အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ကြပါသည် +ကြသည်) |
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-နိုင်ပါသည် +နိုင်သည်, -ခဲ့ပါသည် +ခဲ့သည်, -ရှိပါသည် +ရှိသည်, -ရပါသည် +ရသည်, -ထားပါသည် +ထားသည်) |
||
စာကြောင်း ၈ -
== သမိုင်းကြောင်း ==
အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို တီထွင်နိုင်ရန်အတွက် ရှေးဦးစွာ အကြံရခဲ့သူမှာ [[အင်္ဂလိပ်လူမျိုး]] တွေးခေါ်ပညာရှင်နှင့် သိပ္ပံပညာရှင် '''ရော်ဂျာဘေကွန်''' (Roger Bacon) (၁၂၁၄-၁၂၉၄) ဖြစ်သည်။ ရော်ဂျာဘေကွန်သည် ၁၂၆၀-ခန့်တွင် Opus Majus အမည်ရှိ ကျမ်းတစောင်ကို
အဝေးကြည့် မှန်ပြောင်းကို အမှန်တကယ် စတင်အသုံးပြုခဲ့သူမှာ ဟော်လန်နိုင်ငံသား '''ဟန်းစ်လစ်ပါရှေး''' (Hans Lippershey) ဖြစ်သည်။ ၁၆၀၈-ခုနှစ်တွင် လစ်ပါရှေးသည် မှန်ဘီလူးခုံးတခုနှင့် မှန်ဘီလူးခွက် တခုကို အသုံးပြုပြီး အဝေးကြည့်မှန်ဘီလူးတခုကို
အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို အာကာသသုတေသန လုပ်ငန်းအတွက် စတင်အသုံးပြုခဲ့သူမှာ ကမ္ဘာကျော် သိပ္ပံပညာရှင်ကြီး [[ဂယ်လီလီယို]] (Galileo Galilei) (၁၅၆၄-၁၆၄၂) ဖြစ်သည်။ ဂယ်လီလီယိုသည် ၁၆၀၉-ခုနှစ်တွင် [[နယ်သာလန်နိုင်ငံ|ဟော်လန်နိုင်ငံ]]၌ တယ်လီစကုပ်ခေါ် အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း ပေါ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သတင်းစကားကြားသိပါသည်။ ပါရမီရှင် ဂယ်လီလီယိုသည် ထိုအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို မတွေ့မြင်ဘူးဘဲ သူကိုယ်တိုင် အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းတစ်လက်ကို တီထွင်လိုက်ပါသည်။ သူတီထွင်သော အဝေးကြည့် မှန်ပြောင်းမှာ လစ်ပါရှေး၏မှန်ပြောင်းထက် ပိုမိုကောင်းမွန်နေပါသည်။
ဂယ်လီလီယိုသည် သူတီထွင်သော အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် ညအခါများတွင် ကောင်းကင်ကိုကြည့်ရှုလေ့လာ
အထင်ရှားဆုံးမှာ သူ့ရှေ့က ကော်ပါးနီးကပ်စ် အဆိုပြုခဲ့သော နေကို ဗဟိုပြုပြီး အခြားဂြိုဟ်များက လှည့်ပတ် နေကြသည်ဆိုသော နေဗဟိုပြုအယူအဆကို သက်သေပြနိုင်ခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ခရစ်ယာန် အယူသည်းများ လွှမ်းမိုးသော တရားရုံးက ဂယ်လီလီယိုအား သမ္မာကျမ်းစာပါ အချက်များကို ဆန့်ကျင်သည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ခုံရုံးတင်တရားစွဲဆို
၁၆၆၃-ခုနှစ်တွင် စကော့တလန်လူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင် ဂျိမ်းစ်ဂယ်ရီဂိုရီက မှန်ဘီလူးပုံစံ အသစ်တမျိုးကို
၁၆၈၈-ခုနှစ်တွင် သိပ္ပံပညာရှင်ကြီး [[နယူတန်]]က ဂယ်ရီဂိုရီ၏ အလင်းပြန်အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို အခြေခံ၍ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အလင်းပြန်မှန်ဘီလူးများကို တီထွင်လိုက်ပါသည်။ ဂယ်လီလီယို၏ အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းမှာ အဆ ၂၀-ခန့်သာ ချဲ့နိုင်သော်လည်း နယူတန်၏ အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းမှာ အဆ ၁၀၀-နီးပါး ချဲ့ထွင်ကြည့်ရှု
၁၈၀၀-ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် အိုင်းရင်းလူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင် '''ဝီလျံပါဆင်'''က အပေါက်၀အချင်း ၇၂-လက်မ ရှိသော အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို
၁၉၁၇-ခုနှစ်တွင် ဝီလဆင်တောင်ကုန်းပေါ်၌ အပေါက်၀ အချင်းလက်မ ၁၁-ရှိသော ဟွတ်ကာအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကို
၁၉၄၈ တွင် '''ဟေလီအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း''' ပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ ၎င်းမှန်ပြောင်းကို [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်]]အတွင်းရှိ ပါလိုမာတောင်ထိပ်ပေါ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၈-ခုတွင်
ဟေလီမှန်ပြောင်းသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းအဖြစ် နှစ်ပေါင်း ၅၀-ခန့်
ယခုအချိန်အထိ အကြီးဆုံးအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရီးဇိုနားပြည်နယ် ဂရေဟမ်တောင်ကုန်းပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းပင် ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဘိုင်နိုကူလာခေါ် နှစ်လုံးပြူအဝေးကြည့်မှန်ပြောင်းကြီး ဖြစ်ပြီး မှန်ဘီလူးအပေါက်၀အချင်းမှာ ၁၁.၈ -
== အဝေးကြည့်မှန်ပြောင်း အမျိုးအစားများ ==
|