ပြည်ထောင်စုစနစ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ငြင်းခုန် +ငြင်းခုံ) |
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-။တ +။ တ, -။သ +။ သ, -။ထ +။ ထ) |
||
စာကြောင်း ၇ -
==ဗြိတိန်ရှိ အာဏာအမြင့်မှ အနိမ့်သို့ တဖြည်းဖြည်းလွှဲပြောင်းသော ဖြစ်စဉ်များ(Devolution in Britain)==
ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာက အင်္ဂလိုဆက်ဆွန်များ၏သိမ်းပိုက်ခြင်းခံရသော စကော့လူမျိုးများနှင့် ဝေလလူမျိုးများသည် သူတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံများ အင်္ဂလန်နယ်နှင့် ကွဲပြားနေကြောင်းကို လက်ရှိခေတ်အထိ ထိန်းထားလိုသော လူမျိုးများဖြစ်သည်။ စကော့နှင့်ဝေလလူမျိုးအများစုက လန်ဒန်မှ သူတို့ကိုအုပ်ချုပ်နေကြခြင်းကို နှစ်မြို့ခြင်းမရှိကြပေ။ ၁၉၇၀ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်များမှစ၍ စကော့နှင့် ဝေလအမျိုးသားပါတီများသည် အင်အားကြီးလာပြီး ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် အမတ်နေရာအများအပြားရရှိသည်အထိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ခုနှစ်ရောက်လာသည့်အခါတွင်တော့ ထိုအချိန်က ဗြိတိသျှဝန်ကြီးချုပ် တိုနီဘလဲက စကော့တလန်၊ဝေလနယ်နှင့် မြောက်အိုင်ယာလန်တို့ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အထိုက်အလျောက်ပေးသော အာဏာလွှဲပြောင်းခြင်းဥပဒေများကို အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။ ထိုအထဲတွင် အုပ်ချုပ်မှုအာဏာပိုမိုရရှိသော စကော့တလန်သည် သူ၏ကိုယ်ပိုင်ပါလီမန်ကို ၁၉၉၉တွင် စတင်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပြီး အခွန်ငွေတိုးမြှင့်ကောက်ခံခွင့်အာဏာများ၊ ပညာရေးဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခွင့်များနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ၊တရားစီရင်မှုများကို ကိုယ်တိုင်စီမံခွင့်ရှိသော ဒေသတွင်းအစိုးရတရပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဤသို့သော အခြေအနေကြောင့် အချို့က ဗြိတိန်ကို ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုတစိတ်တပိုင်း ကျင့်သုံးသောနိုင်ငံ(quasi-federal state)ဟူ၍
==ပြင်သစ်ရှိ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုပြောင်းလဲရေးဖြစ်စဉ်များ(Decentralization in France)==
ပြင်သစ်သည် သမိုင်းကြောင်းအားဖြင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံထက်ပို၍ ပြည်ထောင်စနစ်ပိုဆန်ပြီး ပြင်သစ်ဘုရင် လူဝီ(၁၄)လက်ထက်မှ စ၍ အာဏာကို ပါရီမှသာ စီးဆင်းရေးအကွက်ချလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ပြင်သစ်တော်လှန်ရေးအပြီး နပိုလီယန်တက်လာပြီးနောက် ဗဟိုချုပ်ကိုင်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်မှာ
၁၉၆၀တွင် ပြင်သစ်သမ္မတ ဒီဂေါလ်က စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ကြရန် ဋ္ဌာနနှစ်ခုမှ ရှစ်ခုအထိပါဝင်သော တိုင်းဒေသကြီး ၂၂ခုဖြင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံကို
==စပိန်ရှိ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးပေးအပ်ခြင်းဖြစ်ရပ်များ==
စာကြောင်း ၂၃ -
==ပြည်ထောင်စုစနစ်၏ ကောင်းမွေဆိုးမွေများ==
ပြည်ထောင်စုစနစ်အတွင်းရှိ အာဏာပိုင်များသည် ဘာမဟုတ်သည့်ကိစ္စလေးတခုအပေါ်မှာပင် မလိုအပ်ပဲလွှမ်းမိုးမှုရှိနေနိုင်ပြီး ဒေသခံအစိုးရမှာ မီးပွိုင့်လေးတခုထားဖို့၊ဘတ်စ်ကားမှတ်တိုင်တခုသတ်မှတ်ဖို့ကိုပင် ဗဟိုမှအတည်ပြုချက်မရပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိဖြစ်နေနိုင်သလို ဤသို့အခြေအနေမျိုးကြောင့်ပင် ဒေသခံများက ပြောရေးဆိုခွင့်မဲ့သည်ဟုခံစားလာရပြီး ဒေသခံပြဿနာများကို လျှစ်လျှူရှုလာကာ နိုင်ငံရေးစိတ်ဝင်စားမှုကင်းမဲ့လာသော အန္တာရာယ်ရှိ၏(political alienation)။ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုသည် ယနေ့ခေတ်ပေါ်ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရာတွင် အားသာသောအချက်များလည်းရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုစနစ်တွင် ရှင်းလင်းပြတ်သားသော တခုတည်းသောလမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်များကို အကျိုးရှိရှိအသုံးချကာ တိုးတက်မှုအတွက်အတူတကွ တပြိုင်တည်းပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး ဖက်ဒရယ်အခွင့်အရေးအတန်ငယ်ရရှိသောဒေသခံအစိုးရငယ်များအကြားဖြစ်လေ့ရှိသော ဘာမဟုတ်သောကိစ္စငယ်များဖြင့် ပွစိပွစိငြင်းခုံမှုများကို ရှောင်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အခွန်ငွေကောက်ခံမှုမှာလည်း တနိုင်ငံလုံးနှုန်းထားတမျိုးတည်း ဖြစ်မည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုများမှာကဲ့သို့ အခွန်ငွေသက်သာသော ပြည်နယ်များသို့ရှောင်ပြေးမှုများ မဖြစ်နိုင်တော့ပါ။ ပညာရေးအဆင့်အတန်းမှာလည်း ဂျပန်နိုင်ငံတွင်ကျင့်သုံးသကဲ့သို့ တမျိုးတည်းဖြစ်ပြီး အဆင့်အတန်းအမျိုးမျိုးကွဲပြားနေမှုများ
တိုင်းပြည်ဖွဲ့စည်းပုံအဆောက်အအုံအကြောင်းအစဦး၌ တင်ပြခဲ့သလို လူမျိုးစုတခုထက်ပို၍ရှိနေနိုင်သော နိုင်ငံတနိုင်ငံအတွင်းရှိ နယ်မြေအသီးသီးကို နိုင်နင်းစွာ အုပ်ချုပ်နိုင်ရေးအတွက် လုံးဝဗဟိုချုပ်ကိုင်ရေးကို ကျင့်သုံးခြင်းအားဖြင့် တည်ငြိမ်မှုမရနိုင်ပဲ ဖက်ဒရယ်စနစ်၏ အနှစ်သာရဖြစ်သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကို တစိတ်အပိုင်းမှသည် လုံးဝနီးပါးအထိ ခွဲဝေပေးနိုင်မှသာလျှင် နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်မှုရနိုင်ကြောင်း ကောက်ချက်စွဲနိုင်သည့်အခြေအနေများကို လက်တွေ့လောကတွင် တွေ့မြင်နေရ၏။
|