အယ်လဗတ် ရွိုက်ဇာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရွှိုက်ဇာသည် ရှစ်နှစ်သားအရွယ်ကပင် [[အော်ဂန်]]ကို ကောင်းစွာ တီးနိုင်၍ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် [[ပါရစ်မြို့]]သို့ သွား ရောက်ပြီးလျှင် အော်ဂန်ပါရဂူချားဗီဒေါ်ထံတွင် ကျနစွာ တပည့် ခံခဲ့သဖြင့် ကျော်ကြားသော အော်ဂန်ဝိဇ္ဇာတစ်ဦး ဖြစ်လာသည်။ အယ်လဗတ်ရွှိုက်ဇာသည် ပြင်သစ်တက္ကသိုလ်၌ ၎င်း၊ ဂျာမန်တက္ကသိုလ်၌၎င်း ပညာဆည်းပူးခဲ့သည်။အဓိကထား၍ပညာဆည်းပူးခဲ့သည်။ အဓိကထား၍ သင်ကြားဆည်းပူးခဲ့သောဘာသာရပ်တို့မှာ [[ဒဿနိကဗေဒ]] နှင့် ကိုးကွယ်မှု ဘာသာဆိုင်ရာ ဗြဟဒေဝဗေဒတို့ ဖြစ်၍ ယင်းဘာသာရပ်တို့၌လည်း ပေါက်မြောက်ထူးချွန်သည်။ ၁၉ဝဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဗြဟဒေဝဗေဒအတွက် ပါရဂူဘွဲ့ကို စထရက်ဇဗူး တက္ကသိုလ် (ပြင်သစ်)မှ ရရှိခဲ့သည်။ ထိုပါရဂူဘွဲ့အတွက် ဆည်းပူးနေစဉ် စထရက်ဇဗူးမြို့၊ စိန်နစ်ကိုလတ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း၏ ဓမ္မဆရာအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့၍ ပါရဂူဘွဲ့ရပြီးနောက်တွင် စထရက်ဇဗူး တက္ကသိုလ် ဘာသာရေးကောလိပ်၏ ကျောင်းအုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်း ခံရသည်။

ဟင်လင်ဗရက်စတောသည် စထရက် ဇဗူးတက္ကသိုလ်မှ သမိုင်း သုတေသီတစ်ဦး၏ သမီး ဖြစ်သည်။ ဟယ်လင်ဗရက်စလော ကိုယ်တိုင်သည်လည်း ပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်လင့်ကစား ရွှိုက်ဇာ ၏ ပရဟိတလုပ်ငန်းကြီးတွင် အကူအညီပေးနိုင်ရန် ရွှိုက်ဇာက ဆေးဝါးကုသရေးနှင့် ခွဲစိတ်ပညာတို့ကို ဆည်းပူးနေစဉ် ဟယ်လင်ဗရက်စလောသည် သူနာပြုအတတ်ကို သင်ကြားဆည်းပူးခဲ့သည်။ရွှိုက်ဇာနှင့်သင်ကြားဆည်းပူးခဲ့သည်။ ရွှိုက်ဇာနှင့် ဟယ်လင်ဗရက်စလောတို့သည် ၁၉၁၂ ခုနှစ် တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းတွင်လည်း ရွှိုက်ဇာသည် လမ်ဗာရေးနေးဆေးရုံမှ မခွာဘဲ နေခဲ့သည်။ စစ်ကာလအတွင်း အခက်အခဲများစွာ တွေ့ခဲ့ရသော်လည်း အမေရိကန်မှ မိတ်ဆွေများ၏ အကူအညီဖြင့် ဆေးဝါးပစ္စည်းများကို ရရှိခဲ့သောကြောင့် လမ်ဗာရေးနေးဆေးရုံကို အရှိန်မပျက် ဆက်လက် ဖွင့်ထားနိုင်ခဲ့သည်။ထိုကြောင့်ထိုကျေးဇူးကိုဖွင့်ထားနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုကြောင့်ထိုကျေးဇူးကို ထောက်ထား၍တစ်ကြောင်း၊ လမ်ဗာရေးနေးဆေးရုံအတွက် ရန်ပုံငွေ (မြန်မာငွေ သုံးသောင်းကျော်ခန့်)ထည့်ဝင်မည်ဟု ကတိပြုသည်က တစ်ကြောင်းကြောင့် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် [[အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ကော်လိုရာဒိုး ပြည်နယ်]]၊ အက်စပင်မြို့၌ ကျင်းပသော ဂျာမနီဂီတပညာရှင် ဂါတာ ကွယ်လွန်သည့် အနှစ် ၂ဝဝ ပြည့် အထိမ်းအမှတ်ပွဲသို့ တက်ရောက်စဉ် ရှီကာဂိုးတက္ကသိုလ်က ဒေါက်တာရွှိုင်ဇာအား ဥပဒေပါရဂူ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ကို ပေးအပ်လေသည်။

ယင်းတို့၏ စရိုက်နှင့်အညီ တိုင်းရင်းသားတို့ လက်လှမ်းမှီသော အခြေအနေမျိုးဖြစ်စေရန် တတ်နိုင်သမျှ ဆောင်ရွက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။အထပ်ပေါင်းများစွာရှိသောဖြစ်သည်။ အထပ်ပေါင်းများစွာရှိသော ခေတ်မီဆေးရုံကြီး တစ်ခုသည် တိုင်းရင်းသားတို့အား ဆေးဝါးကုသရန် လာရောက်ရေးကို မဆွဲဆောင်နိုင်သည်သာမက ဆေးရုံ၏ အရှိန်အဝါသည် တိုင်းရင်းသားတို့အား ဆေးရုံနား မကပ်ဝံ့အောင်ပင် ပြုနိုင်မည် ကို ဒေါက်တာရွှိုင်ဇာ နားလည်ပေသည်။ ထိုကြောင့် လမ်ဗာရေးနေး ဆေးရုံဝင်းရှိ အဆောက်အအုံတို့သည် အရှိန်အဝါကောင်းသည့် အဆောက်အအုံများ မဟုတ်ပေ။ အရေးပေါ် ခွဲစိတ်ကုသမှုများကို ပြုနိုင်ရန်သာ ခွဲစိတ်ခန်းအတွက် လျှပ်စစ်ဓာတ်မီး တပ်ဆင်ထား၍ ဆေးဝါးကုသမှု၊ ခွဲစိတ်ကုသ မှုတို့၌ ဒေါက်တာရွှိုင်ဇာသည် ခေတ်မီလွန်းသော စံနစ်များကို တတ်နိုင်သမျှ ရှောင်၍ သမရိုးကျ စံနစ်များကို အသုံးများသည်။ တိုင်းရင်းသားများအား ဇိကုတ်၍ နတ်ပြည်မတင်ဘဲ ဖြည်းဖြည်း မှန်မှန် ပြုပြင်မှုကို ဆောင်ရွက်ပေးရာ အချို့ဝေဖန်ရေးဆရာတို့က ကိုလိုနီစံနစ်၏ အငွေ့အသက်ကို ဆက်လက်လက်ခံကျင့်သုံးသည်ဟု ဆိုကြသည်။ မည်သို့ဆိုကြစေကာမူ ရွှိုင်ဇာသည် ဆေးကုသပေးရင်းပင် တိုင်းရင်းသားတို့၏ အသိဉာာဏ် ပွင့်လင်းရေးအတွက် ပညာပေးလျက်ရှိရာ ပုံစံအားဖြင့် ဆိုရလျှင် ယခင်က အမွှာပူးကလေးများကို နိမိတ်မကောင်းဟု သတ်ပစ်လေ့ရှိသော်လည်း ယခုအခါ အမွှာပူးကလေးရှင် မိဘ