ဓာတု အင်ဂျင်နီယာ ဘာသာရပ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဖြစ်ပါသည် +ဖြစ်သည်, -အမြောက်အများ +အမြောက်အမြား, -ထားပါသည် +ထားသည်, -ရှိပါသည် +ရှိသည်, -ခဲ့ပါသည် +ခဲ့သည်)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-။ထ +။ ထ, -။စ +။ စ, -။ဆ +။ ဆ)
စာကြောင်း ၁၂ -
အဆိုင်းအလိုက် ပုံသေချိန်တွယ်၍ တစ်သုတ်ခြင်းသာ ထုတ်လုပ်နိုင်သဖြင့် လူအင်အားသုံးရပြီး အချိန်ပေးရ၍ ထိရောက်မှုနည်းသော ပုံစံလည်းဖြစ်သည်။ ထိုနည်းစဉ်ကို Batch process ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ယနေ့ခေတ်တွင် တန်ဖိုးမြင့် အဖျော်ယမကာများ၊ ရေမွှေးနှင့်ဆေးဝါးအခြေခံ ဓာတုပစ္စည်းများကို ချက်လုပ်ရန်သာအသုံးပြုတော့သည်။
 
စက်မှုတော်လှန်ရေးကြီးသည် ၁၇၆၀ခုနှစ် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၌ စတင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။စက်မှုတော်လှန်ရေးကိုဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ စက်မှုတော်လှန်ရေးကို တွန်းအားပေးခဲ့သည့် နောက်ခံအကြောင်းတရားများထဲတွင် လူဦးရေတိုးပွားလာမှုသည်လည်း အဓိကကျခဲ့သည်။ ၁၅၅၀ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်နှင့် ဝေလံနယ်တို့၏ လူဦးရေသည် ၄ သန်းခန့်သာရှိခဲ့သော်လည်း ၁၇၅၀ ခုနှစ်သို့ ရောက်သောအခါ ၆ သန်း အထိတိုးလာခဲ့သည်။ လူဦးရေရုတ်တရက် တိုးတက်လာမှုကြောင့် အစားအစာ၊ အဝတ်အထည်နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ၊ လူနေအဆောက်အုံများပိုမိုလိုအပ်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ဗြိတိန်ကျွန်း၏ မိရိုးဖလာထုတ်လုပ်နိုင်သော ထုတ်ကုန်ပမာဏနှင့် လိုအပ်ချက်များ အလျှင်မမှီတော့ပေ။ ထိုအခါ စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်ကို အခြေခံသည့် ကျေးလက် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှ စက်မှုလုပ်ငန်းကို အခြေခံသည့် မြို့ပြလူ့အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်သို့ ကူးပြောင်းလာခဲ့ကြသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ၁၈ ရာစုနှောင်းပိုင်းကာလတွင် ဓာတုစက်မှုလုပ်ငန်းများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ပိုမိုအရေးပါလာခဲ့သည်။
 
စက်မှုတော်လှန်ရေးကို ပိုမိုတွန်းအားပေးစေခဲ့သော နည်းပညာဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုအချို့
စာကြောင်း ၆၂ -
(၃) အပင်များမှ ဆိုဒါ (NaOH2) နှင့် ပိုတက်(K2CO3) ထုတ်လုပ်ခြင်း။
 
(၄) ကော့စတစ်အယ်ကာလီများ (NaOHနှင့်KOH) ချက်လုပ်ခြင်း။ဆိုဒါချက်လုပ်ခြင်း။ ဆိုဒါ/ပိုတက်ကို ထုံး (CaO နှင့် Ca (OH)2) နှင့် ဓာတ်ပြုစေခြင်းဖြင့်ထုတ်ယူသည်။
 
(၅) ဆပ်ပြာချက်ခြင်း။
စာကြောင်း ၁၂၂ -
ထိုစဉ်က အက်ဆစ်စက်ရုံနှင့် အရက်ချက်စက်ရုံများကဲ့သို့သော ဓာတုပစ္စည်းစက်ရုံများအတွက် ရေးသားထားသော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာစာအုပ်များရှိနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း George E.Davis ၏ Hand Book of Chemical Engineering ကဲ့သို့သော အခြေခံကျသည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ၊ အထူးသဖြင့် အရည်နှင့် အငွေ့အခြေအနေများကို ကိုင်တွယ်လုပ်ဆောင်သည့် အခြေခံကျသောအချက်အလက်များ ပါဝင်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ချေ။ ထို့ကြောင့် George E.Davis ၏စာအုပ်သည် ဓာတုအင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ်၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၎င်းကိုလည်း ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ဓာတုအင်ဂျင်နီယာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်တွင် George E.Davis ၏ စာအုပ်ကြောင့် ပိုမိုဆန်းသစ်သော အတွေးအမြင်နှင့် နည်းပညာရှုထောင့် ပုံစံသစ်များ တိုးပွားလာခဲ့သည်။
 
၁၈၈၈ ခုနှစ်တွင် မန်ဆာချူးဆက်နည်းပညာတက္ကသိုလ် (Massachusetts Institute of Technology-MIT) ၌ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ဓာတုအင်ဂျင်နီယာဘွဲ့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဓာတုအင်ဂျင်နီယာဆိုင်ရာနည်းပညာရပ်များသည် ပိုမိုခေတ်စားလာခဲ့သည်။ ၁၈၈၀ခုနှစ်တွင်လန်ဒန်၌ Society of Chemical Engineer ကို စတင်ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၁၈၈၁ ခုနှစ်တွင် Society of Chemical Industry ကို ထပ်မံတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ American Institute of Chemical Engineers(AIChE) ကိုလည်း တည်ထောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၌ Institution of Chemical Engineers (IChemE) ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ထိုအချိန်မှစ၍တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဓာတုအင်ဂျင်နီယာဆိုင်ရာ နည်းပညာရပ်များကို စတင်ပြုစုပျိုးထောင်ပေးခဲ့ကြသည်။
 
== ကိုးကား ==