ကမ္ဘာ့သမိုင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

၁၀,၀၀၀ BCE ခန့်တွင်စတင်သော [[ကျောက်ခေတ်သစ်]]အပြောင်းအလဲကာလ၌ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးများ စတင်ပေါ်ပေါက်ကြီးထွားလာခဲ့ပြီး လူသားတို့၏ နေထိုင်မှုပုံစံကို အခြေခံအားဖြင့် ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် ၁၀,၀၀၀ BCE ပတ်ဝန်းကျင်၌ လည်းကောင်း၊ လက်ရှိတရုတ်နိုင်ငံတည်ရှိရာဒေသတွင် ၇,၀၀၀ BCE ပတ်ဝန်းကျင်၌ လည်းကောင်း၊ [[အိန္ဒုမြစ်]]ဝှမ်းဒေသနှင့် [[ဥရောပ]]ဒေသတွင် ၆,၀၀၀ BCE ပတ်ဝန်းကျင်၌ လည်းကောင်း၊ အမေရိကဒေသတွင် ၄,၀၀၀ BCE ပတ်ဝန်းကျင်၌ လည်းကောင်း လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကို စတင်လုပ်ကိုင်ကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခဲ့သည်။{{sfn|Hart-Davis|2012|pp=36–37}} အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် ၈,၅၀၀ BCE ပတ်ဝန်းကျင်၌ ဂျုံနှင့် ဘာလီစသော ကောက်နှံပင်များ([[:en:cereal crops|cereal crops]])ကို စတင်စိုက်ပျိုးလာကြပြီး၊ [[သိုး]]နှင့် [[ဆိတ်]]များမွေးမြူခြင်းဖြင့် တိရိစ္ဆာန်ရိုင်းများကိုတိရစ္ဆာန်ရိုင်းများကို အိမ်သုံးအဖြစ်မွေးမြူခြင်း စတင်လာခဲ့ကြသည်။{{sfn|McNeill|1999|p=11}}