ဆန္ဒခံယူခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[လွှတ်တော်|ပါလီမန်]]မှစတင်ပေးရသော ဆန္ဒခံယူပွဲရှိသည့်နိုင်ငံများတွင် ပါလီမန်သည် အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်းများ ကဲ့သို့ အချို့သောအဆိုပြုချက်များအပေါ်အမိန့် ချမှတ်သည့် ဆန္ဒခံယူပွဲတစ်ခုကို ကျင်းပရန် တစ်ခါတစ်ရံ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးတတ်သည်။ အင်္ဂလန်ကဲ့သို့သောနိုင်ငံများတွင် ဆန္ဒခံယူပွဲများသည် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရော အမိန့် ချမှတ်ခြင်းပါ နှစ်ခုစလုံး မဟုတ်ဘဲ၊ ထိုနိုင်ငံများတွင် စာဖြင့်မရေးထားသည့် ဓလေ့ထုံးတမ်းတစ်ခုရှိနေပြီး အချို့သော အရေးကြီးသည့် အခြေခံဥပဒေပြောင်းလဲရေးများကို ဆန္ဒခံယူပွဲတစ်ခုသို့ရောက်စေ၍ ထိုမှထွက် ရှိလာသည့်ရလဒ်ကို လေးစားလိုက်နာရမည်ဖြစ်သည်။

 

 

== နိုင်ငံသားအစပြုဆန္ဒခံယူပွဲ ==

 

ထိုအဆိုပြုချက်ထဲမှ အများဆုံး လစ်လျှူရှု ခဲ့သည်။ မတ်ကွပ်ထရပ် (Matt Qvortrup) မှသူ၏စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည့် “ နိုင်ငံရေး ကို ထောက်ပံ့သည့်ဘက်” (Centre for Policy Studies 2007) တွင် ထောက်ပြထားသည်မှာ ဤဖြစ်ရပ်သည် နယူးဇီလန်၏နည်းကို အသုံးမပြု ခြင်း သို့ ရောက်ရှိစေ သည်။ ၂၀ဝ၇ တွင် မေတ္တာရပ်ခံချက်သုံးခု တင် နေစဉ်တွင် ၊ ၂၀ဝ၄ နှင့် ၂၀ဝ၅ တွင် တစ်ခုတည်းသာလုပ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ၂၀ဝ၆ နှင့် ၂၀ဝ၈ ရောက်လာသည်အထိ တစ်ခုမှလုပ်ပေးခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုတည်း သာ မဲပေးပွဲတွန်းအားပေးရန် လိုအပ်သည့်လက်မှတ်ခန့်မှန်းချက် ရရှိခဲ့ပြီး၊ မဲများထဲမှအပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိမှု ( ၈၇ ရာခိုင်နှုန်း ဆန့်ကျင်) ကို အစိုးရမှ အကြီးအကျယ် လစ်လျှူရှု ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း နယူးဇီလန်ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာချက်အရ ရ၇ ရာခိုင်နှုန်း သောမဲပေးသူများ ယုံကြည်ကြသည်မှာ နိုင်ငံသားအစပြုဆန္ဒခံယူပွဲသည် နိုင်ငံရေးသမားများကို ပို၍တာဝန်ရှိစေသည် ဟုဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးသမားများအပေါ်ယုံကြည်မှုသည် နိုင်ငံသားအစပြုဆန္ဒခံယူပွဲ စတင်ဝင်ရောက်လာသည်မှစ၍ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးသာ တိုးတက်လာခဲ့သည် ဆိုရသော်လည်း၊ တစ်ချိန်တည်းတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲစံနစ် ပြောင်းလဲသွားမှုကို ပို၍ ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်စွာလုပ်ခဲ့သည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်။

 

 

[[အီတလီနိုင်ငံ]]အပါအဝင် အချို့သောနိုင်ငံများတွင် စည်းကမ်းချက်များအရ ဆန္ဒခံယူပွဲ၏ရလဒ်ကို ခိုင်မာသည် ဟုစဉ်းစားသုံးသပ်ရန်အတွက် မဲအားလုံးမှမဲပေးသူအရေအတွက် အနည်းဆုံးသတ်မှတ်ချက်ဖြစ်နေရမည့် လိုအပ်ချက်လည်းရှိပြီး၊ ရလဒ်သည် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ ဆန္ဒကို ကိုယ်စားပြု၍ ကော်မတီ သို့မဟုတ် ဥပဒေပြုအဖွဲ့မှလိုအပ်သည့် အထမြောက်ရန် အနည်းဆုံးရှိရမည့် အရေအတွက်လည်းဖြစ်သည်။ ဆန္ဒခံယူပွဲတစ်ခုတွင် မဲပေးပိုင်ခွင့်သည် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လိုအပ်သလိုမျိုး မဟုတ်ပါ။ ဥပမာ၊ အိုင်ရာလန်တွင် နိုင်ငံသားများသာ အခြေခံဥပဒေဆန္ဒခံယူပွဲတစ်ခုတွင် မဲပေးသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွင် နိုင်ငံသားများသည် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲများတွင်လည်း မဲပေးနိုင်ခွင့်ရှိသည်။

ဆန္ဒခံယူခြင်းကိုရှေ့နေလိုက်သူများ ထောက်ပြထားသည်မှာ သေချာသည့်ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ကိုယ်စားလှယ်များလက်မှ အကောင်းဆုံးရယူခြင်းဖြစ်ပြီး၊ လူထုမှတိုက် ရိုက် ဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြစ် သည်။ တချို့သည် ဒီမိုကရေစီ၏တိကျခိုင်မာသည့် အဓိပ္ပါယ်ကိုချမှတ်ပြီး၊ ပြောဆိုသည်မှာ ရွေးချယ်ထားသောပါလီမန်များသည် ကြီးကျယ်ပြီးခေတ်မှီနိုင်ငံကြီးဖြစ်စေမည့် အုပ်ချုပ်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည့် အဆုံးစွန်ရရှိမည့် နည်းလမ်းများချမှတ် ပေးသည်ဟုဆိုသော်လည်း တိုကရိုက်ဒီမိုကရေစီသည် နှစ်သက်စရာဖြစ်၍ ဆန္ဒခံယူပွဲသည် ပါလီမန်ဆုံးဖြတ်ချက်များထက် ဦးစားပေး အခွင့်အရေးရှိသည်။

 

 

== ပြည်သူ့နိုင်ငံရေးသမားရှုဒေါင့်မှဝေဖန်ခြင်း ==