နိုင်ငံရေးဓလေ့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်တည်စွဲခိုင်လာခဲ့သောခါးသီးသည့် နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံများသည်ပင်၊ “မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဓလေ့” ကိုပုံသွင်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်တန်ရာသည်။ ဤသဘောကို၊ ခေတ်အဆက်ဆက် လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့ကြသော မြန်မာ့ရိုးရာစကားပုံများတွင်၊ ဆဝါးနိုင်စရာရှိပါသည်။ဆဝါးနိုင်စရာရှိသည်။ အဆိုပါ ရိုးရာစကားပုံများ ငုပ်ဝင်နေသော “အတွေးပုံစံ” (though pattern) များသည်ပင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဓလေ့၏ ဖော်ပြချက်များဟုဆိုနိုင်ကောင်းပါသည်။

တိုင်းပြည်တစ်ပြည်၏ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများမှာ၊ သက်ဆိုင်ရာလူ့အဖွဲ့အစည်းများ၏ “လူမှုနိုင်ငံရေးတန်ဖိုး” (socio-political value) နှင့် နီးနီးကပ်ကပ် ဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ လူမှုနိုင်ငံရေးတန်ဖိုးဆိုရာတွင်၊ နိုင်ငံရေးဓလေ့သာမက “လူမှုရေးဓလေ့” (social culture) ပါအကျုံးဝင်သည်။ လူမျိုးတိုင်းမှာပင် ၎င်း၏သက်ဆိုင်ရာကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စီးပွားရေးဆက်ဆံမှုများအလိုက်၊ မတူသောလူမှုဓလေ့များရှိကြသည်သာဖြစ်သည်။ ဤအမြင်ဖြင့် မြန်မာ့လူမှုဓလေ့ကိုဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ရာ၊ ထူးခြားလက္ခဏာ (၃) ရပ်ကိုအောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိရပါသည်။တွေ့ရှိရသည်။

လူမှုနိုင်ငံရေးဓလေ့နှင့် မတ်ဝါဒတို့တွင်၊ တူညီစွာရှိနေသောရယ်ဒီကယ်တိမ်းညွှတ်မှုနှင့် နှုန်းစံအခြေပြုစဉ်းစားနည်းတို့၊ အပြန်အလှန် ကျေးဇူးပြုကြရာမှ “တရားသေဝါဒ” (dogmatism) ထွက်ပေါ်လာသည်။ တဖန် လူမှုနိုင်ငံရေးဓလေ့ အားနည်းသောယုံကြည်မှုနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ကိုးကွယ်မှု စိတ်အခံဖြင့် မတ်ဝါဒကိုအကောင်အထည်ဖော်ကြရာ၊ “ဂိုဏ်းဂဏဝါဒ” (factionalism) ပေါ်ထွက်လာပြန်သည်။ အဆိုပါ တရားသေဝါဒနှင့် ဂိုဏ်းဂဏဝါဒတို့သည်ပင်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးတွင် အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ ထပ်ကျော့တွေ့နေရသောအဆိုးကျော့သံသရာ ဖြစ်ပါသည်။ဖြစ်သည်။