္ပဝတီကျေးရွာ၊ ဦးဇင်းလေးသာသနာပြုနယ်မြေ)
*နန်းတော်ဦးစေတီ (ချောင်းတောင်ကျေးရွာ)
*ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးပိဋကတ်တိုက်စေတီ (ပုပ္ပဝတီကျေးရွာ၊ ဦးဇင်းလေးသာသနာပြုနယ်မြေ)
*ဒူးယားဘုရားတောင်စေတီ (ဒူးယားကျေးရွာ)
*[[ဖာလိန်တောင်စေတီ]] (အစင်ကျေးရွာ၊ ဖာလိန်တောင်)
*[[ကလိန်စေ့တောင်စေတီ]] (ကလိန်စေ့တောင်၊ သီရိဇေယျာရပ်ကွက် )
*[[ပင်လယ်ဝဘုရားတောင်စေတီ]](ဆိပ်ကလေးရွာ)
*ချောင်းနှစ်ခွရေလယ်ဘုရား (ကျောင်းရွာကျေးရွာ)
*ကော့ဒွတ်ပင်လယ်ဝဆံတော်ရှင်စေတီ (ကော့ဒွတ်ကျေးရွာ)
*[[ပေါ်တော်မူဘုရား(ဓမင်းဆိပ်ကျေးရွာ)]]
 
{| class="wikitable"
Line ၁၆၀ ⟶ ၁၅၀:
|ကသိုင်ဘေးမဲ့တောရ||ဘဒ္ဒန္တပညာသာမိ||တူးမြောင်းအုပ်စု
|}
 
ရေးမြို့တွင် ဗမာနှင့်မွန်လူမျိုးများအများဆုံးနေထိုင်ကြပြီး အများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များဖြစ်ကြသည်။ မူစလင် ၊ ခရစ်ယာန်နှင့် ဟိန္ဒူ ဘာသာဝင် အနည်းငယ်မျှသာရှိပါသည်။ ရေးမြို့တွင် ရပ်ကွက် အားဖြင့် ၁ဝ ရပ်ကွက်ရှိပြီး ထင်ရှားပြီး လူစည်ကားရာ ရပ်ကွက်များမှာရန်ကြီးအောင်ရပ်ကွက်၊ ရန်မျိုးအောင်ရပ်ကွက်နှင့် အောင်မင်္ဂလာရပ်ကွက်တို့ ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၉၊ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်တွင် ရေးမြို့တစ်မြို့လုံး မီးလောင်ကျွမ်းမှုဖြစ်ပွားပြီး အားလုံးပြာပုံအတိဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထို့နောက် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် မြို့ကိုမူလအနေအထားအကျယ်အဝန်းထက် ၅ဆပိုတိုးချဲ့ခဲ့ပြီး စနစ်တကျပြန်လည် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရေးမြို့သည် မြို့နယ်အဆင့် ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်ပြီး ‌မြို့အနီး‌၆-မိုင် ခန့်အကွာ ဘုရားတောင်ပင်လယ်ဝအပန်းဖြေစခန်း၊ ရေးမြို့မှ မိုင် ၂၀ ခန့်အကွာ ကဗျာဝ ကမ်းခြေအပန်ဖြေစခန်း၊ လမိုင်းမြို့အနီး ကော့ဒွပ် ပင်လယ်ဝအပန်းဖြေစခန်း၊ ('''ကျိုက်ဒေးတမော့ဗရတ်''')သာသနာပြုစခန်းတို့မှာ ထင်ရှားသည်။
 
ရေးမြို့၏ အရှေ့ဘက်တွင် တောင်ညိုတောင်တန်းနှင့် တနင်္သာရီရိုးမ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဖာလိန်တောင်တန်းတို့ တည်ရှိသဖြင့် လေကြမ်းတိုက်ခတ်မှု၊ မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုဒဏ်မှ သဘာဝအားဖြင့် အထိုက်အလျောက် ကာကွယ်ခုခံမှုကို ရရှိပါသည်။ သို့သော် ရေးမြို့၏တောင်ဘက်မှ စီးဆင်းသော ရေးမြစ်၏ နှစ်စဉ် (မိုးရာသီ၊ ဩဂုတ်လဝန်းကျင်၌) မြစ်ရေကြီးမှုကို အနိမ့်ပိုင်းရပ်ကွက်များအနေဖြင့် ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိပါသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် ရေးမြို့၏သမိုင်းတလျှောက် မြစ်ရေကြီးမှုဒဏ်ကို အဆိုးရွားဆုံးခံခဲ့ရပြီး ရေးမြစ်မှ မြစ်ရေသည် မြစ်ကမ်းပါးမှ မီတာ ၄၀၀ ခန့်အကွာအဝေးရှိသော ရွှေဆံတော်စေတီတော်၏ ခြေရင်းတိုင်အောင်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။
 
== စီးပွားရေး ==