အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

 

== သမိုင်းကြောင်း ==

 

 

 

ဂယ်လီလီယိုသည် သူတီထွင်သော အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းဖြင့် ညအခါများတွင် ကောင်းကင်ကိုကြည့်ရှုလေ့လာ နေခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့လေ့လာရင်း ဂယ်လီလီယိုသည် [[နက္ခတ္တဗေဒ]]အတွက် အရေးပါသော တွေ့ရှိချက် များစွာကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဂယ်လီလီယိုသည် သူ၏မှန်ပြောင်းကို အသုံးပြုပြီး လ၏မျက်နှာပြင်သည် ညီညာပျံ့ပျူးမှုမရှိဘဲ ချိုင့်ခွက်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေကြောင်း၊ [[နဂါးငွေ့တန်း ဂယ်လက်ဆီ|နဂါးငွေ့တန်းဂလက်ဆီ]]ဆိုသည်မှာ ကြယ်ပေါင်းများစွာ စုဖွဲ့ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ နေတွင်အကွက်များရှိနေကြောင်း၊ ဂျူပီတာခေါ် [[ကြာသပတေးဂြိုဟ်]]တွင် ဂြိုဟ်ရံ လ ၄-စင်းရှိကြောင်း (အမှန်မှာ ကြာသပတေးဂြိုဟ်တွင် ဂြိုဟ်ရံ လ ၆၃-စင်း ရှိပါသည်။ ဂယ်လီလီယို မြင်တွေ့ခဲ့ သည်မှာ အကြီးဆုံးဂြိုဟ်ရံ လ လေးစင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ကို ဂယ်လီလီယိုအား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် [[ကြာသပတေးဂြိုဟ်|ဂယ်လီလီယို လများ]] Galilean moons ဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်နေကြပါသည်။) ဂြိုဟ်များတွင် ကိုယ်ပိုင် အလင်းရောင်မရှိဘဲ နေ၏အလင်းကို ရောင်ပြန်ဟပ်သဖြင့် လင်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စသည့်အချက်များကို ဖော်ထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။

 

 

၁၆၆၃-ခုနှစ်တွင် စကော့တလန်လူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင် ဂျိမ်းစ်ဂယ်ရီဂိုရီက မှန်ဘီလူးပုံစံ အသစ်တမျိုးကို တီထွင်ခဲ့ပါသည်။ သူ၏မှန်ဘီလူးမှာ ဂယ်လီလီယိုကဲ့သို့ အလင်းယိုင်ခြင်းကို အခြေခံထားခြင်း မဟုတ်ဘဲ အလင်းပြန်ခြင်းသဘောကို အခြေခံထားပါသည်။ ဂယ်လီလီယို၏ မှန်ပြောင်းကို အလင်းယိုင်မှန်ပြောင်းအမျိုးအစား (refractor) ဟုခေါ်ဆိုပြီး ဂယ်ရီဂိုရီမှန်ပြောင်းကို အလင်းပြန်မှန်ပြောင်း အမျိုးအစား (reflector) ဟုခေါ်ဆိုကြပါသည်။

၁၆၈၈-ခုနှစ်တွင် သိပ္ပံပညာရှင်ကြီး [[နယူတန်]]က ဂယ်ရီဂိုရီ၏ အလင်းပြန်အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းကို အခြေခံ၍ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အလင်းပြန်မှန်ဘီလူးများကို တီထွင်လိုက်ပါသည်။ ဂယ်လီလီယို၏ အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းမှာ အဆ ၂၀-ခန့်သာ ချဲ့နိုင်သော်လည်း နယူတန်၏ အ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းမှာ အဆ ၁၀၀-နီးပါး ချဲ့ထွင်ကြည့်ရှု နိုင်ပါသည်။

 

 

၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝီလဆင်တောင်ကုန်းပေါ်၌ အပေါက်၀ အချင်းလက်မ ၁၁-ရှိသော ဟွတ်ကာအ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းကို တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၎င်းသည် အလွန် ကွာဝေးသော နဂါးငွေ့တန်း ဂလက်ဆီများအတွင်းရှိ လှည့်လည်နေသောကြယ်များကို လှမ်းကြည့်နိုင်လောက်အောင် အင်အား ကောင်းမွန်ခဲ့ပါသည်။ ဤအ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်းကြောင့် စကြ၀ဠာကြီးတွင် နဂါးငွေတန်းဂလက်ဆီများ မရေမတွက်နိုင်အောင် ရှိနေကြောင်း သိရှိလာရပါသည်။

၁၉၄၈ တွင် '''ဟေလီအ​ဝေးကြည့်မှန်​ပြောင်း''' ပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ ၎င်းမှန်ပြောင်းကို [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]အတွင်းရှိ ပါလိုမာတောင်ထိပ်ပေါ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၈-ခုတွင် ပြီးစီးခဲ့ပါသည်။

 

 

 

== အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း အမျိုးအစားများ ==