အိုဇုန်းလွှာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-နိုင်ပါသည် +နိုင်သည်, -ရှိပါသည် +ရှိသည်, -စေပါသည် +စေသည်, -ရပါသည် +ရသည်, -ထားပါသည် +ထားသည်, -ခဲ့ပါသည် +ခဲ့သည်, -တတ်ပါသည် +တတ်သည်)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-လာပါသည် +လာသည်)
စာကြောင်း ၂၄ -
၁၉၇၀-ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်တွင် သိပ္ပံပညာရှင်များသည် အိုဇုန်းလွှာကို အန္တရာယ်ပြုနေသည့် ဓာတ်ငွေ့တခုကို တွေ့ရှိလာရသည်။ ၎င်းကို ကလိုရိုဖလိုရိုကာဗွန် (အတိုကောက်အားဖြင့် CFC) ဟုခေါ်ပါသည်။ အဆိုပါ စီအက်ဖ်စီ ဓာတ်ငွေ့သည် ကျွန်ုပ်တို့ အသုံးပြုနေသော ရေခဲသေတ္တာများ၊ ရေမွှေးဘူး၊ ခြင်ဆေးဘူး စသော စပရေးဘူးများ၊ တီဗွီ၊ [[ကွန်ပျူတာ]]များမှ ထွက်ရှိနေပါသည်။ ၎င်းစီအက်ဖ်စီ မော်လီကျူးတခုသည် အိုဇုန်းမော်လီကျူးပေါင်း တသိန်းခန့်ကို အသာအယာ ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်သည်။ စီအက်ဖ်စီ ဓာတ်ငွေ့ကဲ့သို့ပင် အိုဇုန်းလွှာကို အန္တရာယ်ပေးတတ်သည့် ဓာတ်ငွေ့နှစ်ခု ကျန်ပါသေးသည်။ တခုမှာ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများမှထွက်သော မီးခိုးခေါ် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ဖြစ်ပြီး လူတို့နေ့စဉ်ထုတ်လုပ်နေသာ ဓာတ်ငွေ့ပင်ဖြစ်သည်။ အခြားတခုမှာ ပိုးသတ်ဆေးနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာများတွင် ပါဝင်သော နိုက်ထရိုဂျင်ဒြပ်ပေါင်းများ ဖြစ်သည်။
 
အဆိုပါ ဒြပ်ငွေ့များကြောင့် အိုဇုန်းလွှာသည် တဖြည်းဖြည်း ပါးလွှာလာခဲ့ရာ ၁၉၈၀-ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အန္တာတိကတိုက်ပေါ်ရှိ အိုဇုန်းလွှာတွင် အပေါက်ဖြစ်နေကြောင်း ထိတ်လန့်စဖွယ် တွေ့ရှိလာရသည်။ အစပထမတွင် အိုဇုန်းလွှာပေါက်မှုသည် စိုးရိမ်စရာဟု ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များက မထင်မှတ် မယူဆခဲ့ကြပါ။ နောက်ပိုင်းတွင် ကမ္ဘာ့အခြားတဖက်ဖြစ်သော အာတိတ်စက်ဝိုင်းတွင်ပါ အိုဇုန်းလွှာပေါက်လာကြောင်း တွေ့ရှိလာကြသည်။ အဆိုပါ အာတိတ်နှင့် အန္တာတိကဒေသများမှာ ရေခဲဖုံးသောဒေသများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အပေါ်ရှိ အိုဇုန်းလွှာပေါက်ခြင်းကြောင့် အလွန်ပြင်းသော နေရောင်ခြည်များသည် ရေခဲများပေါ်သို့ တိုက်ရိုက်ကျရောက်လာပါသည်။တိုက်ရိုက်ကျရောက်လာသည်။ ထိုအခါ ဧရာမ ရေခဲတုံးကြီးများ၊ ရေခြဲပင်များသည် ပင်လယ်များအတွင်း အရည်ပျော်လာပြီး ပင်လယ်ရေထု မြင့်တက်လာပါသည်။မြင့်တက်လာသည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများတွင် ရေကြီးခြင်း၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်း၊ မုန်တိုင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းတို့ ပေါ်ပေါက်လာရသည်။
 
အခြားတဖက်တွင်လည်း ခရမ်းလွန် ရောင်ခြည်၏ အပူဒဏ်ကြောင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးတွင် တနှစ်ထက်တနှစ် အပူချိန် မြင့်တက်လာပါသည်။မြင့်တက်လာသည်။ အပူချိန် မြင့်တက်မှုကြောင့် သစ်ပင်များ သေဆုံးကာ သစ်တော ပြုန်းတီးမှုများ ဖြစ်လာရပြန်ပါသည်။ ထိုအချိန်တွင် လူသားတို့က သစ်တောမျာကို ထပ်မံခုတ်ထွင်ပြန်ရာ သစ်တောများ ပိုမိုပြုန်း၊ အပူချိန်များ ပိုမိုတက်ဖြင့် သံသရာလည်လာခဲ့သည်။ ၁၉၈၇-တွင် မွန်ထရီရယ် စာချုပ်ကို [[အမေရိကန်]]အပါအဝင် နိုင်ငံ ၃၆-နိ်ုင်ငံက လက်မှတ်ထိုး၍ စီအက်ဖ်စီ ထုတ်လုပ်မှုကို လျှော့ချရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၉၅-တွင် အဆိုပါ စာချုပ်ကို လက်မှတ်ထိုးသောနိုင်ငံ တရာအထိ ရှိလာပါသည်။ရှိလာသည်။ ထို့ပြင် စီအက်ဖ်စီ ဓာတ်ငွေ့များအစား အိုဇုန်းလွှာကို အန္တရာယ်မပေးနိုင်သည့် အိပ်ချ်စီအက်ဖ်စီ (Hydro-chloroflurocarbon) များကို အစားထိုးအသုံးပြုရန် သဘောတူလာကြသည်။ ဤသို့ ကြိုးစားနေသည့်ကြားမှပင် ၂၀၀၁-ခုနှစ်တွင် အိုဇုန်းလွှာ အပေါက်ကြီးသည် စံချိန်တင်လောက်အောင် ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ၂၀၀၆-ခုနှစ်ရောက်သောအခါ အဆိုပါ အပေါက်ကြီးသည် နောက်ထပ်တကြိမ် စံချိန်တင်အောင် ကြီးထွားလာပြန်ရာ ဂရင်းလင်းကျွန်းမှ ဆိုက်ဘေးရီးယားအနောက်ပိုင်းအထိ ကယ်ပြန့်လာပါတော့သည်။ အိုဇုန်းလွှာပေါက်ခြင်းကို တဖက်တလမ်းမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ကာကွယ်နည်းမှာ မိမိပတ်ဝန်းကျင်တွင် သစ်ပင်စိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။<ref>သန်းမင်းထွဋ်( မင်္ဂလာမောင်မယ် ၂၀၀၉-ခု ဇူလိုင်လ)</ref>
 
== ကိုးကား ==