ဗန်းစကား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၁၂ -
ဤဗန်းစကားကို အများက လက်ခံသုံးစွဲလာပြီး အသုံးတွင်ကျယ်လာကာ စာပေသုံး ဝေါဟာရ ဖြစ်သွားလျှင် ဗန်းစကားဟု မခေါ်ဆိုနိုင်တော့ကြောင်း မြန်မာစွယ်စုံကျမ်းတွင် တွေ့ရသည်။
 
သိပ္ပံမောင်သည်သိပ္ပံမောင်ဝသည် ၁၉၂၇-ခုနှစ်က `ပေါ်ပေါက်ခါစ မြန်မာစကားကလေး´ဟူသော ဆောင်းပါးဖြင့် '''ကြမ်းပိုး''' ဟူသောစကားကို အဓိပ္ပါယ်ခန့်မှန်း ကြည့်ထားသည်ကို တွေ့ရရာ ထိုခေတ်လောက်က ထိုစကားပေါ်ပေါက်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ထိုစကားသည် တက္ကသိုလ် မြန်မာအဘိဓာန်တွင် `အကျင့်ရှုပ်ပွေသောသူ၊ ညာ လှိုင်း ခိုမှီနေတတ်သူ´ဟု အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုထားသည်။ ထိုစကားသည် အဘိဓာန်ထဲ ထည့်သွင်းနိုင်သည့် အဆင့် ရောက်လာ၍ ဗန်းစကား မဟုတ်တော့ကြောင်း မောင်ခင်မင်(ဓနူဖြူ)က မှတ်ချက်ပြုပါသည်။ သို့သော် ထိုစကားကို မြန်မာစာအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသည့် မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ်တွင် မူလကြမ်းပိုးသတ္တဝါ အကြောင်းသာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုပြထားပြီး တင်စားဆင့်ပွား ကြမ်းပိုးဝေါဟာရအတွက် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆို မပြသောကြောင့် စာပေသုံး ဝေါဟာရအဖြစ်သို့ ရောက်မရောက် အတိအကျ မပြောနိုင်ချေ။
 
ဗန်းစကားကို စာပေတွင် ထည့်သွင်းသုံးစ အချိန်၌ ပြဿနာများ တက်တတ်သည်။ မကျေနပ်သံ၊ ဝေဖန်သံများ ကြားရတတ်သည်။ ဆရာကြီးသခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း၏ '''ကြာဋီကာ''' ရေးစဉ်ကဆိုလျှင်
 
*ပြေပြစ်သိမ်မွေ့စွာသော အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပညာရှိသုခမိန်တို့ ရေးထားသော `ရွှေကြာနေ၀ယ်ရွှေကြာနေဝယ်´၊ `ရေမြင့်ကြာတင့်´၊ `စိန်ကြာနွယ်´ အစရှိသော စကားများတွင် ပါရှိသည့် `ကြာ´ ဟူသောစကားကို လောကီအာရုံ၊ ကာမဂုဏ် အမိုက်တရားတို့ကို လိုက်စားကာ မထိန်းနိုင်ကြသော မိန်းမလိုက်စားသည့် ကြာစကား အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်အောင် ရေးသားခြင်းသည် မစ္စတာမောင်မှိုင်းဆိုသူ တစ်ယောက်ကိုသာ ကြားဖူးပါသည်။ အကြားအမြင်နည်းသည်ဟု ဆိုလျှင် ခံရပါတော့မည်။ ဤ မစ္စတာမောင်မှိုင်း ကောက်ယူပုံကို ထောက်လျှင် မြန်မာဘာသာစကား ကောင်းများကို ပျက်ပြားတိမ်မြှုပ်၊ မဟုတ်မဟတ်အောင် ရေးသားသည်ဟု တွေးထင်ရန်ရှိသည်။
 
ဟု `တင်တင်´ ဆိုသူက ဝေဖန်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် `ကြာ´၊` ကြာခို´သော စကားတို့ကို မြန်မာအဘိဓာန်တွင် အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခိုင်မြဲနေသော စကားတစ်လုံးအဖြစ် တွေ့ရသည်။ <ref>ဦးအေးချို(မဟာဝိဇ္ဇာ)၏ မြန်မာ့စကား</ref>