တက်ဆွန်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[ဇီဝဗေဒ]]ဘာသာရပ်ရှိ သက်ရှိ ; '''တက်ဆွန်''' ( ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း - ''[[မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း (ဇီဝဗေဒ)|taxonomy]]'' ; တက်ဆာ [အများကိန်း])ဆိုသည်မှာ အုပ်စုတစ်ခုဖြစ်ပေါ်ရန် သက်ရှိ သို့ သက်ရှိတစ်ဦး သို့ ထိုထက်ပိုသည့် အုပ်စုတစ်စုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဟု တက်ဆိုပညာရှင်များကဆိုသည်။ တက်ဆွန် အမည်ပေးခြင်းနှင့် [[ဇီဝမျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း အဆင့်|အဆင့်သတ်မှတ်ချက်]]ပြုလုပ်ရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိရာ အထူးသဖြင့် အထက်ပါကိစ္စအပြီးသတ်သွားလျှင် သို့မဟုတ် အပြီးသတ်ပြီးသည့်အခါ လက်ခံအသုံးပြုကြသည်။ သို့သော် တက်ဆိုပညာရှင်မျာကြားတွင် တက်ဆွန်နှင့်ပတ်သက်သောအရာများပါဝင်မှုအတွက် အသုံးပြုသောစံနှုန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ ကွဲလွဲမှုရှိနေသည်မှာပုံမှန်ဖြစ်သည်။ တက်ဆွန်တစ်မျိုးအားတရားဝင် [[နှစ်လုံးသုံး အမည်ပေးစနစ်|သိပ္ပံနည်းကျအမည်ပေး]]ရာ၌ အသုံးပြုခြင်းသည် အုပ်စုတစ်စုအတွက်မည်သည့်က သိပ္ပံနည်းကျဖြစ်သည်၊ မည်သည့်အရာကမှန်ကန်ကြောင်းသတ်မှတ်သည့် nomenclature codes များထဲမှတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။များထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။

ခွဲခြားခြင်းနှင့်သာသနာကိုသက်ရှိ (အပင်နှင့်တိရိစ္ဆာန်များအပင်နှင့်တိရစ္ဆာန်များ) မှာကနဦးကြိုးပမ်းမှုအတွက်ထွက်ကိုသတ်မှတ်ခဲ့ကြသည် [[ကားလ် လင်းနီးယပ်|Linnaeus]] 's အတွက် system ကို ''Systema Naturae'', 10th edition, (1758) <ref>{{Cite web|last=Quammen|first=David|title=A Passion for Order|publisher=National Geographic Magazine|date=June 2007|url=http://ngm.nationalgeographic.com/print/2007/06/linnaeus-name-giver/david-quammen-text|accessdate=27 April 2013}}</ref> အဖြစ်ကအတည်မပြုရသေးသောအလုပ် ဘား နှင့် Antoine Laurent က de Jussieu ။ ယူနစ်အခြေပြု [[မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း (ဇီဝဗေဒ)|ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာခွဲခြားမှု]] စနစ်၏အတွေးအခေါ်ကို ၁၈၀၅ ခုနှစ်တွင် Augustin Pyramus de Candolle ၏ ''အခြေခံပညာélémentaires de botanique'' ၏ Jean-Baptiste Lamarck 's ''Flore françoise'' ကိုစတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ Lamarck အပင်များ၏ "သဘာဝခွဲခြား" များအတွက်စနစ်တစ်ခုချမှတ်ခဲ့သည်။ ထို အချိန်မှစ၍ စနစ်ကျကျဝါဒီများသည်ဘ ၀ ၏မတူကွဲပြားမှုများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်တိကျသောအမျိုးအစားများကိုဆက်လက်တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ယနေ့“ ကောင်းသည်” သို့မဟုတ်“ အသုံးဝင်သော” တက္ကစီသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာဆက်ဆံရေး ကိုထင်ဟပ်စေသောအရာတစ်ခုဖြစ်သည်ဟုယူလေ့ရှိသည်။ [မှတ်ချက် ၁]

အဆိုပါအသုံးအနှုန်း ''taxon'' ပထမဦးဆုံးအနေဖြင့် 1926 ခုနှစ်တွင်အသုံးပြုခဲ့သည် [[:de:Adolf Meyer-Abich|ဒေါ့ဖ် Meyer-Abich]] ဟူသောစကားလုံးအနေဖြင့်တစ်ဦး backformation အဖြစ်, တိရိစ္ဆာန်အုပ်စုများအတွက်တိရစ္ဆာန်အုပ်စုများအတွက် [[မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း (ဇီဝဗေဒ)|taxonomy]] ; ''Taxonomy'' ဟူသောစကားလုံးသည်လွန်ခဲ့သောရာစုနှစ်တစ်ခုကဂရိအစိတ်အပိုင်းများ ''[[wiktionary:τάξις|ဖြစ်သောτάξις]]'' ( taxis, အစီအစဉ်အဓိပ္ပာယ်) နှင့် ''[[wiktionary:νόμος|-νομία]]'' ( [[wiktionary:-nomy|-nomia]] meaning method ) မှစတင်ခဲ့သည်။ <ref name="AdnetSenut2013">{{Cite book|title=Principes de paléontologie|url=https://books.google.com/books?id=SUz8AAAAQBAJ&pg=PA122|date=25 September 2013|publisher=Dunod|isbn=978-2-10-070313-5|pages=122|quote=La taxinomie s'enrichit avec l'invenition du mot «taxon» par Adolf Meyer-Abich, naturaliste allemand, dans sa Logik der morphologie, im Rahmen einer Logik der gesamten Biologie (1926) [Translation: Taxonomy is enriched by the invention of the word "taxon" by Adolf Meyer-Abich, German naturalist, in his Logik der morphologie, im Rahmen einer Logik der gesamten Biologie (1926).]}}</ref> <ref name="Meyer">{{Cite book|title=Logik der Morphologie im Rahmen einer Logik der gesamten Biologie|url=https://books.google.com/books?id=C8miBgAAQBAJ&pg=PA127|publisher=Springer-Verlag|isbn=978-3-642-50733-5}}</ref> အပင်သည်အားဖြင့်အဆိုပြုခဲ့ပါတယ် Herman ဂျိုဟန် Lam 1948 ၌၎င်း, က VII မှာမွေးစားခဲ့ပါတယ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရုက္ခဗေဒကွန်ဂရက် 1950 ခုနှစ်တွင်ကျင်းပ, <ref>Naik, V. N. (1984). Taxonomy of Angiosperms. Tata McGraw Hill, New Delhi, p. 2.</ref>