မင်းကြီးဆွေ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-အရှေ့ဖက် +အရှေ့ဘက်, -ညာဖက် +ညာဘက်)
 
စာကြောင်း ၄၀ -
အိမ်ရှေ့မင်းသား တပင်ရွှေထီးနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကြောင့် တောင်ငူတော်ဝင်နန်းဆောင်တွင် တာဝန်ထမ်းခွင့် ရလာခဲ့သည်။ ၁၅၃၀ ခုနှစ်တွင် တပင်ရွှေထီး တန်ခိုးထွားလာသောအခါ ၁၄ နှစ်အရွယ် တပင်ရွှေထီးသည် မင်းကြီးဆွေ၏ သမီးအကြီးဆုံးဖြစ်သော [[ဓမ္မဒေဝီ (တောင်ငူ)|ခင်ဘုန်းစိုး]]ကို မိဖုရားမြှောက်ခဲ့ကာ မင်းကြီးဆွေအား မင်းရဲသိင်္ခသူဘွဲ့ဖြင့် ချီးမြှောက်ခဲ့ပြီး အကြံပေးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ၁၅၃၄ ခုနှစ်တွင် သားကြီးဖြစ်သော ရဲထွတ်က ဘုရင်၏ ဝမ်းကွဲညီအစ်မဖြစ်သော [[အတုလသီရိ မဟာရာဇဒေဝီ|သခင်ကြီး]]နှင့် လက်ဆက်ခဲ့ရာမှ မင်းကြီးဆွေ၏ တော်ဝင်အနေအထား ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့သည်။<ref name=hy-2-183>Hmannan Vol. 2 2003: 183</ref><ref name=sll-126-127>Sein Lwin Lay 2006: 126–127</ref> ထိုမှ ခြောက်နှစ်ခန့်အကြာ တပင်ရွှေထီးနှင့် ရဲထွတ် (ဘုရင့်နောင် ကျော်ထင်နော်ရထာ) တို့ [[တောင်ငူ–ဟံသာဝတီ စစ်ပွဲ|ဟံသာဝတီထီးနန်းအား သိမ်းယူခဲ့စဉ်]]က မင်းကြီးဆွေသည် တောင်ငူနန်းစောင့်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။<ref name=sll-158>Sein Lwin Lay 2006: 158</ref>
 
၁၅၄၀ ခုခနှစ်တွင်<ref group=note>(Sein Lwin Lay 2006: 175): Chronicles only say he was appointed viceroy in 902 ME (29 March 1540 to 29 March 1541). But since he was already styled as Minye Thihathu at the start of the Martaban campaign in November 1540, the appointment took place between 29 March 1540 and November 1540.</ref> တပင်ရွှေထီးသည် မင်းကြီးဆွေအား တောင်ငူဘုရင်ခံအဖြစ် မင်းရဲ သီဟသူဘွဲ့ဖြင့် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ထီးနန်းကို တောင်ငူမှ ပဲခူးသို့ ပြောင်းရွေ့ပြီး တစ်နှစ်ခန့်အကြာတွင် တပင်ရွှေထီးဘုရင်က ပထမဆုံး ခန့်အပ်သော ဘုရင်ခံ ဖြစ်သည်။<ref name=sll-175>Sein Lwin Lay 2006: 175</ref> (တပင်ရွှေထီးသည် အခြားအစေခံတစ်ဦးဖြစ်သော [[သတိုးဓမ္မရာဇာ (ပြည်)|ရှင်နီတာ]]အား ပြည်ဘုရင်ခံအဖြစ် နောင်နှစ်နှစ်အကြာတွင် ခန့်အပ်ခဲ့သေးသည်။)<ref name=sll-199>Sein Lwin Lay 2006: 199</ref> နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် တပင်ရွှေထီးသည် မင်းကြီးဆွေအား ရိုသေလေးစားစွာဖြင့် ဆက်လက် ဆက်ဆံခဲ့သည်။ ၁၅၄၅ ခုနှစ်တွင် ပြုလုပ်သော ပဲခူးနန်းတက်ပွဲတွင် မင်းကြီးဆွေသည် ဘုရင်၏ အယုံကြည်ရဆုံး လူယုံတော်အဖြစ် ဘုရင်၏ ညာဖက်တွင်ညာဘက်တွင် နေရာပေးခြင်း ခံခဲ့ရသည်။<ref name=sll-312/><ref name=hy-2-226>Hmannan Vol. 2 2003: 226</ref> ယင်းနှစ်မှာပင် မင်းကြီးဆွေသည် တောင်ငူတွင် [[မြစည်းခုံစေတီတော်]]ကို တည်ထားခဲ့သည်။<ref name=sll-312/>
 
သားတော်များနှင့် မတူဘဲ မင်းကြီးဆွေသည် စစ်တိုက်ထွက်ခဲသည်။ ယင်းအစား ဘုရင် စစ်ထွက်နေချိန်တွင် အရှေ့ဖက်အရှေ့ဘက် ရှမ်းပြည်နယ်များမှ တောင်ငူသို့ ကျူးကျော်လာမှုများကို ကာကွယ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။<ref name=hy-2-229>Hmannan Vol. 2 2003: 229</ref> ၁၅၄၈–၁၅၄၉ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားသော ယိုးဒယားကျူးကျော်စစ်ပွဲတွင် တပ်ရင်းတစ်ခုကို ကွပ်ကဲကာ သူ၏ သားတော်များ၊ ဘုရင်နှင့် အတူ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။<ref name=hy-2-240>Hmannan Vol. 2 2003: 240</ref> မင်းကြီးဆွေသည် ရှေ့တန်းမှ ပြန်လာပြီး ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အကြ ၁၅၄၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။<ref group=note>(Sein Lwin Lay 2006: 236): He died in 910 ME after having participated in the 1548–1549 Siamese campaign. Since Tabinshwehti arrived back at Pegu on 1 March 1549 (3rd waxing of Late Tagu 910 ME) per (Sein Lwin Lay 2006: 232), Mingyi Swe most probably died during the remaining weeks of 910 ME, which ended on 2nd waxing of Late Kason, 29 March 1549.</ref>
 
==မှတ်စုများ==